Με αφορμή περιστατικά εξαπάτησης πολιτών από επιτήδειους, οι οποίοι με διάφορες μεθόδους αποσπούν χρηματικά ποσά από πολίτες, κυρίως τηλεφωνικά ή μέσω διαδικτύου, η Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Πελοποννήσου ενημερώνει τους πολίτες να μην καταχωρούν όνομα χρήστη και κωδικό πρόσβασης της ηλεκτρονικής τους τραπεζικής, σε ιστοσελίδες ή φόρμες που ανοίγουν μέσω υπερσυνδέσμων (links) και να μην κοινοποιούν σε άλλα άτομα, τους προσωπικούς τους κωδικούς (ΡΙΝ) ή τους κωδικούς επαλήθευσης πιστωτικών καρτών.
Συχνές μορφές απάτης
Απάτες σε βάρος ιδιοκτητών επιχειρήσεων, με το πρόσχημα της λανθασμένης τραπεζικής κατάθεσης
- οι δράστες τηλεφωνούν σε ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, παρουσιαζόμενοι ως υπαρκτά – αναγνωρίσιμα πρόσωπα της περιοχής (μέλη τοπικής αυτοδιοίκησης, ιατροί, φαρμακοποιοί κ.α.) και προβαίνουν σε παραγγελίες προϊόντων, ζητώντας παράλληλα αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών, προκειμένου να καταβάλλουν τα συμφωνηθέντα χρήματα για την αγορά αυτών,
- για να γίνουν πιο πειστικοί, συνήθως αποστέλλουν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή άλλων διαδικτυακών εφαρμογών επικοινωνίας, πλαστά αποδεικτικά μεταφοράς χρημάτων (εμβάσματα), στα οποία εμφαίνονται «μεταφορές» μεγαλύτερων χρηματικών ποσών από τα συμφωνηθέντα αντίτιμα των παραγγελιών,
- ακολούθως, τηλεφωνούν εκ νέου στους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων και τους πείθουν ότι έχουν καταβάλει λανθασμένα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά από την αξία των προϊόντων που αγόρασαν, ζητώντας να τους επιστραφεί η υποτιθέμενη χρηματική διαφορά (ισχυρίζονται, συνήθως, ότι κατά την πληκτρολόγηση του ποσού «πάτησαν κατά λάθος» ένα μηδενικό παραπάνω και αντί π.χ. για 100 ευρώ κατέθεσαν 1.000 ευρώ).
Απάτες με πιστωτικές κάρτες
Οι απάτες αυτής της μορφής πραγματοποιούνται με την αλίευση («phising») στο διαδίκτυο των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων (κυρίως στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών), προκειμένου να επιτύχουν την παράνομη μεταφορά χρημάτων σε λογαριασμούς μελών τους ή να χρεώσουν τις πιστωτικές κάρτες πολιτών μέσω του διαδικτύου για αγορές διάφορων προϊόντων.
Αυτή η μέθοδος πραγματοποιείται κυρίως ως ακολούθως:
- είτε κάποιος κακόβουλος χρήστης του διαδικτύου δημιουργεί μια πλασματική ιστοσελίδα και με αυτόν τον τρόπο καταφέρνει να συγκεντρώνει στοιχεία κι αριθμούς πιστωτικών καρτών χρηστών του διαδικτύου, οι οποίοι «νομίζουν» ότι πρόκειται για κάποιο διαδικτυακό κατάστημα και κάνουν τις αγορές τους,
- είτε οι ίδιοι οι πολίτες ως χρήστες του διαδικτύου δίνουν άθελά τους τα στοιχεία σε κακόβουλους χρήστες του διαδικτύου. Ειδικότερα, ο ανυποψίαστος πολίτης λαμβάνει μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από Πιστωτικό Ίδρυμα, στο οποίο τηρεί λογαριασμό, με το οποίο του ζητείται να συμπληρώσει τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, αριθμός λογαριασμού και πιστωτικής κάρτας κλπ), για λόγους π.χ. ενημέρωσης των αρχείων της τράπεζας, ειδάλλως ο λογαριασμός του θα κλείσει. Το μήνυμα, μέσω υπερσυνδέσμου, τους οδηγεί σε μια πλασματική ιστοσελίδα της τράπεζας, με αποτέλεσμα ο πολίτης να πείθεται και να χορηγεί τα επίμαχα στοιχεία.
Απάτες μέσω αγοραπωλησίας οχημάτων
Οι δράστες σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιούν δύο διαφορετικές μεθοδολογίες:
α) Εμφανίζονται ως πωλητές των οχημάτων
- καταχωρούν μέσω διαδικτύου ηλεκτρονικές αγγελίες πώλησης εικονικών οχημάτων, με σκοπό την εξαπάτηση υποψήφιων αγοραστών. Σε πολλές περιπτώσεις προσφέρουν τα προς πώληση οχήματα σε δελεαστικές τιμές,
- οι υποψήφιοι αγοραστές έρχονται σε επικοινωνία μαζί τους και χωρίς να έχουν δει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το προς πώληση όχημα, πείθονται και συμφωνούν για την αγορά του,
- στη συνέχεια, καταβάλλουν σε λογαριασμό Πιστωτικού Ιδρύματος που τους υποδεικνύεται από τους δράστες το αντίτιμο που έχει συμφωνηθεί, ως προκαταβολή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν το προς αγορά όχημα βρίσκεται σε απομακρυσμένη περιοχή, πείθονται και καταβάλλουν αντίτιμο και για τη μεταφορά του,
- οι δράστες, εφόσον τα χρήματα έχουν καταβληθεί στον υποδεικνυόμενο από αυτούς λογαριασμό, διακόπτουν κάθε επικοινωνία με τον υποψήφιο αγοραστή και εκταμιεύουν απευθείας το χρηματικό ποσό που κατατέθηκε στο Πιστωτικό Ίδρυμα.
β) Εμφανίζονται ως υποψήφιοι αγοραστές οχημάτων
- μέσω του διαδικτύου, αναζητούν και βρίσκουν ηλεκτρονικές αγγελίες πώλησης οχημάτων, με σκοπό την εξαπάτηση των ιδιοκτητών τους,
- αφού έρχονται σε επικοινωνία με τους κατόχους των οχημάτων, συμφωνούν για την αγορά και το αντίτιμο της συναλλαγής,
- στη συνέχεια, επιδεικνύουν στον πωλητή του οχήματος είτε ανύπαρκτο αριθμό λογαριασμού, στον οποίο φαίνεται ψευδής ηλεκτρονική μεταφορά του αντιτίμου της συναλλαγής στο λογαριασμό του, είτε πλαστές βεβαιώσεις μεταφοράς εμβασμάτων στον προαναφερθέντα λογαριασμό,
- οι πωλητές των οχημάτων παραπλανούνται – πείθονται και χωρίς να έχουν διασταυρώσει αν είναι πραγματική η μεταφορά χρημάτων, υποβάλλουν υπεύθυνες δηλώσεις μεταβίβασης οχήματος, τις οποίες οι δράστες χρησιμοποιούν για τη μεταβίβαση του οχήματος στο όνομά τους,
- οι δράστες, έχοντας στην κατοχή τους το όχημα εξαφανίζονται, χωρίς να καταβάλλουν το αντίστοιχο τίμημα και συνήθως προβαίνουν στην άμεση μεταπώληση του οχήματος.
Σημειώνεται ότι την ίδια μεθοδολογία εφαρμόζουν οι δράστες και κατά την αγοραπωλησία άλλων αντικειμένων, όπως κινητά τηλέφωνα, φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές κ.α.
Για την αποφυγή εξαπάτησης συμβουλεύουν τους πολίτες
- να ενημερώνουν πάντα τις αστυνομικές Αρχές, ακόμη και σε περίπτωση απόπειρας απάτης σε βάρος σας,
- να αποφεύγουν τη γνωστοποίηση προσωπικών οικονομικών δεδομένων (αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών, προσωπικούς κωδικούς (ΡΙΝ), αριθμούς πιστωτικών καρτών, πληροφορίες καρτών ΑΤΜ, κωδικούς επαλήθευσης πιστωτικών καρτών κτλ),
- να επαληθεύουν τις κινήσεις στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς πριν την οποιαδήποτε συναλλαγή και να δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να επιστρέψουν χρήματα, χωρίς προηγούμενη διασταύρωση οικονομικών στοιχείων,
- να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν εντοπίζουν αγγελίες πώλησης οχημάτων σε δελεαστικές τιμές, ως «ευκαιρία αγοράς»,
- σε περίπτωση ηλεκτρονικής μεταφοράς χρημάτων σε υποψήφιο πωλητή, να διασταυρώνουν τα στοιχεία του, ως δικαιούχου του υποδεικνυόμενου λογαριασμού (Ονοματεπώνυμο, Α.Φ.Μ.),
- να αποφεύγουν την προκαταβολή χρημάτων σε ιδιώτες πωλητές, τους οποίους δε γνωρίζετε, ακόμη και εάν αυτοί αποκαλύπτουν τα προσωπικά τους στοιχεία ή τον αριθμό του τραπεζικού τους λογαριασμού,
- να αποφεύγουν, κατά προτίμηση, τις συναλλαγές με πρόσωπα τα οποία παρέχουν στοιχεία επικοινωνίας εκτός Ελλάδας,
- να μην πείθονται εύκολα σε ευκαιριακές αγορές προϊόντων που σας προτείνουν άγνωστα άτομα, ιδιαίτερα δε δίχως να δείτε πρώτα τα προϊόντα αυτά.
Περισσότερες συμβουλές για την αποφυγή εξαπάτησης πολιτών υπάρχουν αναρτημένες στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας ( www.hellenicpolice.gr ), στην ενότητα « Οδηγός του πολίτη/Χρήσιμες συμβουλές ».
Επιπλέον, πληροφορίες και συμβουλές για περιστατικά ηλεκτρονικών απατών υπάρχουν στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος www.cyberalert.gr .
