Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα θέμα, που – αναμφίβολα – μας έχει απασχολήσει όλους.
Τι είναι ο μεταβολισμός / Πώς υπολογίζεται / Τι εκφράζει / Πώς το διατηρώ σε υγιή επίπεδα;
Όλοι, στο άκουσμα πως μεγαλώνοντας “μαζί με εμάς γερνά και ο μεταβολισμός μας”, νιώθουμε ένα ρίγος !
Οι επιπτώσεις ενός “γερασμένου” μεταβολισμού είναι πολλές και πολύ σημαντικές για να τις αγνοήσουμε …
Θα μπορούσε να σημαίνει πως πλέον δεν μπορούμε να έχουμε τις ίδιες διατροφικές συνήθειες, την ιδια ικανότητα για αδυνάτισμα και αυξο-μείωση του σωματικού μας βάρους ή, από διαφορετική σκοπιά αυτή τη φορά, αυξημένη στο εξής ευθύνη για φυσική δραστηριότητα και άσκηση.
Μπορούμε όμως να προλάβουμε και να σταματήσουμε την πορεία γήρανσης του μεταβολισμού μας ;;
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα ένα-ένα από την αρχή …
Τι είναι ο Μεταβολισμός & Τι Καθορίζει με τη Λειτουργία του ;
Και μόνο η λέξη “μεταβολισμός” γεννά εφιάλτες σε πολλούς που “παλεύουν” με το βάρος τους.
Τι είναι όμως πραγματικά ο μεταβολισμός και πώς καθορίζει το σωματικό μας βάρος ;
Μιλώντας για “μεταβολισμό” μιλάμε για ένα σύνολο βιοχημικών αντιδράσεων του οργανισμού που στόχο έχουν την εξασφάλιση πολύτιμης ενέργειας με σκοπό την ίδια του τη ζωή.
Με άλλα λόγια ;;; Μεταβολισμός συνεπάγεται βιωσιμότητα !
Ο μεταβολισμός είναι ενέργεια. Ενέργεια που λαμβάνουμε από τη διατροφή μας και που τη δαπανούμε καθημερινά για να παραμένουμε ζωντανοί.
Ένα 1ο (και πολύ σοβαρό) λάθος που κάνουν πολλοί, είναι να θεωρούν πως η ενέργεια που χρειάζεται ο οργανισμός μας αφορά μόνο σε κατάσταση κίνησης.
Αυτό είναι τεράστιο λάθος !
Το σώμα μας – ακόμα και όταν βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους ηρεμίας (όπως ο ύπνος) – δαπανά ενέργεια.
Κάθε όργανο του σώματός μας, κάθε κύτταρο και ιστός – για να παραμένουν λειτουργικά – χρειάζονται ενέργεια.
Έτσι η καρδιά χρειάζεται ενέργεια για να συνεχίσει να χτυπά.
Οι πνεύμονες χρειάζονται ενέργεια για να συνεχίζουν να αναπνέουν.
Ολόκληρη η ανθρώπινη ζωή στηρίζεται σε έναν κανόνα λήψης και δαπάνης ενέργειας.
Χωρίς φαγητό το σώμα ξεκινά να υπολειτουργεί, ώσπου σιγά-σιγά καθεμία από τις λειτουργίες του “crashάρουν” και πεθαίνει !
Το 2ο (και επίσης σημαντικό) λάθος που κάνουν πολλοί, είναι να συγχέουν 2 βασικές (και πολύ διαφορετικές) έννοιες : του μεταβολισμού και του μεταβολικού ρυθμού.
Ποια η Διαφορά Μεταβολισμού & Μεταβολικού Ρυθμού του Οργανισμού ;
Ο Μεταβολισμός – όπως ήδη τονίσαμε – είναι το σύνολο της ενέργειας που “παράγει” ο οργανισμός με συγκεκριμένες βιοχημικές διεργασίες (χρησιμοποιώντας τα τρόφιμα ως καύσιμη ύλη), ώστε να παραμένει υγιής και λειτουργικός ολόκληρο το 24ωρο.
Εν αντιθέσει, ο Μεταβολικός Ρυθμός (ή αλλιώς Βασικός Μεταβολισμός όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται), είναι απλά ένα τμήμα του μεταβολισμού και εκφράζει την ελάχιστη ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται ο οργανισμός σε κατάσταση πλήρους ηρεμίας.
Εν ολίγοις ;
Ο βασικός μεταβολισμός είναι η minimum ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται το σώμα ώστε να παραμείνει ζωντανό.
Ενώ ο μεταβολισμός ως έννοια εμπεριέχει τον βασικό μεταβολισμό (δηλαδή αυτή την ελάχιστη ποσότητα ενέργειας σε κατάσταση ηρεμίας που απαιτεί το σώμα για τις βιολογικές του ανάγκες) συν το ποσό ενέργειας που δαπανά το άτομο για τις δραστηριότητές του μέσα σε ένα 24ωρο.
Γιατί έχει τόση Σημασία ο Βασικός Μεταβολισμός ;
Είναι αλήθεια πως θα βρεις εκατοντάδες χιλιάδες άρθρα γραμμένα για τον μεταβολισμό και την τεράστια σημασία του για την υγεία αλλά και την εμφάνισή σου.
Ας ξεκινήσουμε όμως από μια παραδοχή :
Ο βασικός μεταβολισμός είναι κάτι που είναι στο χέρι σου (τις περισσότερες φορές και εφόσον δε συντρέχει συγκεκριμένος λόγος υγείας) να “ρυθμίσεις” !
Ως “ποσό ενέργειας” ο βασικός μεταβολισμός εκφράζει την ελάχιστη “δύναμη” που χρειάζεται προσωπικά ο δικός σου μεταβολισμός ώστε να παραμείνει ζωντανός.
Και λέω “προσωπικά” γιατί ο βασικός μεταβολικός ρυθμός διαφέρει από άτομο σε άτομο και είναι μια σταθερά που υπολογίζεται με βάση προσωπικά στοιχεία του κάθε ατόμου ξεχωριστά !
Έτσι, ένα άτομο θα πρέπει στην καθημερινότητά του (μέσω των γευμάτων του στο σύνολό τους ανά ημέρα) να λαμβάνει minimum αυτή την ποσότητα ενέργειας ώστε να παραμένει εν ζωή και να μη δημιουργήσει κάποια βλάβη σε κάποιο οργανικό του σύστημα.
Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό – ειδικά άτομα που καταφεύγουν σε δραστικές δίαιτες πείνας και στερήσεων – να κατανοήσουν πως ΠΟΤΕ δε θα πρέπει να ρίχνουν το ημερήσιο θερμιδικό τους φορτίο (μέσω των γευμάτων) κάτω από τον Βασικό Μεταβολισμό, καθώς αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία τους.
Πόσο “Πάνω” από τον Μεταβολικό Ρυθμό θα πρέπει να είναι η Ενέργεια που Λαμβάνω μέσω Τροφής ;
Η συνολική ημερήσια ενέργεια που απαιτείται για κάθε άτομο – όπως και ο βασικός μεταβολικός ρυθμός – είναι προσωπική υπόθεση και διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Καθώς η συνολική ενέργεια που καταναλώνει ένα άτομο είναι μια πρόσθεση του βασικού μεταβολισμού του οργανισμού του και του συνόλου των ενεργειών που πράττει ανά 24ωρο, καταλαβαίνεις εύκολα πως δε μπορούμε να μιλήσουμε με συγκεκριμένα νούμερα !
Τόσο η ενέργεια λειτουργίας του κάθε οργανισμού όσο και η δραστηριότητα του εκάστοτε ατόμου διαφέρουν, με αποτέλεσμα να απαιτείται υπολογισμός εκ νέου κάθε φορά.
Αυτό που είναι σημαντικό ωστόσο να γνωρίζεις είναι πως ο Βασικός Μεταβολισμός – δηλαδή η ελάχιστη ενέργεια βιωσιμότητας του οργανισμού – αποτελεί περίπου το 60 με 75 % της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει ένα άτομο στην καθημερινότητά του (υπό κανονικές συνθήκες).
Διαβάστε τη συνέχεια στο Health-Fitness
