Έχω δει πολλά και η γη μες στο φως των ματιών σου κυλούσε …. (Μονόγραμμα Οδυσσέας Ελύτης)
Ο υδροβιότοπος Ναυπλίου – Ν.Κίου αποτελεί έναν σημαντικό για την Αργολίδα χώρο γιατί από τη μία επιτρέπει να απολαμβάνεις την ομορφιά ενός φυσικού τοπίου και από την άλλη να γίνεσαι μάρτυρας της καταστροφικής πλευράς της ανθρώπινης φύσης. Οι φοιτητές του Τμήματος Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών, της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στο Ναύπλιο, με την επίβλεψη της καθηγήτριάς τους Αθηνάς Στούρνα και τη συνεργασία του εκπαιδευτικού Βαγγέλη Μπεκιάρη, θέλησαν να μας το θυμίσουν και τα κατάφεραν! Μετέτρεψαν ένα μέρος του υδροβιότοπου σε σκηνικό και χωρίς λέξη, με απόλυτη σιωπή, έθεσαν τα ερωτήματα για τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα σε ένα εύθραυστο περιβάλλον και μια επιθετική θανάσιμη ανθρώπινη συμπεριφορά.
Και τι σκηνικό! Από τη μια τα πουλιά του υδροβιότοπου αμέριμνα να περνάνε το πρωινό τους χαρίζοντας στα μάτια των θεατών μια εξαιρετικά ήρεμη στιγμή της φύσης και από την άλλη οι γερανοί και ο αγωγός εξόδου των λυμάτων του βιολογικού καθαρισμού που νομίζεις πως από κακία μπήκε εκεί για να χαλάει την ήσυχη εικόνα της θάλασσας και του Αναπλιού στο βάθος. Η λέξη «κακία» δεν απέχει πολύ από το να περιγράφει την περιβαλλοντική κακοποίηση καθώς οι τεχνικές λύσεις για τέτοιου είδους θέματα είναι πολλές, αλλά το ελληνικό τεχνολογικό δαιμόνιο προτιμά τις φτηνιάρικες πρόχειρες λύσεις ακόμα και όταν το περιβαλλοντικό κόστος είναι δυσθεώρητο! Όμως, υπεύθυνοι γι’ αυτό δεν είναι μόνο οι διάφοροι «σύμβουλοι», οι «αυτοδιοικητικοί» ή οι εργολάβοι που αναλαμβάνουν που αναλαμβάνουν να γεμίζουν με ανώδυνο (;) βιολογικό νεράκι τον αργολικό κόλπο! Υπεύθυνοι είμαστε όλες και όλοι εμείς που πετάξαμε τα σκουπιδάκια μας κάποια ανέμελη στιγμή θαυμασμού … της φυσικής ομορφιάς του υδροβιότοπου. Τα σκουπιδάκια αυτά έχουν προστιθέμενη οντότητα μετατρέποντας τον υδροβιότοπο σε πραγματικό σκουπιδαριό μικρής χωματερής.
Οι φοιτητές σε βουβή διαμαρτυρία, περιβαλλοντοδείκτες σ’ένα τοπίο ταλαιπωρημένο από την ανθρώπινη παρουσία, έδειχναν στο κοινό που συμμετείχε το ίδιο σιωπηλά, από τη μια την ομορφιά και από την άλλη την υφιστάμενη κακοποίηση ενός χώρου που θα έπρεπε να είναι αυστηρά προστατευμένος και κόσμημα της δημόσιας περιβαλλοντικής κληρονομιάς.
Οι φυσικοί κάτοικοι τούτου του μέρους φροντίζουν να αφήνουν τ’αποτυπώματά τους για να θυμίζουν σε όσους θέλουν να χαρούν την ησυχία και την ομορφιά του χώρου πως τον μοιράζονται μαζί τους και δεν τους ανήκει. Η περφόρμανς των φοιτητών ήταν οργανωμένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ξεπερνά το στάδιο της απλής διαμαρτυρίας και, θέτοντας το ερώτημα της συν-κατοίκησης να ανακαλούν, με έναν διάλογο σιωπής, βασικά ζητήματα πολιτισμικής και οικολογικής συνείδησης των πολιτών.
Η Αθηνά Στούρνα εξειδικεύεται, μεταξύ άλλων, στην «τοποειδική επιτέλεση» και εκτός από ξενάγηση στον υδροβιότοπο μας μας εξήγησε και το γιατί ένα τέτοιο είδος επιτέλεσης σε τέτοιου είδους χώρο. Πρόκειται για μορφή θεατρικής δράσης που επιτελείται στον ίδιο το χώρο αναφοράς και συνδυάζει την τέχνη και τον ακτιβισμό προσφέροντας ταυτόχρονα στο κοινό την άμεση εμπειρία του αντικειμένου της. Τα τελευταία χρόνια η τοποειδική επιτέλεση έχει εξελιχθεί και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους τρόπους τέχνης για να προσεγγίσουν θίασος και κοινό τα ζητήματα που προσεγγίζουν και τα ερωτήματα που προκύπτουν. Η Αθηνά Στούρνα έχει ήδη ένα πλούσιο έργο παρουσιάσεων και μια ιδιαίτερα παραγωγική πρακτική στο επίπεδο των προσκλήσεων Ελλήνων και ξένων που υλοποιούν παρόμοια προγράμματα θεωρίας και πράξης ή ακόμη πιο εξειδικευμένα όπως, για παράδειγμα, η τελευταία παρουσίαση του Νεοζηλανδού Τony McCarfey για το θέατρο ατόμων με αναπηρία.
Το τέλος της τοποειδικής επιτέλεσης έγινε με τρόπο που μας επανάφερε στον αρχικό προβληματισμό τονίζοντας, ταυτόχρονα, την καλή, χαρούμενη, σωτήρια πλευρά της ανθρώπινης φύσης: ένα δωράκι για του συμμετέχοντες που περιλάμβανε σκουπίδια πεταμένα στον υδροβιότοπο και ένα ποίημα ίσως διαφορετικό για τον καθένα/καθεμία από εμάς:
… εκεί σ’ έχω δει, να γελάς ανέμελη,
με τη γαλήνη ενός κόσμου που ανήκει στα κρίνα,
με το φως που αλλάζει χρώματα και σχήματα
με το νερό που κελαρύζει στις πηγές των ματιών σου.
(Γ. Κόνδης)
