Είναι κρυμμένο μέσα στην άγρια φύση, στην απόληξη από τις πλαγιές του Πάρνωνα, κοντά στο Μυρτώο Πέλαγος. Μια μικρή πινακίδα στην αρχή ενός χωματόδρομου στην καινούργια ασφάλτινη διαδρομή Κυπαρίσσι – Φωκιανό οδηγεί σε αυτόν τον σχεδόν μυστηριώδη τόπο και σε μια ιστορία ξεχασμένη.
Θα το περιέγραφε κανείς ως χωριό-φάντασμα. Ένα καταφύγιο στη μέση τού πουθενά. Κοιτάζοντας από τη θάλασσα, δεν θα το έβλεπες με τίποτα.
Λέγεται πως τα Κάψαλα, στη Λακωνία, ονομάστηκαν έτσι διότι εκεί κατέφυγαν οι απόγονοι των Μαυρομιχαλαίων μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Ήταν «καψαλιασμένοι» από τη ντροπή και έψαχναν ένα μέρος να ξαναρχίσουν τη ζωή τους, μακριά από τον τόπο τους. Το βέβαιο είναι ότι ένας κλάδος της γνωστής οικογένειας αποσπάστηκε και κρύφτηκε σε αυτό το δύσβατο σημείο.
Ο εκπαιδευτικός Γιώργος Μαυρομιχάλης, που έχει ερευνήσει και συγκεντρώσει στοιχεία σε μια ειδική έκδοση του 2006 («Οι Μαυρομιχαλαίοι με τα μάτια ενός απογόνου», εκδόσεις Απόστροφος), υπογραμμίζει ότι οι πρόγονοί του άφησαν την πατρώα γη για να αποφύγουν το αιματηρό κόστος μιας βεντέτας, για έναν άλλο Μανιάτη, που φόνευσε ο Γκίκας Μαυρομιχάλης. Επρόκειτο για κάποιον συντοπίτη του τελευταίου, ο οποίος πήγε να ληστέψει έναν ξένο, τον οποίον ο Γκίκας είχε υπό την προστασία του, παραβαίνοντας το μανιάτικο έθιμο να μην πειράζεις ποτέ φιλοξενούμενο. Ο συγγραφέας του βιβλίου τοποθετεί μάλιστα την εγκατάσταση στα Κάψαλα πριν από τη δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας.
Το τοπίο τριγύρω είναι εντυπωσιακό. Κάποια από τα λιγοστά σπίτια που στέκουν όρθια έχουν δεχθεί, εργασίες επιδιόρθωσης. Είναι όλα πέτρινα, με μικρούς χώρους. Στο υποτυπώδες νεκροταφείο που υπάρχει εκεί, όλοι οι ενταφιασμένοι φέρουν το ίδιο επίθετο.
