Καλά νέα για την περιοχή του Ζάρακα του Δήμου Μονεμβασιάς, στη Λακωνία, καθώς το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την εγγραφή τριών νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της χώρας. Ο λόγος για το τουλουμίσιο τυρί, οι αρμαθιές και τις στέρνες.
Όπως αναφέρει το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω της αρμόδιας Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με τις ενέργειες αυτές, διαφυλάσσεται η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της UNESCO.
Τα δελτία που υποβλήθηκαν το 2022, έτυχαν συστηματικής επεξεργασίας από τη Διεύθυνση της Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, από την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή και από τις ίδιες τις ομάδες των φορέων.
Τα τρία στοιχεία
Στην ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού περιγράφονται τα τρία αυτά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον πρώην Δήμο Ζάρακα:
Τέχνη παρασκευής παραδοσιακού τουλουμίσιου τυριού
Το τουλουμίσιο τυρί, οφείλει το όνομά του, στο γεγονός, ότι, ωριμάζει μέσα σε τουλούμι, δηλαδή μέσα σε τομάρι κατσικιού ή προβάτου. Τα τομάρια προέρχονται από υγιή κατσίκια ή πρόβατα, που, μετά από διαδικασία απολύμανσης και συντήρησης, γυρίζονται έτσι ώστε οι τρίχες – οι οποίες λειτουργούν ως μόνωση – να είναι προς την εσωτερική πλευρά που θα μπει το τυρί. Το τουλουμίσιο φτιάχνεται συνήθως από μείγμα πρόβειου και κατσικίσιου γάλακτος. Το τυρί αποκτά μια ξεχωριστή, έντονη και ελαφρώς πικάντικη γεύση.
Αρμαθιές: παρασκευή και κατανάλωση
Τα αρμάθια, αποτελούνται από άγρια χόρτα του βουνού, αποξηραμένα – Μπρέσες και Κοκκινόκολα, μαζεύονται το χειμώνα, πλένονται και περνιούνται σε νήμα, αρμαθιά. Κρεμιούνται σε χώρους με φυσικό φως και αερισμό για αποξήρανση. Αποθηκεύονται σε πάνινες σακούλες σε μέρος χωρίς υγρασία. Έτσι, διατηρούνται τα άγρια χόρτα για όλο το καλοκαίρι.
Το αρμάθι, βράζεται και σερβίρεται με μπόλικο λάδι και λεμόνι, συνοδεύεται εξαιρετικά με τουλουμοτύρι (ιδιαίτερο τυρί του Ζάρακα).
Πρακτικές διαχείρισης του νερού στους οικισμούς του Ζάρακα
Οι στέρνες, αποτελούσαν και συνεχίζουν να αποτελούν, ζωτικής σημασίας κατασκευές, για τα άνυδρα χωριά του Ζάρακα Λακωνίας. Οι κεραμοσκεπές των σπιτιών, συλλέγουν τα νερά σε υδρορροές και τα οδηγούν σε θολοσκεπείς στέρνες, που βρίσκονται, είτε στο υπόγειο των πέτρινων σπιτιών, είτε στο λιακωτό, δηλαδή στο χώρο που αναπτύσσεται από την εξωτερική πέτρινη σκάλα μέχρι την κύρια πόρτα. Το κυκλικό άνοιγμά τους, στο άνω μέρος επιτρέπει τον καθαρισμό τους.
