Ο επιβλητικός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, βρίσκεται στην Χριστιανούπολη της Μεσσηνίας και χρονολογείται στον 11ο αιώνα. Το 1075 ή το 1086 οι Χριστιανοί αναβαθμίζονται από Επισκοπή σε Αρχιεπισκοπή και αυτό μαρτυρά την σπουδαιότητα της περιοχής.
Η έδρα της μητρόπολης διατηρήθηκε μέχρι το 1833 οπότε και μεταφέρθηκε στην Κυπαρισσία ενώ ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και το Επισκοπείο εγκαταλείφθηκαν.
Ο ναός είναι οκταγωνικού τύπου, με τρούλο, θολοσκεπή υπερώα στην βόρεια και νότια πλευρά και νάρθηκα στον οποίο οδηγούν τρία θυρώματα.
Δυτικά υπάρχει μεγάλο πρόσκτισμα, από το οποίο σώζεται σήμερα μόνο το ισόγειο και στο οποίο διακρίνονται τουλάχιστον δύο οικοδομικές φάσεις. Αρχικά υπήρχε ένα πρόπυλο μπροστά από την δυτική είσοδο του ναού, που αργότερα επεκτάθηκε τόσο πέριξ αυτού όσο και καθ’ ύψος, διαμορφώνοντας ένα ευρύχωρο και μεγαλόπρεπο διώροφο Επισκοπείο.
Η Χριστιανούπολη
Το ορεινό χωριό Χριστιανούπολη (γνωστό κι ως Χριστιάνοι) απέχει 12 χιλιόμετρα από τα Φιλιατρά και 15 χιλιόμετρα από την Κυπαρισσία. Είναι κτισμένο στους πρόποδες του όρους Αιγάλεω, σε υψόμετρο 329 μέτρων. Το σημερινό χωριό είναι κτισμένο πάνω σε αρχαίο οικισμό, ενώ θεωρείται ότι στην περιοχή υπήρχε το ιερό του Σωτήρος Διός.
Κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, υπήρξε πολυάνθρωπη και ακμάζουσα πολιτεία, η οποία ήταν και έδρα Μητρόπολης. Μάλιστα, στα τέλη του 11ου αιώνα, από απλή Επισκοπή έγινε Αρχιεπισκοπή. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Χριστιάνου, αλλά αναφέρεται και ως Χριστιάνον, τουλάχιστον από το 1835.
Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Θεωρείται το «καύχημα του Μοριά» καθώς συγκρίνεται, κατασκευαστικά, με το ναό της Αγίας Σοφία της Κωνσταντινούπολης.
Στο χωριό, ο επισκέπτης μπορεί επίσης να δει το ναό του Αγίου Αθανασίου, που εορτάζει στις 17 Μαΐου, ή να απολαύσει την βόλτα του στις πηγές με τα κρυστάλλινα νερά και την τεχνητή λίμνη με τις πάπιες και τα ξύλινα γεφυράκια.
