Σήμερα μιλάμε για την τεχνητή νοημοσύνη στη δημοσιογραφία. Και μην ανησυχείτε, δεν θα χρειαστεί να γίνουμε όλοι ρομπότ… τουλάχιστον όχι μέχρι τα ρομπότ να μάθουν να κάνουν σωστά καφέ.
του Άκη Γκάτζιου*
Δείτε την εισήγηση σε Video
Η εισήγηση του δημοσιογράφου και εκδότη Άκη Γκάτζιου στο 54ο Πανελλήνιο Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου στην Αλεξανδρούπολη (11 – 13 Οκτωβρίου 2024):
Ως εκδότης, αλλά κυρίως ως δημοσιογράφος της έντυπης εφημερίδας ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ και του ενημερωτικού ιστότοπου anagnostis.org, έχω ζήσει από πρώτο χέρι τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προσφέρει αυτή η τεχνολογική πρόοδος. Στόχος μου είναι να δούμε πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει ως σύμμαχος των τοπικών μέσων, χωρίς να αλλοιώσει τον ουσιαστικό και αυθεντικό τους ρόλο στην τοπική κοινωνία.
Η σημασία της τοπικής δημοσιογραφίας
Η τοπική δημοσιογραφία είναι η καρδιά της επικοινωνίας στην τοπική κοινωνία. Είναι ο σύνδεσμος ανάμεσα στους πολίτες και τις εξελίξεις που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή τους. Το περιφερειακό μέσο ενημέρωσης, είτε έντυπο είτε διαδικτυακό, παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ταυτότητας και της κουλτούρας της περιοχής του. Όμως, η σύγχρονη εποχή, με τον τεράστιο όγκο πληροφοριών και την ταχύτατη ροή τους, απαιτεί νέα εργαλεία για να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί και να παρέχουμε ουσιαστική ενημέρωση.
Τεχνητή νοημοσύνη: Ένα ισχυρό εργαλείο
Ένα από αυτά τα νέα εργαλεία είναι η τεχνητή νοημοσύνη (AI). Αν και για πολλούς μπορεί να ακούγεται ως κάτι μακρινό ή υπερβολικά τεχνικό, μπορεί να φέρει άμεσα και πρακτικά οφέλη στην καθημερινή εργασία των δημοσιογράφων, ειδικά στα μικρά περιφερειακά μέσα. Αλλά πιθανότατα και κίνδυνο απώλειας θέσεων εργασίας στο μέλλον. Θέλω να μοιραστώ την εμπειρία μου και τους πειραματισμούς μου, από την καθημερινή μου εργασία στην εφημερίδα και στο site, όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένας σημαντικός βοηθός.
Πώς η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά στην καθημερινή εργασία
Για παράδειγμα, όπως πολλοί από εσάς γνωρίζετε, οι δημοσιογράφοι καθημερινά λαμβάνουμε δεκάδες δελτία τύπου από τοπικούς φορείς, οργανώσεις, συλλόγους κλπ. Στο παρελθόν, η διαδικασία της επεξεργασίας τους ήταν εξαιρετικά χρονοβόρα, ειδικά όταν έπρεπε να τα συνοψίσουμε και να τα διασταυρώσουμε με άλλες πληροφορίες. Τώρα, έχουμε την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που αναλύουν αυτά τα δελτία σε λίγα λεπτά, εντοπίζοντας τα κύρια σημεία και διευκολύνοντάς μας να τα επεξεργαστώ γρήγορα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη αντικαθιστά την κρίση μας ή την εμπειρία μας ως δημοσιογράφοι. Απλώς, μπορεί να βοηθήσει να εξοικονομήσουμε χρόνο, ώστε να εστιάζουμε στα πιο σημαντικά θέματα και να προσφέρουμε ποιοτικότερο ρεπορτάζ στους αναγνώστες μας. Με αυτόν τον τρόπο, η δημοσιογραφία γίνεται πιο άμεση, ακριβής και σχετική με την τοπική κοινωνία.
Μια δεύτερη περίπτωση, στην οποίο έχω πειραματιστεί, είναι ο σχεδιασμός ενός άρθρου. Παράδειγμα. Έχω δώσει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, ώστε η τεχνητή νοημοσύνη, λαμβάνοντάς τα υπόψιν να μου δώσει το πλάνο – σχέδιο που χρειάζομαι για την συγγραφή του άρθρου. Έτσι, θα κερδίσω χρόνο και στη συνέχεια θα ολοκληρώσω το άρθρο με την δική μου προσέγγιση και την δική μου χαρακτηριστική γραφή. Βάση του σχεδίου και της συγκεκριμένης δομής θα χτίσω και θα ολοκληρώσω συντομότερα το άρθρο μου.
Το τρίτο παράδειγμα το έχετε μπροστά σας. Οι φωτογραφίες της παρουσίασης και ο σχεδιασμός της παρουσίασης που βλέπετε στην οθόνη, έχουν δημιουργηθεί με ένα δωρεάν εργαλείο, το Copilot, στο οποίο μπορεί να έχει πρόσβαση ο καθένας. …με πολλούς πειραματισμούς και διορθώσεις της αρχικής μορφής που μου έδωσε το AI.
Βλέπετε, η τεχνητή νοημοσύνη είναι σαν τον καινούργιο συντάκτη που δεν παραπονιέται ποτέ για τις υπερωρίες. Μόνο που, αν κάποια μέρα αρχίσει να πίνει καφέ και να ζητάει αύξηση, τότε ίσως πρέπει να ανησυχήσουμε!
Οφέλη από τη σύζευξη τοπικής δημοσιογραφίας και τεχνητής νοημοσύνης
Ας αναλύσουμε μερικά από τα κύρια οφέλη που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη στα μικρά περιφερειακά μέσα ενημέρωσης:
1. Ταχύτερη παραγωγή ειδήσεων:
Η τεχνητή νοημοσύνη επιταχύνει τη διαδικασία παραγωγής ειδήσεων. Μπορεί να επεξεργαστεί τεράστιους όγκους πληροφοριών, συλλέγοντας τα πιο σημαντικά δεδομένα για να τα παρουσιάσουμε με ακρίβεια στους αναγνώστες. Έτσι, μπορούμε να ανταποκριθούμε άμεσα σε τοπικά γεγονότα.
2. Εξατομίκευση περιεχομένου:
Επιτρέπει να προσφέρουμε εξατομικευμένο περιεχόμενο στο κοινό μας. Μέσα από την ανάλυση της επισκεψιμότητας και των ενδιαφερόντων των αναγνωστών, μπορούμε να προσαρμόζουμε τις ειδήσεις και τα θέματα που καλύπτουμε, ώστε να είναι πιο σχετικά με τις ανάγκες τους.
3. Αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων καθηκόντων:
Σε μικρές δημοσιογραφικές ομάδες, όπου οι πόροι είναι περιορισμένοι, η AI αναλαμβάνει την αυτοματοποίηση κάποιων καθηκόντων, όπως η επεξεργασία δελτίων τύπου ή η βασική συγγραφή άρθρων. Έτσι, οι δημοσιογράφοι μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στην έρευνα και τη δημιουργία περιεχομένου.
4. Βελτίωση της ανάλυσης δεδομένων:
Μπορεί να αναλύσει σύνθετα σύνολα δεδομένων, αποκαλύπτοντας τάσεις που μπορεί να μην ήταν εύκολα αντιληπτές. Για παράδειγμα, μπορούμε να αναγνωρίσουμε δημογραφικές αλλαγές ή μοτίβα που επηρεάζουν την τοπική κοινωνία και να τα αναδείξουμε με πιο στοχευμένα ρεπορτάζ.
Προκλήσεις και παγίδες
Παρά τα πολλά οφέλη, η σύζευξη της τεχνητής νοημοσύνης με τη δημοσιογραφία δεν είναι χωρίς προκλήσεις:
1. Εκπαίδευση των δημοσιογράφων:
Η χρήση της AI απαιτεί τεχνολογικές γνώσεις που πολλοί δημοσιογράφοι δεν διαθέτουν ακόμα. Είναι σημαντικό να επενδύσουμε στην εκπαίδευση του προσωπικού μας, ώστε να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητες αυτών των εργαλείων. Στην ομάδα των Μέσων Ενημέρωσης που διευθύνω, αυτό γίνεται ακόμα πιλοτικά και σύντομα θα ακολουθήσει εκπαίδευση του προσωπικού.
2. Κίνδυνος απώλειας δημιουργικότητας:
Η αυτοματοποίηση όμως μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική εξάρτηση από τα εργαλεία AI, περιορίζοντας τη δημιουργικότητα και την ανθρώπινη αφήγηση. Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι η δημοσιογραφία παραμένει μια ανθρωποκεντρική δραστηριότητα. Και να μην ξεχνάμε επίσης, ότι το ρεπορτάζ βγαίνει στον δρόμο και όχι από τον υπολογιστή.
3. Ηθικά διλήμματα:
Αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να διαδώσει παραπληροφόρηση, ειδικά μέσω της αυτοματοποίησης παραγωγής ειδήσεων. Είναι απαραίτητο να διασφαλίσουμε ότι τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε βασίζονται σε διαφανείς και αξιόπιστες πηγές, καθώς ο κίνδυνος δημιουργίας ψεύτικων άρθρων ή περιεχομένου, είναι ένα μεγάλο ρίσκο (αν δεν γίνει σωστά) για την αυθεντικότητα της δημοσιογραφίας.
Μην ξεχνάτε, ότι όσες προσπάθειες κι αν γίνονται δεν έχει υπάρξει ακόμα ένα ξεκάθαρο πλαίσιο που να διασφαλίζει αφενός την εγκυρότητα όσων δημιουργεί η τεχνητή νοημοσύνη, και κυρίως να μην μας κλέβει την δουλειά μας. Και είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο το τελευταίο, όμως ο χρόνος και ο τίτλος του θέματος με περιορίζουν να αναφερθώ εκτενώς σε αυτά.
Η επόμενη προσωπική μου εμπειρία
Στόχος για την καθημερινή μου εργασία στην Ανατολική Πελοπόννησο. Στο πλαίσιο της κάλυψης θεμάτων για την αγροτική παραγωγή, οι πληροφορίες που χρειάζομαι είναι σύνθετες και συνεχώς μεταβαλλόμενες. Χρησιμοποιώντας τεχνολογίες AI, σκοπεύω να μπορώ να αναλύω γρήγορα δεδομένα για τις αλλαγές στην παραγωγή, στις επιδοτήσεις και στις καιρικές συνθήκες, προσαρμόζοντας το περιεχόμενο των άρθρων μου σε πραγματικό χρόνο.
Αυτό θα μου επιτρέπει να είμαι πιο στοχευμένος στις ειδήσεις που δημοσιεύω και να ανταποκρίνομαι άμεσα στις ανάγκες των τοπικών παραγωγών και του ευρύτερου κοινού.
Το ίδιο μπορεί να γίνει για τον τουρισμό, την τοπική οικονομία, και όλους ουσιαστικά τους τομείς που θέλουμε να αναλύσουμε.
Συμπέρασμα
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα ισχυρό εργαλείο που μπορεί να ενισχύσει τη δημοσιογραφία, ιδίως στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης. Όμως, η μεγαλύτερη πρόκληση για εμάς είναι να βρούμε την ισορροπία μεταξύ της τεχνολογίας και της ανθρώπινης εμπειρίας. Χρησιμοποιώντας την AI με σοφία και υπευθυνότητα, μπορούμε να προσφέρουμε υψηλότερης ποιότητας δημοσιογραφία στους αναγνώστες μας, χωρίς όμως να χάσουμε την επαφή με τις ανάγκες και τις ανησυχίες του κοινού μας. Αυτό το τελευταίο είναι πολύ βασικό και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να το παρακάμψουμε, γιατί απλά θα χάσουμε τον ρόλο του δημοσιογράφου και θα μας υποκαταστήσει ένα ρομπότ.
*Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα εισήγησης του δημοσιογράφου και εκδότη Άκη Γκάτζιου στο 54ο Πανελλήνιο Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου στην Αλεξανδρούπολη (11 – 13 Οκτωβρίου 2024)
