Μεγάλη γιορτή είναι η 25η Μαρτίου για τη χώρα, καθώς εκτός από την εθνική μας επέτειο έχει και έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα.
Κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου τιμούμε και γιορτάζουμε τον ξεσηκωμό των υπόδουλων Ελλήνων κατά του Τούρκου δυνάστη για ελευθερία και αυτοδιάθεση. Εκ των πραγμάτων είναι η πιο σημαντική ημερομηνία στην ιστορία της Νεότερης Ελλάδος, ως αφετηρία της εθνικής παλιγγενεσίας.
Όπως και στην περίπτωση της 28ης Οκτωβρίου έτσι και την 25η Μαρτίου γιορτάζουμε ουσιαστικά την έναρξη και όχι τη λήξη της επανάστασης. Καθιερώθηκε ως γιορτή στις 15 Μαρτίου 1833 από τον βασιλιά Όθωνα προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ήταν και επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να συνδεθεί η έναρξη της επανάστασης με μια μεγάλη εκκλησιαστική εορτή, για να τονωθεί το φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων.
Η Επανάσταση σε διπλωματικό επίπεδο ξεκίνησε ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου του 1821 από την μακρινή Μολδοβλαχία (σημερινή Ρουμανία) από τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Στην Ελλάδα η εξέγερση ξεκίνησε από την Πελοπόννησο και γρήγορα εξαπλώθηκε στη Στερεά Ελλάδα και από εκεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Στην καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας που ήταν απαραίτητη για την εκκίνηση της Επανάστασης καταλυτικό ρόλο έπαιξε ο νεοελληνικός διαφωτισμός.
Από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του υπήρξε ο Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής, ο οποίος είχε γράψει το περίφημο «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά 40 χρόνους σκλαβιά και φυλακή», φράση η οποία συνδέθηκε άρρηκτα με τον απελευθερωτικό αγώνα.
Δυστυχώς και σήμερα ακόμη, 202 χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821 αλήθειες δεν διδάσκονται στα σχολεία. Όμως εθνικόν είναι το αληθές, όπως έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός και αν θέλαμε να δημιουργήσουμε καθαρή εθνική συνείδηση πρέπει να μάθουμε και να λέμε τις αλήθειες και τα λάθη μας γιατί μόνο έτσι δυναμώνουμε ως έθνος και αποφεύγουμε στο μέλλον παρόμοια.
Έτσι, λοιπόν, πρέπει να ξέρουμε:
1) Κατά την επανάσταση υπήρξαν δυο γύροι εμφύλιου πολέμου, το 1824 και το 1825 στους οποίους συμμετείχαν μεγάλες προσωπικότητες της επανάστασης χωρισμένες σε ομάδες διεκδίκησης της εξουσίας. Κεντρικό πρόσωπο υπήρξε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο οποίος εξ αυτού φυλακίστηκε στην Ύδρα και αντίπαλοι οι Κουντουριώτης, Μαυροκορδάτος, Γκούρας, λοιποί Φαναριώτες και Κοτζαμπάσηδες.
2) Τον Οκτώβριο του 1822 οι στόλοι της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας παρενέβησαν με την ναυμαχία του Ναυαρίνου διαφορετικά η Επανάσταση κινδύνευε σοβαρά, καθώς λόγω του εμφυλίου πολέμου, είχε ηττηθεί σε όλα τα μέτωπα από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ πασά που μεταφέρθηκε από την Αίγυπτο στις αρχές του 1825.
3) Οι Έλληνες σφάχτηκαν μεταξύ τους και ο Κουντουριώτης έκλεισε φυλακή όλους τους οπλαρχηγούς της Επανάστασης με πρώτο τον Γέρο του Μοριά. Αποτέλεσμα αυτών των συγκρούσεων ήταν η εγκατάλειψη του αγώνα κι η κατασπατάληση σημαντικών πόρων για κατατρόπωση των αντιπάλων. Μέσα στο κλίμα της προέλασης του Ιμπραήμ το 1825 όλοι οι ιθύνοντες του τόπου απέθεσαν εγγράφως το μέλλον της Ελλάδος στα χέρια της Αγγλίας. Αυτή είναι η λεγόμενη αίτηση προστασίας.
4) Βαρύ σημείο της ιστορίας του ’21 είναι ότι δεν κατάφεραν οι Έλληνες να δημιουργήσουν έναν τακτικό εθνικό στρατό που θα λειτουργούσε υπό μια διοίκηση και μια κυβέρνηση. Παρά τα αποτελέσματα των Εθνοσυνελεύσεων και τις κυβερνήσεις που εκλέγονταν σε αυτές υπήρχαν πολλές εστίες παράλληλης εξουσίας, καθώς συνέχιζαν να δρουν πολυάριθμες ένοπλες ομάδες που δημιουργούσαν πεδίο έντασης και διάλυσης.
5) Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός έγινε θρυλικός για την ύψωση του λαβάρου της μονής της Αγίας Λαύρας, δίκην επαναστατικής σημαίας την 25η Μαρτίου 1821. Αυτό όμως δεν είναι παρά ένας εθνικός μύθος, αφού ακόμη και ο ίδιος στα απομνημονεύματά του δεν αναφέρει τίποτα για αυτά και μάλλον θα ήταν δύσκολο να ξεχάσει μια τέτοια μέρα. Στην πραγματικότητα, στην Αγία Λαύρα έγινε στις 10 ή στις 13 Μαρτίου μια σημαντική σύσκεψη προκρίτων και αρχιερέων που είχαν αρνηθεί να μεταβούν στην Τριπολιτσά για να δηλώσουν πίστη στην σουλτανική εξουσία. Οι ηγέτες των υπόδουλων ήθελαν να συζητήσουν τις επόμενες κινήσεις τους.
6) Ουδέποτε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπήρξε ή συνέτρεχε λόγος να υπάρξει «κρυφό σχολειό», όπως τουλάχιστον αυτό έχει καταγραφεί στο εθνικό συλλογικό ασυνείδητο. Όποιος ήθελε μπορούσε να μάθει ελληνικά, σέρβικα, βουλγάρικα κ.ο.κ., χωρίς να παρενοχλείται από τους κατακτητές, οι οποίοι ενδιαφέρονταν πρωτίστως, αν όχι αποκλειστικά, για την ομαλή καταβολή των κάθε είδους φόρων προς τον Σουλτάνο.
7) Ενώ η Επανάσταση ξεκίνησε αρκετά καλά, την πρόδωσαν από μέσα οι Κοτζαμπάσηδες και οι Πρόκριτοι. Δεν την ήθελαν γιατί περνούσαν καλά επί Τουρκοκρατίας. Είχαν αποκτήσει πολύ σημαντική δύναμη γιατί είχαν τον έλεγχο της οικονομίας, εισπράττοντας τους φόρους για λογαριασμό του Σουλτάνου, κρατώντας ένα τεράστιο μερίδιο για τους ίδιους. Είχαν φτάσει στο σημείο να διορίζουν και να απολύουν ακόμα και τον πασά της Τριπολιτσάς τον Οθωμανό διοικητή της Πελοποννήσου. Επομένως, δεν ήθελαν ανεξάρτητο ελληνικό κράτος γιατί θα έχαναν τα προνόμια και τις περιουσίες τους.
8) Αφού ο Βύρωνας ήταν σπουδαίος Φιλέλληνας, γιατί δάνεισε λίρες αναγκάζοντάς μας να υποθηκεύσουμε τις αλυκές του Μεσολογγίου και το χρέος το πλήρωσε μετά η ελληνική πολιτεία στους κληρονόμους του;
9) Το Πατριαρχείο έπαιξε και αυτό αρνητικό ρόλο. Είχε αφορίσει τον Ρήγα και τον Κολοκοτρώνη, τον οποίο κυνήγησε για να τον εξολοθρεύσει. Αποκαλούσε βασιλέα τον Σουλτάνο και ότι εκείνος μας αγαπούσε. Αυτό ξεκίνησε από την εποχή του Γενναδίου, ο οποίος είχε πει μετά την άλωση της Πόλης πως ο Θεός μας τιμώρησε γιατί φύγαμε από τον δρόμο του.
Σκοταδιστή περίοδος αποτελεί και η Πατριαρχεία του Γρηγορίου Ε΄, όπου πρωτοστάτησε στο κάψιμο βιβλίων, στον μεγάλο αφορισμό και σε κάθε διωγμό του ελληνικού διαφωτισμού. Αντιθέτως ο κατώτερος κλήρος συμμετείχε και πρωτοστάτησε στην Επανάσταση. Ο Αθανάσιος Διάκος, ο Παπαφλέσσας και άλλοι είναι τα φωτεινά παραδείγματα.
Όλα αυτά δεν τα γράφω για να μειώσω το μέγεθος της ελληνικής Επανάστασης του 1821. Αντιθέτως πιστεύω κι εγώ όπως και ο Διονύσιος Σολωμός ότι εθνικό είναι το αληθές. Κάθε πατριώτης Έλληνας πρέπει να γνωρίζει τις αλήθειες και επειδή η Ιστορία επαναλαμβάνεται να διδασκόμαστε από τα λάθη μας, ώστε να μην συνεχίζονται.
Αυτές οι αλήθειες μας ενδυναμώνουν, μας δημιουργούν μια αληθινή ιστορική ταυτότητα, έναν γνήσιο και αληθινό πατριωτισμό, ικανά στοιχεία για να μας οδηγήσουν σε ένα καλύτερο αύριο.
ΖΗΤΩ Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ.
Παναγιώτης Μπένος
