Αντισυνταγματικός, εν μέρει, κρίθηκε ο νόμος Θεοδωρικάκου με τις υπερεξουσίες στις Οικονομικές Επιτροπές. Με την υπ΄ αριθμ. 2377/2022 απόφασή της η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε μεν ότι είναι συνταγματικές οι νομοθετικές διατάξεις με τις οποίες θεσπίσθηκαν αλλαγές στον τρόπο συγκρότησης της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής των δήμων, ωστόσο έκρινε ότι είναι αντισυνταγματικές οι νομοθετικές διατάξεις κατά το σκέλος που καταλαμβάνουν την αμέσως επόμενη των δημοτικών εκλογών περίοδο (έτους 2019).
Η απόφαση του ΣτΕ
«Οι εν λόγω διατάξεις κατά το μέρος που καταλαμβάνουν την αμέσως επομένη των δημοτικών εκλογών περίοδο μετέβαλαν εκ των υστέρων το πλαίσιο ασκήσεως του κατοχυρούμενου στο σύνταγμα δικαιώματος εκλογής των αρχών των ΟΤΑ» αναφέρει η απόφαση του ΣτΕ. Με δεδομένο ότι «η εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων είχε διαμορφωθεί κατά συνεκτίμηση», το ΣτΕ υπογραμμίζει ότι «οι αποφάσεις που αφορούν σημαντικές αρμοδιότητες του δήμου λαμβάνονται από το Δημοτικό Συμβούλιο, όργανο διοικήσεως του δήμου με άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση, απαιτουμένων ενδεχομένως ευρύτερων συναινέσεων για την επίτευξη πλειοψηφίας και από δημοτικούς συμβούλους που δεν εξελέγησαν με τον συνδυασμό του δημάρχου».
Ως εκ τούτου, το ΣτΕ αποκαθιστά την έννομη τάξη υπογραμμίζοντας ότι το αρμόδιο όργανο για τη λήψη αποφάσεων στους δήμους είναι το Δημοτικό Συμβούλιο και όχι η Οικονομική Επιτροπή και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής. Με αυτόν τον τρόπο, το ΣτΕ αποκαθιστά την εκπεφρασμένη λαϊκή βούληση όπως αυτή αποτυπώθηκε σε επίπεδο εδρών στα Δημοτικά Συμβούλια που κατανεμήθηκαν στις δημοτικές παρατάξεις ανάλογα με το εκλογικό αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών του Μαΐου του 2019. Μαζί με αυτό, το ΣτΕ αποκαθιστά και το κύρος του Δημοτικού Συμβουλίου, υπογραμμίζοντας ότι αυτό είναι το βουλευόμενο όργανο που αντανακλά την εκπεφρασμένη διά του εκλογικού αποτελέσματος λαϊκή βούληση. Με αυτόν τον τρόπο το ΣτΕ καταρρίπτει τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη και του τέως υπουργού Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκου περί «μη κυβερνησιμότητας» των δήμων λόγω του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής.
Στην απόφασή της η Ολομέλεια του ΣτΕ αναφέρει: «Εξάλλου, κατά τον χρόνο ψηφίσεως των σχετικών διατάξεων, δεν είχε δοκιμαστεί στην πράξη η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής που είχε εισαχθεί με τον Ν. 4555/2018 στη διοίκηση των δήμων προκειμένου να δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενους στην ομαλή λειτουργία αυτών, η τόσο σοβαρή και έντονη επέμβαση του νομοθέτη στη θέληση των εκλογέων με την εφαρμογή των επίδικων ρυθμίσεων και κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο».
Τι λέει το Υπουργείο Εσωτερικών
«Επί του παρόντος ισχύει η υφιστάμενη νομοθεσία» και, επομένως, οι Οικονομικές Επιτροπές και οι Επιτροπές Ποιότητας Ζωής των Δήμων συνεδριάζουν με το ισχύον καθεστώς, διευκρινίζει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Εσωτερικών αναφορικά με τη «βόμβα» του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις των «νόμων Θεοδωρικάκου».
Το υπουργείο αναφέρει ότι η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ δεν έχει ακόμη επιδοθεί στο ίδιο. Οταν επιδοθεί, το υπουργείο Εσωτερικών «θα μελετήσει τη συγκεκριμένη απόφαση του ΣτΕ προκειμένου να διερευνήσει τις δυνατότητες ενίσχυσης της αποτελεσματικής διακυβέρνησης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης μετά την έκδοση της συγκεκριμένης απόφασης». Σε κάθε περίπτωση, πάντως, μετά τις εξελίξεις από το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο, οι Οικονομικές Επιτροπές και οι Επιτροπές Ποιότητας Ζωής των Δήμων, είναι πολιτικά απονομιμοποιημένες.
Υπενθυμίζεται ότι, όπως ανέδειξε με σημερινό της πρωτοσέλιδο δημοσίευμα η «Εφ.Συν.», η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις των νόμων του πρώην υπουργού Εσωτερικών με τις οποίες μεταφέρθηκαν κρίσιμες και με σημαντικό οικονομικό αντικείμενο αρμοδιότητες των δημοτικών συμβουλίων προς τις Οικονομικές Επιτροπές και τις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής των Δήμων και με τις οποίες αλλοιώθηκαν οι εκλογικοί συσχετισμοί της απλής αναλογικής, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν στις εν λόγω επιτροπές (πλασματικές) πλειοψηφίες 3/5 οι παρατάξεις των δημάρχων.
Η απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου αποτελεί ισχυρό και αναμφισβήτητο πλήγμα για τον «πυρήνα» του πολιτικού δόγματος με το οποίο προσεγγίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση η κυβέρνηση της Ν.Δ., που απαξίωσε τα εγγύτερα στον πολίτη δημοκρατικά όργανα και μετέτρεψε τους δήμους σε «ενός ανδρός αρχές».
Κατά τα λοιπά, το υπουργείο αποδίδει τις ευθύνες στον ΣΥΡΙΖΑ και στη θέσπιση της απλής αναλογικής μέσω του «Κλεισθένη», λέγοντας ότι η απόφαση του ΣτΕ «μας υπενθυμίζει με τον πιο εναργή τρόπο τις καταστροφικές συνέπειες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που δυστυχώς ακόμα μας στοιχειώνουν. Η Κυβέρνηση, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα εργαστεί ώστε οι πολίτες να συνεχίσουν να λαμβάνουν απρόσκοπτα και αποτελεσματικά τις υπηρεσίες της Αυτοδιοίκησης».
Τι λέει ο ΣΥΡΙΖΑ
Όπως τόνισε με χθεσινή του δήλωση ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ -πρώην υπουργός Εσωτερικών και συντάκτης του «Κλεισθένη»-, Πάνος Σκουρλέτης, οι «αντιμεταρρυθμιστική πολιτική λογική» της κυβέρνησης στον χώρο της Αυτοδιοίκησης, επέφερε αλλαγές που «ψαλίδισαν τις αρμοδιότητες των Δημοτικών Συμβουλίων, διαστρέβλωσαν πλήρως την έννοια του δημοκρατικού διαλόγου εντός των οργάνων και νόθευσαν τη λαϊκή βούληση, καθώς δεν επέτρεψαν τη συγκρότηση των οργάνων στη βάση του αποτελέσματος των τοπικών εκλογών του 2019».
Η απόφαση του ΣτΕ, αποτελεί «την πλήρη δικαίωση του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, που είχε εξαρχής και με επιμονή καταγγείλει τον “νόμο Θεοδωρικάκου”, όπως και κάθε άλλο νομοθετικό πόνημα της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη, που είχε ως σκοπό να ανατρέψει τον “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ Ι” και τις ριζοσπαστικές τομές του, μεταξύ των οποίων ξεχώρισαν η θέσπιση της απλής αναλογικής στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και μια σειρά από διατάξεις με στόχο την ομαλή λειτουργία όλων των στοιχείων των αυτοδιοικητικών οργάνων και με απόλυτο σεβασμό στις επιλογές των πολιτών», συμπληρώνει ο κ. Σκουρλέτης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, με δήλωση των τομεαρχών Εσωτερικών, Κώστα Ζαχαριάδη και Μίλτου Χατζηγιαννάκη, έχει δεσμευτεί ότι «από την πρώτη κιόλας ημέρα της προοδευτικής κυβέρνησης που θα προκύψει μετά τις εκλογές, θα καταργήσει το σύνολο των αντισυνταγματικών νομοθετημάτων της Ν.Δ., θα αποκαταστήσει τα δημοκρατικά θεσμικά κεκτημένα και θα διασφαλίσει τον δημόσιο χαρακτήρα των αυτοδιοικητικών δραστηριοτήτων».
