Με αφορμή το πλήθος των δημοσιευμάτων, αλλά και των κυβερνητικών αποφάσεων ή ανακοινώσεων, φαίνεται πως το 2025 θα είναι χρονιά ριζικών μεταβολών σε όλες τις βαθμίδες του αποτελματωμένου εκπαιδευτικού μας συστήματος. Η επιτυχία των αλλαγών συνδέονται με τον προσεκτικό σχεδιασμό και τη στοιχειώδη συνεννόηση σε πολιτικό επίπεδο, ώστε να μην υπάρξουν τα γνωστά ‘’πισωγυρίσματα’’, όπως συνέβη στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις Γιαννάκου και κυρίως Διαμαντοπούλου. Κι αυτό, γιατί είναι βέβαιες οι αντιδράσεις από συμφέροντα, λαϊκιστές και πολιτικάντηδες, που επωφελούνται από τη σημερινή κατάσταση της απαράδεκτης στασιμότητας.
Και η εκπαιδευτική πραγματικότητα σήμερα είναι περισσότερο από απογοητευτική, αφού το 1/5 των δεκαπεντάχρονων είναι λειτουργικά αναλφάβητοι, όπως αποδεικνύεται από τις επιδόσεις τους στην Ελληνική pisa και κάποια περιφερειακά πανεπιστήμια είναι ανύπαρκτα διεθνώς. Από την άλλη, η εκπαιδευτική κοινότητα ανθίσταται σε κάθε μορφής αξιολόγηση προσωπικού και δομών, γιατί προφανώς η αξιολόγηση θα πιστοποιούσε την απαξίωση και την ανεπάρκεια του ξεπερασμένου και χωρίς προοπτική εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Ακόμα, η υποβαθμισμένη δημόσια εκπαίδευση ωθεί στην επιλογή της ιδιωτικής εκπαίδευσης, όπου οι μαθητές συνεχώς αυξάνονται (ήδη φοιτούν 110.000 μαθητές, δηλ. το 1/10 του μαθητικού δυναμικού της χώρας μας). Η ζήτηση ποιοτικής εκπαίδευσης οδηγεί στην εξαγορά εμβληματικών ιδιωτικών σχολείων από ξένα συμφέροντα, κάτι που πρέπει να δημιουργεί γενικότερους προβληματισμούς. Επιπλέον, στην πατρίδα μας λειτουργούν ήδη δεκάδες ιδιωτικά κολέγια, κάποια από τα δημόσια πανεπιστήμια είναι υποβαθμισμένα, με τους μισούς (!) φοιτητές να μην ολοκληρώνουν τις σπουδές τους και χιλιάδες Ελληνόπουλα να αναζητούν τη γνώση και κυρίως την επαγγελματική αποκατάσταση σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Οι επιλογές και οι προτάσεις της κυβέρνησης για την αντιστροφή του εκπαιδευτικού τέλματος είναι κυρίως η λειτουργία προτύπων, πειραματικών, Ωνάσειων και αθλητικών σχολείων, η εισαγωγή του διεθνούς απολυτηρίου (Ι.Β) σε πρότυπα και πειραματικά σχολεία, η σταδιακή κατάργηση των Πανελληνίων, ο εκσυγχρονισμός της επαγγελματικής εκπαίδευσης, η λειτουργία των ‘’ανοικτών σχολείων’’, η ενίσχυση της σχολικής αυτονομίας και αρκετά άλλα.
Επιπλέον, η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων από τον προσεχή Σεπτέμβριο και η συνεργασία ξένων πανεπιστημίων με εγχώρια σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα φέρνουν τεκτονικές αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην κατεστημένη νοοτροπία.
Από τις προτεινόμενες αλλαγές προκύπτουν κρίσιμα ερωτήματα, όπως τα ενδεχόμενα κατηγοριοποίησης των δημόσιων σχολείων, της παραπέρα υποβάθμισης των περιφερειακών Πανεπιστημίων λόγω και της έλλειψης φοιτητών, της δυνατότητας ανταγωνισμού του δημόσιου σχολείου, την ύπαρξη ουσιαστικής πρόνοιας για τους οικονομικά αδύναμους και άλλα πολλά, που απαιτούν ειλικρινείς απαντήσεις.
Ασφαλώς, οι καιροί απαιτούν σύγχρονη εκπαίδευση, ικανή να στηρίξει την αναπτυξιακή πορεία, το μέλλον ακόμα και την ύπαρξη της χώρας μας. Η ευαισθησία του χώρου απαιτεί, όμως, μεγάλη προσοχή, επιδίωξη συναίνεσης, στέρεο θεσμικό πλαίσιο, τεκμηρίωση προτάσεων, απαντήσεις σε εύλογα ερωτήματα και σαφήνεια στοχεύσεων. Διαφορετικά, η ένταση, η σύγκρουση, ο λαϊκισμός, το ‘’πολιτικό κόστος’’ μπορεί να ακυρώσουν και αυτή την προσπάθεια, όπως συνέβη και στο παρελθόν. ΄Ιδωμεν.
Παναγιώτης Νίκας
pan.e.nikaς@gmail.com
