«Καλή Ανάσταση», να έχουμε…
Μαζί με τις ευχές, είπα να περιγράψω το πώς γιορταζόταν το Πάσχα στο Αναπλάκι μας κατά τη διάρκεια του 1821.
Το πρώτο ελεύθερο Πάσχα γιορτάστηκε στις 10 Απριλίου 1821. Δεν γιορτάστηκε μέσα στην πόλη. Οι λιγοστοί Έλληνες κάτοικοι δεν τολμούσαν να κάνουν τίποτε. Οι περισσότεροι είχαν προλάβει και διαφύγει. Το επίκεντρο του εορτασμού ήταν το Κατσίγκρι (=Άγιος Αδριανός) Εκεί είχε στηθεί στο πρώτο στρατόπεδο των Ελλήνων, που πολιορκούσαν το Ναύπλιο. Επικρατούσε … «αναρχία και χαρά». Δεν υπήρχε διοικητής στρατοπέδου. Κάθε μπουλούκι είχε τη δική του σημαία. Προσπαθούσαν να βάλουν τάξη μερικοί παππάδες, οι Αρχιμανδρίτες Αρσένιος Κρέστας και Διονύσιος Βούλγαρης από το Κρανίδι, ο παπα Θεοδόσιος Μπούσκος ή Οικονόμου από το Τζαφέρ Αγά (=Ασίνη) και ο ηγούμενος της Μονής Καρακαλά.
Αλλά. ανάμεσα στα παλικάρια επικρατούσε εντελώς «Ελληνικό» πνεύμα, ο καθένας είχε δίκιο για τον εαυτό του.
Ήταν ένα «πλούσιο» Πάσχα. Οι Τούρκοι γαιοκτήμονες είχαν εγκαταλείψει τα υποστατικά τους στον κάμπο του Άργους και είχαν οχυρωθεί πίσω από τα κάστρα του Ναυπλίου. Αποτέλεσμα οι δικοί μας λεηλάτησαν τα πάντα, τα έφεραν στο στρατόπεδό τους και άρχισαν το γλέντι.
Οι Τούρκοι αυτό περίμεναν. Βγήκαν προσεκτικά από την Πύλη της Ξηράς και βάδισαν μέχρι το Κατσίγκρι χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Οι δικοί μας το είχαν ρίξει στα γλέντια, που τους βγήκαν ξινά… Δεν μπόρεσαν να αντισταθούν. Υποχώρησαν ατάκτως. Εξαίρεση ο Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Βούλγαρης και οι μοναχοί της Μονής Αυγού (ήταν και ηγούμενος του Αυγού). Ήταν οι μόνοι που στάθηκαν και πολέμησαν σώζοντας όλους τους άλλους. Σκοτώθηκαν όλοι. Τα κομμένα τους κεφάλια, τα έφεραν οι Οθωμανοί και διακόσμησαν με αυτά την Πύλη της Ξηράς. Μαζί είχαν συλλάβει ζωντανό έναν Γιώργο Λεμπέση από την Ερμιονίδα. Τον ανασκολόπισαν (=σούβλισαν) ζωντανό και τον άφησαν εκτεθειμένο για μέρες.
Η κατάσταση διορθώθηκε μετά από πέντε ημέρες. Οι Σπετσιώτες κατέλαβαν τους Μύλους και κατέφθασε και ο Παπαφλέσσας στο Άργος. Το στρατόπεδο ανασυγκροτήθηκε με διοικητή (διορισμένο από τον Παπαφλέσσα) τον Στάϊκο Σταϊκόπουλο.
Το επόμενο Πάσχα έπεσε 2 Απριλίου 1822.
Γιορτάστηκε πλούσια στο Κατσίγκρι και στην Άρεια, για ψυχολογικούς λόγους…Η πολιορκία του Ναυπλίου είχε γίνει στενή από τους Έλληνες. Η πείνα είχε πέσει ανάμεσα στους συνοστισμένους στο Ναύπλιο Οθωμανούς. Οι Έλληνες, μέσα από την Πελοποννησιακή Γερουσία, ζητούσαν την έναρξη διαπραγματεύσεων για παράδοση των φρουρίων του Ναυπλίου. Στις πρώτες τους προτάσεις δεν περιλαμβανόταν υποχρεωτικός διωγμός των Οθωμανών.
Στο Τουρκικό στρατόπεδο επικρατούσαν οι σκληροί. Ήταν εκείνοι που είχαν χρήματα και ανεφοδιάζονταν με τρόφιμα από τους Έλληνες μέσω της μαύρης αγοράς. Δεν ήθελαν συμφωνία με τους Έλληνες, αλλά αγώνα μέχρι εσχάρων ή για την ακρίβεια μέχρι να τους στείλει βοήθεια ο Σουλτάνος.
Διοικητής της πολιορκίας, εκείνη την περίοδο, ήταν ο Νικόλαος Σταματελόπουλος (αδελφός του Νικηταρά). Έμπειρος στρατιωτικός γιατί είχε υπηρετήσει και πολεμήσει με τον Αγγλικό στρατό στα Επτάνησα και τη Νότιο Ιταλία. Κρατούσε άψογη πειθαρχία.
Το γλέντι του Πάσχα εκείνης της χρονιάς έγινε πλούσιο για να «σπάσει» η άρνηση των Τούρκων στις διαπραγματεύσεις.Το τέχνασμα έπιασε μετά από λίγες ημέρες άρχισαν οι διαπραγματεύσεις. Άργησαν να ολοκληρωθούν. Μέσα Ιουνίου υπογράφτηκε το τρατάτο (=συμφωνία παράδοσης), που δεν υλοποιήθηκε ποτέ λόγω της καθόδου του Δράμαλη στην Αργολίδα.
Το επόμενο Πάσχα έπεσε στις 22 Απριλίου 1823.
Επίκεντρο του εορτασμού ήταν το Άστρος. Εκεί είχε μαζευτεί όλη η Ελλάδα. Στα Αγιαννήτικα καλύβια (=Άστρος) πανηγύρι οι Ολιγαρχικοί (=κοτσαμπάσηδες, δεποτάδες, Καραβοκυραίοι και Φαναριώτες), στα Μελιγγίτικα καλύβια(=Μελιγού) οι Δημοκρατικοί (=Κολοκοτρώνης, Υψηλάντης, Ανδρούτσος).
Το Ναύπλιο ήταν τυπικά η πρωτεύουσα από τον Γενάρη. Η φρουρά του, όμως, που ήταν οπαδοί του Κολοκοτρώνη, δεν αναγνώριζαν ως νόμιμο το Εκτελεστικό(=Κυβέρνηση) και δεν είχαν αφήσει την εγκατάστασή του εδώ. Στη διάρκεια του Πάσχα υπήρχε αγωνία στο Ναύπλιο, για τα όσα γίνονταν απέναντι στο Άστρος. Όποιος επικρατούσε στην Εθνοσυνέλευση, θα διόριζε φρουρά της αρεσκείας του.
Αναφέρομαι μόνο στην φρουρά, γιατί δεν είχε αρχίσει ο μαζικός εποικισμός των εγκαταλελειμμένων Τουρκικών σπιτιών από Έλληνες.
Το Πάσχα του 1824 στις 6 Απριλίου ήταν στο φόρτε της πρώτης εμφύλιας σύρραξης. Το παιχνίδι εξουσίας ήταν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος στο Ναύπλιο.
Αντίθετα στις 29 Μαρτίου 1825, ήταν το πλουσιότερο Πάσχα που έγινε στο Ναύπλιο ποτέ!!!
Ο εμφύλιος πόλεμος είχε τελειώσει. Ο Κολοκοτρώνης ήταν φυλακή στην Ύδρα. Τα δάνεια που είχε πάρει η Ελλάδα είχαν δοθεί όλα για την πληρωμή μισθοφόρων (από Ρούμελη, Μακεδονία, Σούλι, Βουλγαρία κλπ.). Αυτά τα παλικάρια βλέποντας για πρώτη φορά λεφτά στα χέρια τους, καθώς είχαν στρατοπεδεύσει στο Ναύπλιο, το έριξαν στα Πασχαλιάτικα γλέντια… Οι σούβλες στήνονταν στους δρόμους και στις πλατείες και το κρασί έρρεε άφθονο. Ο Ν. Σπηλιάδης το περιγράφει για να δείξει την κατάπτωση των ηθών που επικρατούσε.
Γιατί εν τω μεταξύ ο στρατός του Ιμπραήμ Πασά είχε αποβιβαστεί στη Μεσσηνία και ετοιμαζόταν να εκστρατεύσει προς τα εδώ.
Παράλληλα με τα γλέντια γινόντουσαν παρασκηνιακές ζυμώσεις ανάμεσα στις φατρίες της πλειοψηφίας. Η «μοσχομάγκα» (=το γαλλόφιλο κόμμα με Κωλέττη και Παπαφλέσσα) σχεδίαζε πώς θα απαλλαγεί από τον Κουντουριώτη και τον Μαυροκορδάτο και θα φέρει για Βασιλιά έναν Γάλλο ευγενή. Κατάφερε να τους στείλει να πολεμήσουν στη Μεσσηνία… ‘Οπου συνετρίβησαν από τους Αιγυπτίους…
Το Πάσχα του 1826, στις 18 Απριλίου και του 1827, στις 3 Απριλίου, γιορτάστηκαν στο Ναύπλιο, σε περίοδο που το βιοτικό επίπεδο είχε πέσει λόγω του ότι η πόλη είχε κατακλειστεί από πρόσφυγες (η ζωγραφιά τα λέει όλα).
Στο Παλαμήδι η φρουρά (Ρουμελιώτες υπό τον Θεοδ. Γρίβα) είχε κηρύξει μια άτυπη δικτατορία και έκανε ληστρικές επιδρομές στην πόλη και τα περίχωρα. Αναφέρονται μέχρι και απαγωγές πολιτών για λύτρα!!!
Η τελευταία πασχαλιά της επαναστατικής περιόδου είναι η χαρά των συνωμοσιολόγων.!!!!!!!
Μια παλιά προφητεία έλεγε πως η Ελλάδα θα ελευθερωθεί «αν δυο πασχαλιές πέσουν μαζί» . Εκείνη τη χρονιά, Πάσχα και Ευαγγελισμός συνέπεσαν στις 25 Μαρτίου 1828. Ήταν η πρώτη Λαμπρή, που γιορτάστηκε ενώ η Ελλάδα είχε αναγνωριστεί σαν ανεξάρτητο κράτος με ηγεσία διεθνώς αποδεκτή. Ο Καποδίστριας είχε μετακομίσει από το Ναύπλιο στην Αίγινα. Εδώ είχε ξεκινήσει η ανασυγκρότηση της πόλης και η διαμόρφωση του προαστείου. Ήταν ένα Πάσχα αισιοδοξίας.
Όπως παρατηρήσατε οι ημερομηνίες είναι όλες νωρίς τον Απρίλη και τον Μάρτη. Η αιτία είναι πως είχαμε ακόμη το παλιό ημερολόγιο. Για να βρείτε τις αντιστοιχίες των σημερινών προσθέστε 13 ημέρες!!!!
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ και πάλι!!!!
(Τόλης Κοΐνης)
