Ένα μικρό σπίτι δίπλα στη θάλασσα, κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης, ήταν το καταφύγιο του Άγγελου Σικελιανού τα τελευταία και πιο δύσκολα χρόνια της ζωής του.
O Άγγελος Σικελιανός έρχεται για πρώτη φορά στο νησί της Σαλαμίνας γύρω στο 1930. Τον φέρνει ένας αγαπημένος του φίλος, ο Σαλαμίνιος ο ποιητής Ανδρέας Σαλτάρης. Στο μοναστήρι της Φανερωμένης θα του γνωρίσει τον μοναχό Αμβρόσιο, ένα πρόσωπο του οποίου η μοίρα ήταν δεμένη με τη μονή και είναι χαρακτηριστικό πως ήταν ο μόνος που δεν την εγκατέλειψε κατά τη διάρκεια της Κατοχής αλλά ούτε και όταν, λίγο πριν από την Απελευθέρωση, τον Ιούλιο του 1944, η μονή έγινε γυναικεία.
Οι δύο άντρες αναπτύσσουν στενή φιλία και το 1933, ο Άγγελος Σικελιανός μαγεμένος από την ομορφιά του τόπου ζήτησε ένα μικρό μέρος, για να μείνει και να εμπνευστεί από τη μεσογειακή χρωματική και την πανδαισία αυτού του τόπου. Το αίτημα του Σικελιανού έγινε αμέσως δεκτό από την μονή της Φανερωμένης, με αποτέλεσμα να του παραχωρηθεί το μικρό αυτό σπιτάκι στην παραλία ,μιας και ο Σικελιανός είχε αναπτύξει ήδη φιλικές σχέσεις με τους κατοίκους του νησιού που τον αγκάλιασε με θέρμη και δέος.
Βλέποντας το μικρό σπίτι από μακριά μοιάζει με καρτ ποστάλ. Πλησιάζοντας το, καταλαβαίνετε γιατί ο Σικελιανός μαγεύτηκε από αυτόν τον τόπο και το επέλεξε για να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε αυτό. Λίγο το κύμα που σκάει ακριβώς δίπλα, λίγο η ξηρότητα του μεσογειακού τοπίου είναι αρκετά, για να μαγέψουν την ψυχή ενός ποιητή. Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στην Σαλαμίνα είναι χωρίς αμφιβολία ένα κρυμμένο διαμάντι και για πολλούς άγνωστο.
Για πολλά χρόνια, στο ίδιο σημείο βρισκόταν ένας από τους δέκα ανεμόμυλους της Σαλαμίνας και το μικρό σπίτι φαίνεται πως φτιάχτηκε το 1878 μετά την μεταφορά του ναυστάθμου από τον Πόρο στον όρμο της Φανερωμένης. Μέχρι το 1881, το κτίριο λειτούργησε ως στρατιωτικό διοικητήριο και κάποια στιγμή άγνωστο πότε το κτίριο αξιοποιήθηκε από το μοναστήρι της Φανερωμένης ως ησυχαστήριο κελί ενός μοναχού της μονής.
Η γερμανική κατοχή θα διαλύσει τη γαλήνια ζωή του Άγγελου Σικελιανού και της Άννας Καμπανάρη. Το ζευγάρι, αντιμετωπίζοντας μεγάλες οικονομικές δυσκολίες και μη μπορώντας να επιβιώσει στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της Κατοχής, θα αναζητήσει επανειλημμένως καταφύγιο στο παράσπιτο και στην αγαπημένη του Κούλουρη. Από δω, από τα χέρια του μελισσοκόμου Σπύρου Παπανικολάου, θα πάρει ο ποιητής ένα πολύτιμο βάζο μέλι, για να το δώσει στον βαριά άρρωστο Κωστή Παλαμά μία μόλις βδομάδα πριν εκείνος πεθάνει.
Τα επόμενα χρόνια η υγεία του Άγγελου Σικελιανού επιδεινωνόταν με ραγδαίους ρυθμούς . Ο ποιητής υπέφερε για πολλά χρόνια από ημιπληγία, με αποτέλεσμα το σώμα του να παραλύει σιγά σιγά. Στις 4 Ιουνίου 1951 έστειλε την οικιακή του βοηθό να αγοράσει το φάρμακο που έπαιρνε για την ημιπληγία. Εκείνη , εκ παραδρομής, αντί για το φάρμακο «νιζόλ» , πήρε το απολυμαντικό «λιζόλ», ο ποιητής πήρε το απολυμαντικό χωρίς να αντιληφθεί το μοιραίο λάθος.
Μετά από πολλούς πόνους μεταφέρεται στην κλινική «Η Παμμακάριστος» στην Πατησίων και εκεί διαπιστώθηκε η σοβαρότητα της λοίμωξης . Στις 19 Ιουνίου του 1951 μετά από πολυήμερη νοσηλεία στην κλινική και με μεγάλο πρόβλημα στο αναπνευστικό του, ο Άγγελος Σικελιανός αφήνει την τελευταία του πνοή αρκετά ταλαιπωρημένος.
Δυστυχώς, μετά τον θάνατο του Σικελιανού το 1951, το γραφικό σπίτι ξεχάστηκε εντελώς και αφέθηκε να ερημώνει μέχρι που κάποια στιγμή το 1991, η τότε ακόμα εν ζωή σύζυγος του Σικελιανού εξέφρασε την επιθυμία της στον δήμο Σαλαμίνας να αναστηλωθεί και να μετατραπεί σε ένα μικρό μουσείο αφιερωμένο στον μεγάλο Έλληνα ποιητή. Μάλιστα, η ίδια προσφέρθηκε να δωρίσει και προσωπικά αντικείμενα του ποιητή υψηλής συμβολικής και συναισθηματικής αξίας, ώστε να δημιουργηθεί μια μικρή συλλογή που θα αποτελούσε απόδειξη της σύνδεσης του Σικελιανού με την Σαλαμίνα.
Το 2003 σε συνεργασία με την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής και ολοκληρώθηκε τρία χρόνια αργότερα, το 2006. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το μικρό γραφικό σπιτάκι να μετατραπεί σε ένα ιδιαίτερο μικρό μουσείο αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του Άγγελου Σικελιανού και στην ιδιαίτερη σχέση που ανέπτυξε με την Σαλαμίνα. Δυστυχώς, όμως, η Άννα Καμπανάρη δεν κατάφερε να δει το όνειρό της ολοκληρωμένο, καθώς πέθανε ακριβώς λίγες μέρες πριν την ολοκλήρωση της αναστήλωσης. Σήμερα, στο μουσείο-σπιτάκι, φιλοξενούνται ιδιαίτερα σπάνια εκθέματα, όπως τα ρούχα του Σικελιανού, τα έπιπλα του ζευγαριού, ο εργαλειός , το σιδερένιο κρεβάτι του, επιστολές που έγραψε ο ίδιος σε φίλους ή ακόμα και το τηλέφωνο της Εύας Πάλμερ πρώην συζύγου του Σικελιανού.
Photos & Βίντεο: Michael Miller
