Στη δυτική είσοδο του σύγχρονου Βόλου, το Κάστρο των Παλαιών στέκει ως ζωντανός μάρτυρας αιώνων ιστορίας. Με έκταση περίπου 60 στρεμμάτων, το οχυρό κατασκευάστηκε το 551 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, αποτελώντας καταφύγιο για τους κατοίκους της γειτονικής Δημητριάδας, οι οποίοι εγκατέλειψαν την πόλη τους υπό την απειλή των σλαβικών επιδρομών.
Η περιοχή θεωρείται ότι ταυτίζεται με την αρχαία Ιωλκό, την πατρίδα του Ιάσονα και των Αργοναυτών. Το 1204, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, η Δημητριάδα παραχωρήθηκε στη βυζαντινή οικογένεια των Μελισσηνών, ενώ τον 14ο αιώνα εμφανίζεται για πρώτη φορά το τοπωνύμιο Βόλος.
Το 1423, το κάστρο πέρασε στα χέρια των Οθωμανών, γεγονός που οδήγησε πολλούς χριστιανούς κατοίκους να εγκαταλείψουν τις παραλιακές περιοχές και να μεταναστεύσουν στα υψώματα του Πηλίου, αναζητώντας ασφάλεια.
Αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και ανασκαφές
Το κάστρο έχει τετράπλευρο οχυρωματικό περίβολο, ενισχυμένο με τετράπλευρους πύργους στις ευθείες πλευρές και κυκλικούς πύργους στις νότιες γωνίες. Μέχρι το 1889, τα τείχη του ήταν ακέραια, αλλά κατεδαφίστηκαν σε μεγάλο βαθμό. Σήμερα διασώζονται σημαντικά τμήματα, με τα ανατολικά και δυτικά τείχη να φτάνουν σε ύψος έως και 7 μέτρα.
Οι ανασκαφικές έρευνες έχουν αποκαλύψει σημαντικά ευρήματα, όπως λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής με εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα, ερείπια δύο λουτρών, νεκροταφεία και οικιστικά κατάλοιπα.
Το Κάστρο Παλαιών σήμερα
Σήμερα, το Κάστρο των Παλαιών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους του Βόλου, προσελκύοντας επισκέπτες και ιστοριοδίφες που επιθυμούν να ανακαλύψουν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής.
