Η σημασία του Άργους στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 είναι τεράστια.
Δεν είναι λίγα τα πολιτικά γεγονότα και στρατιωτικά επεισόδια που συνέβησαν στην πόλη. Δεν εννοούμε στα γύρω χωριά (Μύλοι, Μαλαντρένι, Αχλαδόκαμπος, κλπ.), αλλά μέσα στην καρδιά του Άργους.
Τα «200 χρόνια» θα ήταν ευκαιρία να γίνουν εκδηλώσεις μνήμης. Δεν έγινε κάτι αξιόλογο.
Φέτος συμπληρώνονται τα 200 χρόνια από την μάχη των Μύλων και την καταστροφή του Άργους από τον Ιμπραήμ, που ανέκοψε την μεγάλη πνευματική και οικονομική πρόοδο που είχε σημειωθεί στα προηγούμενα χρόνια. Ας ελπίσουμε ότι ιθύνοντες περί τα πολιτιστικά θα σταθούν στο ύψος τους.
Λόγω επετείου 25ης Μαρτίου θα αφιερώσω αυτό το σημείωμα σε τέσσερις Αργείτες, που πρέπει να μείνουν αξέχαστοι.
Όχι για τα στρατιωτικά τους κατορθώματα όπως ο Δημ. Τσώκρης και ο καπετάν Γιαννάκης Δαγρές.
Όχι για τη συμβολή τους στα πολιτικά δρώμενα του αγώνα αφοί Περρούκα, Βλάσσης, Αντωνόπουλος.
Αλλά, γιατί πρωταγωνίστησαν σε αξέχαστα επεισόδια. (Το επίθετο αξέχαστα θα το δικαιολογήσω παρακάτω).
Ο Αργείτης που φίλησε το χέρι του Κεχαγιάμπεη και αυτός τον σούβλισε
Το όνομά του δε σώθηκε. Το επεισόδιο το αναφέρει ο Σπυρ. Τρικούπης σε μια υποσημείωση της Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως.
Τα γεγονότα έχουν ως εξής: Ο Κεχαγιάμπεης είχε φτάσει στην Κόρινθο, Απρίλιος 1821, η Καγκελαρία του Άργους αποφάσισε να μαζέψει τον στρατό που ήταν στο Κατσίγκρι και την Άρεια και πολιορκούσε το Ναύπλιο, να οχυρώσει τη γέφυρα του Ξεριά και να οργανώσει αντίσταση. Η Καγκελαρία ήταν διορισμένη από τον Παπαφλέσσα, ως εκπρόσωπο της Φιλικής Εταιρίας. Σκέφτηκαν λοιπόν να στείλουν έναν μαντατοφόρο να τον ειδοποιήσει. Για κακή τους τύχη διάλεξαν έναν …που αγαπούσε κάπως παραπάνω το κρασί. Αυτός περνώντας από τη Νεμέα δέχθηκε … «για τον δρόμο» ένα βαρελάκι με Αγιωργίτικο κρασί. Το τίμησε δεόντως. Αν και μεθυσμένος έφτασε νύχτα στην Κόρινθο, όπου υπολόγιζε πως ήταν ο Παπαφλέσσας. Όρμησε μέσα σε ένα στρατόπεδο, βρέθηκε μπροστά σε ένα τσαντίρι, όπου στεκόταν ένας με μαύρα γένια και μαύρα ρούχα. Τον πέρασε για τον Παπαφλέσσα, του φίλησε το χέρι και του έδωσε την επιστολή της Καγκελαρίας. Δυστυχώς, ο κύριος αυτός ήταν ο φοβερός Μουσταφά Κεχαγιάμπεης. Δεν ξέρουμε αν κατάλαβε τη διαταγή που έδωσε στα Αρβανίτικα (γιατί ο μπέης δεν ήξερε Τούρκικα). Η θράκα και η σούβλα ήταν έτοιμες. Βρήκε απαίσιο θάνατο.
Ο Αργείτης που το έπαιξε τρελός και σώθηκε από τον Δράμαλη
Το άλλο επεισόδιο με Αργείτες που διασώζει ο Σπυρίδων Τρικούπης. Είναι η ιστορία κάποιου Καρίγιαννη (προφορική παράδοση τον θέλει και Καραγιάννη), που αλλού αναφέρεται σα Μανιάτης οπλαρχηγός και αλλού σαν Αργείτης. Αυτός πολεμούσε υπό τις διαταγές του Δημ. Υψηλάντη στη Λάρισα του Άργους. Απ’ έξω τους πολιορκούσαν οι Τούρκοι του Δράμαλη. Μέσα είχαν οχυρωθεί Έλληνες, με σκοπό να καθυστερήσουν τους Τούρκους στην Αργολική πεδιάδα. Κάποια στιγμή πλησίασαν τα στρατεύματα του Κολοκοτρώνη και οι πολιορκημένοι στη Λάρισα έκαναν νυχτερινή έξοδο και ενώθηκαν μαζί τους. Όχι όμως όλοι. Ένας αποκοιμήθηκε και βρέθηκε ολομόναχος ανάμεσα στους Οθωμανούς. Δεν έχασε το θάρρος του. Το έπαιξε τρελός. Φόρεσε ένα κακάβι στο κεφάλι του και το βάραγε λέγοντας ακαταλαβίστικα λόγια… Οι Τούρκοι σέβονταν τους φρενοβλαβείς και τον άφησαν να περάσει.
Ο Φωτάκος αμφιβάλλει ότι αυτό συνέβη.
Ο Φωτάκος ήταν πιο κοντά στα γεγονότα εκείνης της εποχής.
Ο Σπ. Τρικούπης δεν είχε έρθει ακόμα, ήταν στην Αγγλία.
Το πιο πιθανό είναι τη διετία 1830-32, που ο Σπ. Τρικούπης για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας διέμενε στο Άργος, να άκουσε να διηγούνται αυτές τις ιστορίες στους καφενέδες και τα ταβερνεία της εποχής. Τις περιέλαβε στην κανονική ιστορία… καλά έκανε… γιατί δείχνει και τη συμβολή των απλών ανθρώπων στον αγώνα.
Ο διασημότερος Αργείτης βιολιτζής
Τρίτο πρόσωπο είναι ένας βιολιτζής. Έμεινε γνωστός ως ο Πορτοκάλης, αν και την εποχή εκείνη τα πορτοκάλια ήταν σχεδόν άγνωστα στην Αργολική πεδιάδα. Τον συναντάμε το βράδυ 29 προς 30 Νοεμβρίου του 1822. Μαζί με έναν καλόγερο, ονόματιΠαφνούτιο, κουβάλησαν τη μεγάλη σκάλα, των 13 μέτρων, με την οποία ανέβηκαν οι Έλληνες στο Παλαμήδι.
Τον ξανασυναντάμε τις πρώτες ημέρες του 1833 στο Άργος, στην περιώνυμη «σφαγή του Άργους» από τους Γάλλους. Λέει, έπαιξε με το βιολί του την Μασσαλιώτιδα και έτσι γλύτωσε τον τυφεκισμό.
Και ο Τούρκος που «κήρυξε» την Επανάσταση
Το τελευταίο πρόσωπο που αξίζει λόγω της επετείου να θυμηθούμε, είναι ένας Αργείτης Τούρκος, με το όνομα Χαϊτάς ή Χαΐτης. Το κατόρθωμά του το διασώζει ο Σπ. Τρικούπης. Ένα μεσημέρι του Απρίλη του 1821, ο άνθρωπος αυτός ήταν σε κάποιο κρασοπουλιό κοντά στο παζάρι και τα έπινε. Ήπιε λίγο …παραπάνω. Έφτασε σε μεγάλο κέφι και έβγαλε τις μπιστόλες του και άρχισε να πυροβολάει στον αέρα.
Στο Άργος είχε διαδοθεί πως οι άλλες επαρχίες είχαν επαναστατήσει. Οι Τούρκοι της πόλης ακούγοντας τους πυροβολισμούς του μεθυσμένου ομοεθνή τους, νόμισαν πως οι κλέφτες είχαν μπει μέσα στην πόλη. Φοβήθηκαν. Μάζεψαν αμέσως τα πράγματά τους και έφυγαν. Έτσι έμεινε το Άργος στα χέρια των Ελλήνων, από τους πυροβολισμούς του Τούρκου.
Ας μένουν αξέχαστα αυτά τα πρόσωπα, των υποσημειώσεων της ιστορίας.
(Τόλης Κοΐνης)
