Έντονα τα ίχνη της «Φιλικής Εταιρίας» και του Δημητρίου Υψηλάντη στο Κισινάου, πρωτεύουσα της Μολδαβίας. Το σπίτι που στέγαζε την «Φιλική Εταιρία», οι μνήμες των Υψηλάντηδων είναι ακόμα νωπές στην πρώην σοβιετική Δημοκρατία. Από εκεί ξεκίνησε ο Δημήτριος Υψηλάντης να έρθει στην Ελλάδα για να πολεμήσει τους Οθωμανούς. Στο Ναύπλιο μπρος από το Δημαρχείο της πόλης βρίσκονται σήμερα τα οστά του.
Του Άκη Ντάνου
Δεν είχα σκοπό να ψάξω για ιστορικές συνδέσεις της Μολδαβίας με την Ελλάδα και ειδικά με το Ναύπλιο στο ολιγοήμερο ταξίδι μου τα Χριστούγεννα στην πρωτεύουσα της Μολδαβίας στο Κισινάου.
Αρχικά με ενδιέφερε να δω το κλίμα μετάβασης από την Ρωσική Ομοσπονδία στην Ανεξαρτησία της Μολδαβίας, μιας χώρας με μόλις 2,5 εκατομμύρια κατοίκους, οι 500.000 των οποίων ζουν στην πρωτεύουσα Κισινάου. Επισκεπτόμενος όμως την Ελληνική Εκκλησία έπεσα πάνω σε μια πινακίδα αφιερωμένη στο πατέρα του Δ. Υψηλάντη, τον Κωνσταντίνο. Έτσι με την βοήθεια του Συμβούλου Πρεσβείας Α’, Κωσταντίνου Κάττουλα και τηςΕλληνίδας δασκάλας στο Κισινάου Νάντιας Δανιήλ, άρχισα να προσεγγίζω την ιστορική σχέση, μέσω Δημητρίου Υψηλάντη, του Ναυπλίου με το Κισινάου.
Κατόπιν προτάσεως του Συμβούλου Πρεσβείας Α’, Κωσταντίνου Κάττουλα, βασισμένη σε ιδέα της κας Δανιήλ, η Ελληνική Πρεσβεία εξετάζει σοβαρά να προωθήσει την ιδέα της αδελφοποίησης Κισινάου με Ναύπλιο!
Η σχέση του Δημήτριου Υψηλάντη με το Κισινάου είναι σχετικά σημαντική στην ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Ο Δημήτριος Υψηλάντης, ένας σημαντικός στρατιωτικός της Επανάστασης, ξεκίνησε το ταξίδι του από το Κισινάου (τότε γνωστό ως Κισνόβιο) στις 23 Απριλίου 1821, με ρωσικό διαβατήριο. Αυτό το ταξίδι ήταν μέρος της προσπάθειάς του να συμμετάσχει στην Ελληνική Επανάσταση. Δεν είναι τυχαίο που ο Δημήτριος Υψηλάντης ξεκίνησε το ταξίδι του από το Κισινάου, καθώς αυτό το μέρος έχει συμβάλλει στην ιστορία της περιοχής και στην επανάσταση. Ο πατέρας του, Κωνσταντίνος Υψηλάντης (1760-1816), ήταν ηγεμόνας της Βλαχίας, ηγεμόνας της Μολδαβίας και μέγας διερμηνέας (dragoman) της Υψηλής Πύλης. Είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του Φαναριώτη Αλέξανδρου Υψηλάντη, μεγάλου διερμηνέα της Υψηλής Πύλης και ηγεμόνα της Βλαχίας και της Αικατερίνης Μουρούζη. Μορφώθηκε στη Γερμανία και αρχικά άρχισε να οργανώνει αντιτουρκική εξέγερση στη Βλαχία. Στις 22 Σεπτεμβρίου του 1802 ανέλαβε την ηγεμονία της Βλαχίας, την οποία όμως έχασε το 1806, λόγω της συμμετοχής του στον ρωσοτουρκικό πόλεμο -που ξέσπασε εκείνη τη χρονιά- στο πλευρό των Ρώσων. Μετά από την καθαίρεσή του δραπέτευσε μαζί με την οικογένειά του στην Αγία Πετρούπολη, ενώ για αντίποινα, ο σουλτάνος διέταξε τον αποκεφαλισμό του πατέρα του Κωνσταντίνου, που ζούσε στην Κωνσταντινούπολη.
Τιμήθηκε πλείστες φορές από τον Τσάρο, ενώ διακρίθηκε και για τη μόρφωσή του. Είχε μεταφράσει γαλλικά συγγράμματα στα τουρκικά, ενώ είχε γράψει διάφορα ποιήματα, τα οποία όμως δεν στάθηκε δυνατόν να βρεθούν. Λίγο πριν το θάνατό του υπέβαλε στον Ιωάννη Καποδίστρια σχετικές διπλωματικές προτάσεις περί του Σερβικού ζητήματος, τις οποίες φαίνεται ν΄ αποδέχθηκε ο δεύτερος όπου και προσπάθησε να τις προωθήσει στον Τσάρο σε αποκήρυξη της συνθήκης του Βουκουρεστίου (1812), ως προς τη Σερβία και την ανακήρυξή της σε ανεξάρτητο Βασίλειο. Απεβίωσε στο Κίεβο το 1816. Ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης νυμφεύτηκε αρχικά την Ραλλού Καλλιμάχη, κόρη του Αλεξάνδρου πρίγκιπα της Μολδαβίας, η οποία απεβίωσε. Κόρη τους ήταν η Ελένη (1789-…), σύζυγος του Αλεξάνδρου Νέγρη. Αργότερα πραγματοποίησε δεύτερο γάμο, παίρνοντας ως σύζυγο την Ελισαβέτα (Σάφτα) Βακαρέσκου, κόρη ευκατάστατης οικογένειας της Βλαχίας, με την οποία απέκτησε τέκνα:
• Αικατερίνη (1791-1835), παντρεύτηκε τον Κονσταντίν Κατακάζι
• Αλέξανδρος (1792–1828), ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, άγαμος.
• Δημήτριος (1793–1832), μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Νυμφεύτηκε τη Μαντώ Μαυρογένους, αλλά μετά διαζεύχθηκαν.
• Νικόλαος (1796–1833), αρχηγός του Ιερού Λόχου, άγαμος.
• Γεώργιος π.1801-1847, νυμφεύτηκε τη Μαρία Κωνσταντίνου Μουρούζη (εγγονή του Γεωργίου Μουρούζη).
• Γρηγόριος 1805-12 Ιουλίου 1835, νυμφεύτηκε τη Χαρίκλεια Σκαναβή.
• Γρηγόριος Υψηλάντης 1835-1886, νυμφεύτηκε την Ελένη Σίνα de Hodos und Kizdia
• Μαρία (1798/1802-1846), παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Σκινά
Και ενώ η επανάσταση ήταν έτοιμη να ξεσπάσει στο υπόγειο του σπιτιού ενός άλλου από τους πολλούς Έλληνες της περιοχής του Κισινάου, στου Μιχαήλ Κάτικα έβρισκε καταφύγιο η «Φιλική Εταιρία» της οποίας ήταν μέλος της.
Ο Κάτικας, μαζί με άλλους Έλληνες εμπόρους και επιχειρηματίες, συμμετείχε ενεργά στις δραστηριότητες της Εταιρείας, προσφέροντας χρήματα, προμήθειες και πληροφορίες που ήταν απαραίτητες για την επανάσταση. Είναι αξιοσημείωτο πόσο σημαντικό ρόλος έπαιξε η Φιλική Εταιρεία στην προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης και πόσο αποφασιστική ήταν η συμμετοχή των μελών της, όπως του Κάτικα στην επιτυχία της. Σήμερα η οικία Κάτικα έχει μείνει η μισή απ` ότι ήταν. Όμως παραμένει ακέραιο το υπόγειο όπου γίνονταν οι συναντήσεις της «Φιλικής Εταιρίας», ενώ μια κρατική επιγραφή στην πρόσοψη του κτηρίου μας θυμίζει τον ρόλο της κατά την Ελληνική Επανάσταση. Ήδη η Πρεσβεία εξετάζει το ενδεχόμενο αγοράς του οικήματος για τις λειτουργίες της ελληνικής κοινότητας.
Πηγές: Βικιπαίδεια, ΤΝ.
Φωτογραφίες: Άκης Ντάνος.
