Ο βουλευτής Αρκαδίας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Γιώργος Παπαηλιού, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής, για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την «ενίσχυση της δικηγορικής ύλης …» , είπε, μεταξύ των άλλων, τα εξής:
“1) Με το νομοσχέδιο για την «ενίσχυση της δικηγορικής ύλης …» εισάγονται διατάξεις, με τις οποίες μεταφέρεται ύλη από τα δικαστήρια στους δικηγόρους, μετατρέποντάς την έτσι σε δικηγορική ύλη.
Αυτή η μεταφορά είναι ευπρόσδεκτη μεν, όμως και αμφιλεγόμενη.
Υποτίθεται, ότι μ΄ αυτό τον τρόπο, θα αποσυμφορηθεί η δικαιοσύνη και θα επιταχυνθεί η απονομή της.
Και λέω υποτίθεται, διότι η μεν αποσυμφόρηση δεν συνδέεται με την ανάθεση σε δικηγόρους δικαστικής ύλης, αλλά κυρίως με τη στελέχωση των υποστελεχωμένων δικαστηρίων με δικαστές και δικαστικούς υπαλλήλους, η δε επιτάχυνση, εκτός των προβλέψεων που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, συνδέεται με την απλοποίηση συγκεκριμένων διαδικασιών και όχι τόσο με τη θέση χρονικών ορίων εντός των οποίων πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες.
Η χρονική στιγμή κατάθεσης και ψήφισης του νομοσχεδίου δεν είναι τυχαία.
Γίνεται προς εξευμενισμό του δικηγορικού σώματος, ώστε να αποκατασταθούν οι διαταραχθείσες σχέσεις κυβέρνησης και δικηγορικού σώματος.
Έχει προηγηθεί η νομοθέτηση της αύξησης της φορολόγησης των δικηγόρων, με το γνωστό οριζόντιο τεκμήριο εισοδήματος, η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών από 1.1.2024 και η στέρηση της ασφαλιστικής ικανότητάς τους, δηλαδή της πλήρους ιατροφαρμακευτικής κάλυψης όσων δεν έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίσουν το σύνολο των οφειλών τους προς τον ΕΦΚΑ.
Έτσι μεγάλος αριθμός δικηγόρων έχει οδηγηθεί ήδη και θα οδηγηθεί περαιτέρω σε εξαιρετικά δυσχερή κατάσταση, σε υπαλληλοποίηση, ακόμη και σε εγκατάλειψη του επαγγέλματος.
Ευνοούνται τα μεγάλα δικηγορικά εισοδήματα, η αναδιάρθρωση της δικηγορικής αγοράς υπέρ των μεγάλων δικηγορικών εταιριών και η μεγάλη φοροδιαφυγή.
2) Τα πάγια αιτήματα του δικηγορικού κόσμου δεν ικανοποιούνται, και συγκεκριμένα η αύξηση της δικηγορικής ύλης, με την υποχρεωτική παράσταση στα συμβόλαια, την υποχρεωτική συνυπογραφή των δικηγόρων στα καταστατικά των (ανωνύμων) εταιρειών, την υποχρεωτική παράσταση σε κάθε βαθμίδα δικαιοδοσίας των αστικών, ποινικών και τα διοικητικών δικαστηρίων
(Επιπλέον) δεν ικανοποιούνται τα αιτήματα για τη μείωση του ΦΠΑ επί των νομικών υπηρεσιών, για την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, για την κατάργηση της εισφοράς ανεργίας υπέρ του ΟΑΕΔ και βέβαια για την κατάργηση του τεκμαρτού φορολογητέου εισοδήματος.
Και πάντως δεν ικανοποιείται, η δημιουργία των προϋποθέσεων για την αξιοπρεπή άσκηση του λειτουργήματος των δικηγόρων, που μπορεί να γίνει με την αποκατάσταση του τρόπου και των χώρων απονομής της δικαιοσύνης, με την πρόσληψη δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων και με την αναβάθμιση των κτιριακών υποδομών.
Και βέβαια αυτά τα αιτήματα, τουλάχιστον όσα αποτελούν αντικείμενο νομοθέτησης από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, δεν ρυθμίζονται με το υπό κρίση νομοσχέδιο.
Με το νομοσχέδιο προβλέπονται, η έκδοση κληρονομητηρίου, η σύνταξη πράξεων αποδοχής κληρονομιάς οι οποίες θα κατατίθενται στον αρμόδιο γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς, η συναινετική εγγραφή ή εξάλειψη προσημείωσης υποθήκης, η κατάργηση της δυνατότητας λήψης ένόρκων βεβαιώσεων ενώπιον του ειρηνοδίκη, οι οποίες θα λαμβάνονται πλέον μόνο ενώπιον δικηγόρων ή των συμβολαιογράφων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η προβλεπόμενη ενίσχυση της δικηγορικής ύλης δεν είναι παρά αμφιλεγόμενη και προσχηματική.
Τα αντικείμενα που μεταφέρονται στους δικηγόρους συνιστούν διαδικαστικές ή δικαστικές πράξεις μέσω των οποίων επέρχεται ελάφρυνση των δικαστηρίων-των ειρηνοδικείων, και πάντως όχι η θεσμική αναβάθμιση των δικηγόρων, ως συλλειτουργών της Δικαιοσύνης. Είναι εμφανές ότι με το νομοσχέδιο ανατίθενται στους δικηγόρους πράξεις που σήμερα είναι έργο των δικαστών ή και των συμβολαιογράφων. Πρόκειται για ένα άτυπο «outsourcing» δικαστικών αρμοδιοτήτων-υπηρεσιών, οι οποίες μέχρι τώρα παρέχονται από το κράτος-τη δικαστική εξουσία που ασκείται από δικαστικούς λειτουργούς, οι οποίοι περιβάλλονται με εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας.
Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου κινούνται προς την κατεύθυνση της μετατροπής του δικηγόρου από συμπαραστάτη του πολίτη έναντι της δικαστικής εξουσίας σε πάροχο δικαστικών υπηρεσιών.
Εξ αυτού του λόγου, οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου χρειάζονται ιδιαίτερη προσέγγιση και προσοχή.
3) Η επιχείρηση υποκατάστασης των δικαστικών λειτουργών στο δικαιοδοτικό έργο τους από τρίτους, εν προκειμένω τους δικηγόρους, ή στη διεκπεραίωση υποθέσεων που θεωρούνται «περιττό» βάρος από αυτούς οδηγούν σε ένα άτυπο outsourcing δικαστικών αρμοδιοτήτων. Με αυτό (το άτυπο outsourcing) δεν πρέπει να ανοίξει ο δρόμος για την ιδιωτικοποίηση της δικαιοσύνης.
Ενδεικτικά, η έκδοση κληρονομητηρίου μπορεί να μην έχει αμιγώς δικαιοδοτικό χαρακτήρα, όμως γι΄ αυτήν απαιτούνται σύνθετες νομικές πράξεις, με συλλογή και αξιολόγηση αποδείξεων. Μπορεί εν προκειμένω να μην υφίσταται άμεση αντιδικία, όμως υποκρύπτεται σύγκρουση συμφερόντων, την οποία ανατέμνουν δικαστικοί λειτουργοί.
Η αποστολή του δικηγόρου είναι και πρέπει να είναι διακριτή σε σχέση με αυτήν του δικαστικού λειτουργού που είναι εξοπλισμένος με εχέγγυα προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας και συνεπώς αμεροληψίας. Δεν πρέπει να υπάρχει σύγχυση ρόλων. Ο δικηγόρος είναι συνήγορος-συμπαραστάτης του πολίτη, εκπροσωπεί τον πολίτη-πελάτη του έναντι του κράτους και της δικαστικής εξουσίας. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να μετατρέπεται σε πάροχο δικαστικών υπηρεσιών.
Επιπλέον, δεν πρέπει να τίθεται εν αμφιβόλω η ασφάλεια των συναλλαγών.
4) Είναι γνωστό ότι επίκειται η κατάθεση νομοσχεδίου για το νέο Δικαστικό Χάρτη που θα έχει ως αποτέλεσμα να συγχωνευτούν και να καταργηθούν δικαστήρια. Αυτό έχει προκαλέσει ήδη δημόσια κατακραυγή από τους φορείς της δικαιοσύνης, διότι, εκτός των άλλων, θα απομακρύνει τις δομές της από τους πολίτες, ιδίως της περιφέρειας, καθιστώντας την πρόσβασή τους σ΄ αυτήν ακόμη δυσχερέστερη”.
