Θα χρησιμοποιήσω μια ιδέα δανεισμένη από τον Καρλ Πολάνυι περί μετασχηματισμού, προσαρμοσμένη αυτή την φορά στον πολιτισμό και στο προβαλλόμενο ως πολιτιστικό αγαθό το «Φίχτι Αρτ». Όταν πριν από χρόνια ξεκινούσε δειλά -δειλά αυτό το εγχείρημα, περιείχε στοιχεία, αν και αμφιλεγόμενα, πολιτισμού ή καλύτερα στοιχεία τέχνης.
Από την περσινή όμως χρονιά άρχισε το πάντρεμα με πολιτικούς στόχους κάτω από τον μανδύα του πολιτισμικού θυμικού με κοινωνικοοικονομικές απολήξεις. Η είσοδος του τρένου ως πολιτισμικού στοιχείου μιας άλλης εποχής στα δρώμενα, αποτελεί μια γλυκιά ανάμνηση, που δεν περιχαρακώνεται μέσα από τα σουβλάκια, που ανέφερε προσκεκλημένος του συλλόγου στη εκδήλωση στον σταθμό του Άργους, αλλά συμπυκνώνει στην δημόσια διαβούλευση, τον πολιτισμό της εποχής του τρένου στην Αργολίδα, αλλά και τους οικονομικούς λόγους που οδήγησαν το τρένο από την άνθηση στην πλήρη απαξίωση.
Δεκάδες πολίτες της Αργολίδας, ο Σύλλογος φίλων Ελληνικού σιδηροδρόμου και πολλοί άλλοι δεν προσκαλέστηκαν να παραστούν στις εκδηλώσεις. Επιλέχτηκαν αντ’ αυτών ο Ελβετός πρέσβης, φιλέλληνας όπως αυτοπροσδιορίζεται και φίλος της μετρικής γραμμής, μια κοπέλα με μεγάλη ευλυγισία σώματος προβάλλοντας κάτι μεταξύ δρώμενου και χορευτικού, χωρίς κανένα νόημα, ο Δήμαρχος Άργους, ο οποίος ουδέποτε είχε ασχοληθεί με το τρένο και ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ ο οποίος το μόνο που είχε να πει ήταν πως οι ξένοι ρωτούν στα συνέδρια πόσο κοντά στον συνεδριακό χώρο βρίσκεται το τρένο.
Από πλευράς Ελβετών έγινε σαφής η προσπάθεια συνδυασμού πολιτισμού και οικονομίας και σε αυτή την πρόθεση βρίσκεται ένα κομβικό σημείο των δράσεων για την επαναλειτουργία του σιδηροδρόμου στην Πελοπόννησο. Το τρένο πρέπει να έχει πολιτισμική και εμπορική χρήση. Τι σημαίνει αυτό; Απλούστατα πρόκειται για μια αντίληψη που καταργεί την Μαρξική λογική περί βάσης (οικονομία) και εποικοδομήματος (πολιτισμός) αλλά και την Μερκαλιστική (οικονομισμό) αντίληψη του καπιταλισμού, ταυτίζοντας οικονομία και κοινωνία. Πρόκειται για μια σχετικά νέα αντίληψη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα που προήλθε από την διαπίστωση ότι καταρρέει ο πολιτισμός και ένα νέο σύστημα που αρχίζει να σταθεροποιείται βασιζόμενο στην αυτορρυθμιζόμενη αγορά, (Laissez-faire) όπου οι συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών δεν επηρεάζονται από την κρατική παρέμβαση όπως νομοθεσίες, προνόμια, επιχορηγήσεις κλπ. Αν δηλαδή στην Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού φορέα που οδήγησε στο ξεπούλημα του Δημόσιου πλούτου, εδώ έχουμε εντελώς τον απεμπολησμό του δημοσίου από οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα.
Από την άλλη οι Ελβετοί αναζητούν την συνεργασία με τοπικούς φορείς, δήμους, Περιφέρεια, προφανώς για να πετύχουν την αναγκαία συναίνεση παραχώρησης γραμμών και σταθμών. Έχει ενδιαφέρον να τονιστεί ότι στην εκδήλωση δεν διακρίναμε πουθενά τους «φίλους του σιδηροδρόμου» με τεράστια παρεμβατικότητα για την επαναλειτουργία του τραίνου στην Πελοπόννησο το 1992, ούτε τους εδώ συμμετέχοντες με την υπογραφή τους στην επαναλειτουργία του, ούτε καν τον νεότερο σύλλογο «Φίλων του Σιδηροδρόμου Πελοποννήσου». Θα θεωρήσω ότι αυτές οι παραλείψεις οφείλονται στην άγνοια των διοργανωτών κι όχι στον σνομπισμό, όμως αυτή η άγνοια θέτει υπό αμφισβήτηση όλο το διακύβευμα, αφού χωρίς παρελθόν, χωρίς τους λόγους που οι δήμοι και το κράτος οδήγησαν από την δεκαετία του 60 στην απαξίωση του σιδηροδρόμου Πελοποννήσου, αποτελούν νάρκη σε οποιοδήποτε νέο εγχείρημα.
Εκ πρώτης όψεως το εγχείρημα των Ελβετών θα μπορούσε να αποδώσει αν ο πολιτιστικός- Τουριστικός σχεδιασμός των διαδρομών συμπληρωθεί με τον τομέα των μεταφορών. Όμως αυτό που δεν βλέπουμε είναι ο πολιτισμός. Πως και από πού θα παραχθεί πολιτισμός; Άλλο η πολιτισμική κουλτούρα (καλλιέργεια) που χρησιμοποιούν οι ευρωπαίοι και άλλο ο πολιτισμός ως έννοια. Και εδώ γεννάται το ερώτημα πως ένας «πολιτιστικός Σύλλογος» μετατρέπεται σε «μονοθεματική ομάδα εργασίας». Απλά το εκφράζω ως σκέψη και δεν με αφορά περισσότερο.
Επανερχόμενος στην επαναλειτουργία του τρένου, θα πρέπει να πω πως όλες αυτές οι προτάσεις με μικρές διαφοροποιήσεις, έχουν ειπωθεί κατά κόρον στο παρελθόν και με μεγαλύτερες λεπτομέρειες, όπως ελαφρό τραμ εντός της πόλης του Άργους (πλ. Δημοκρατίας) για την δωρεάν μεταφορά πολιτών από και στον Σταθμό (πρόταση των φίλων σιδηροδρόμου την οποία αρχικά την είχε αποδεχτεί ο δήμαρχος Άργους Δ. Παπανικολάου), βαγόνια με μπαλκονάκι που είχαν εντοπιστεί στου Ρέντη κλπ. Όμως πως θα προχωρήσουν οι νέες και οι παλιές ιδέες όταν θα πρέπει να ξεπεραστούν τα εμπόδια που έθεσε ο Γ. Μανιάτης και ο Γ. Ανδριανός στην λειτουργία του τρένου, αλλά και χωρίς την επιβολή κυρώσεων σε όλους αυτούς που οδήγησαν σε μια αποτυχημένη επένδυση και άφησαν το τρένο, τις ράγες τους σταθμούς και τα ηλεκτρονικά συστήματα να λεηλατηθούν χωρίς να έχουν καν λειτουργήσει; Πως όταν κατασπαταλήθηκαν εκατομμύρια ευρώ (δραχμές τότε) να μην υπάρχει ούτε ένας κατηγορούμενος γι’ αυτό και πως θα μας εμπιστευτεί η ΕΕ μία πιθανή χρηματοδότησή τους αν αντιληφθεί ότι από την αλλαγή των ραγών και τον εξοπλισμό των σταθμών ωφελήθηκαν μόνο οι προμηθευτές και όχι οι πιθανοί ταξιδιώτες;
Ουσιαστικά ενώ προβάλλεται προς τα έξω ο homo socialisis το όλο διακύβευμα στηρίζεται στον homo economicus. Πρόκειται για μια σοβαρή αντίθεση που μοιάζει με «λύκο με προβιά προβάτου», αφού δεν ξεκαθαρίζεται πουθενά ποιες θα είναι οι σχέσεις κράτους και Ελβετών επενδυτών και πολύ περισσότερο ποια θα είναι τα οφέλη για την τοπική κοινωνία. Φυσικά για να προχωρήσει το διακύβευμα το επόμενο βήμα θα είναι η μελέτη σκοπιμότητας και η μελέτη αξιολόγησης των υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων. Ελπίζω όλα αυτά να μην έχουν την τύχη της μελέτης σκοπιμότητας την οποία πριν μερικά χρόνια εφέρετο πως θα την χρηματοδοτούσε ο Δήμος Ναυπλιέων, πράγμα που δεν έγινε ποτέ.
Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω κάτι για την εκδήλωση στον Σταθμό του Άργους. Οι Αργείοι πολίτες δεν είναι πρόβατα να τους τσιρίζουν έειιιιιιι για να μην πατήσουν στο σημείο που η κοπελιά θα ξεδίπλωνε τις χορευτικές φαντασιώσεις της. Ούτε φεύγουν με τον προσκεκλημένο να πάνε για φαγητό πριν ολοκληρωθούν οι εκδηλώσεις. Ένας στοιχειώδης σεβασμός είναι άκρως απαραίτητος και επιβεβλημένος. Άλλο πολιτισμός στις ταμπέλες κι άλλο εκτροχιασμός στην πράξη. Παρ’ όλα αυτά κατανοώ τη διάθεση κάποιων να προσφέρουν οικονομικά και πολιτισμικά στον τόπο τους, αυτό όμως δεν τους διαφοροποιεί ούτε ποιοτικά ούτε ταξικά απ’ τους υπόλοιπους. Ο επίλογος με την μουσική μπάντα ήταν υπέροχος.
(Άκης Ντάνος)
