Ο λόφος Δεξαμενής ή λόφος Κοίλης βρίσκεται στα Άνω Πετράλωνα και συγκεκριμένα πάνω από την οδό Χαμοστέρνας, στη διασταύρωση της οδού Κοίλης και Καλλιρρόης, κάτω από την οποία ρέει καλυμμένος ποταμός ο Ιλισός.
Στις νότιες πλαγιές τού λόφου, υπάρχουνε δύο σπήλαια, πρόκειται για τα τοπωνύμια «Σπηλιά Δοντά» ή «Σπηλιά Πολέμου», τα οποία αντιστοιχούσαν στις δύο «αιματοβαφείς», όπως τις αποκαλούσαν οι εφημερίδες, σπηλιές της περιοχής. Το τεράστιο αρχαιολογικό τους ενδιαφέρον, (οι έρευνες που δυστυχώς σταμάτησαν λόγω κάποιων τραγικών γεγονότων,) όπως και οι ιστορίες που το συνοδεύουν, καθιστούν τις σπηλιές στα «άγνωστα» σημεία εντός του αστικού ιστού των Αθηνών.
Το όνομα του σπήλαιού Δοντά το οφείλει στην παλιά αθηναϊκή οικογένεια Δοντά, στην οποία ανήκε και το σπήλαιο Πολέμου που είχε χρησιμοποιηθεί στην εποχή της ελληνικής επανάστασης του 1821 για τις ανάγκες του αγώνα από τους επαναστατημένους Αθηναίους.
Παραδόσεις και θρύλοι χαρακτήρισαν τις σπηλιές ως «αιματοβαφείς» διότι, το 1926, δύο στρατιώτες δολοφόνησαν μια χήρα και την κόρη της, οι οποίες κατοικούσανε μέσα σε αυτές. Αργότερα, ένας άντρας που βρισκόταν σε κατάσταση μέθης σκότωσε μέσα σε αυτές με αξίνα την γυναίκα του.
Έτσι οι κάτοικοι της περιοχής σφράγισαν τη μοιραία σπηλιά που είχε βαφτεί με αίμα, παρά τις διαμαρτυρίες των αρχαιολόγων για το αρχαίο χώρο. Σήμερα υπάρχει μια υποτυπώδης καγκελόπορτα περίφραξη, που «προφυλάσσει» τον υπόγειο χώρο με τα τρία λαξευμένα στο βράχο δωμάτια.
Κατά τον 19ο αιώνα, ο λόφος ονομάστηκε «Λόφος Φιλάρετου», λόγω του ιδιοκτήτη Δημήτριου Φιλάρετου. Το 1920 το σπήλαιο πολέμου ανατινάχτηκε με φουρνέλα κατά την λατόμηση του βράχου. Ενώ το 1928, η αμερικανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ απαλλοτρίωσε μέρος τού λόφου και κατασκεύασε δεξαμενή για τις ανάγκες ύδρευσης τής Καλλιθέας όπου και καθιερώθηκε με διάταγμα η ονομασία λόφος της Δεξαμενής.
Μπαίνοντας μέσα στο σπήλαιο στον πρώτο θάλαμο βρίσκονται ίχνη αρχαίων τάφων. Όλα είναι έντεχνα κατασκευασμένα, κάτι που μαρτυράει ότι οι τάφοι ανήκαν σε σημαντικά πρόσωπα, όπως μαρτυρούν οι κατασκευές τους. Στην περιοχή αυτή κατά την αρχαιότητα ήταν οι δήμοι Κοίλης και Μελίτης και η τοπική παράδοση ισχυρίζεται ότι ήταν τάφοι τοπικών βασιλισσών της προϊστορικής εποχής. Άλλη άποψη θέλει στις αίθουσες αυτές να περιέχεται ο τάφος του Κίμωνα, τίποτα όμως από όλα αυτά δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα. Θεωρείται ότι το σπήλαιο Δοντά είχε χρησιμοποιηθεί από κάποιο αρχαίο πολιτισμό.
Photos & Βίντεο: Michael Miller
