Σχολιάζοντας κανείς την αυθάδη και ωμή βία σε ένα κοινωνικό περιβάλλον με συμμορίες ανηλίκων με παιδιά που δέρνουν, τραμπουκίζουν, κλέβουν, μαχαιρώνουν, βιάζουν άλλα παιδιά, η τραγική διαπίστωση είναι πως η παιδική ηλικία ποτέ δεν ήταν τόσο εκτεθειμένη, όσο είναι σήμερα. Κατά συνέπεια πως είναι δυνατόν να μην προβληματιζόμαστε και να μην ανησυχούμε για το πώς στα αλήθεια ανατρέφουμε, εκπαιδεύουμε, διαπαιδαγωγούμε τα μικρά παιδιά, ποια ΠΑΙΔΕΙΑ τους παρέχουμε, τι αξίες, αρχές και πρότυπα τους προβάλλουμε και εν΄ τέλει τους καλλιεργούμε, όταν τόσα πολλά παιδιά, τόσο συχνά επιδεικνύουν τέτοιες συμπεριφορές. Κάτι λάθος έχουμε κάνουμε εμείς οι μεγαλύτεροι και δεν εννοούμε μόνον τους γονείς ή μόνον τους δασκάλους, αλλά όλους μας. Γιατί τα παιδιά όσο απελπισμένα και ανασφαλή είναι και αν ανησυχούν και παλεύουν με τα σκοτάδια τους, η επιθυμία και η προσμονή να μεγαλώσουν σε ένα υγιές και ανθρώπινο περιβάλλον υπερισχύει όλων των άλλων. Πρόκειται για την πιο βασανιστική και ταυτόχρονα την πιο γλυκιά αναμονή. Και όταν παραιτούνται από αυτήν την επιθυμία -προσμονή, όταν εγκαταλείπουν τον αγώνα της ζωής από τα αποδυτήρια, αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν πήγε καλά σε αυτό που προηγήθηκε στον αγωνιστικό χώρο όπου και η προετοιμασία πριν τον αγώνα είναι η δικιά μας ευθύνη. Ως εκ τούτου, το θέμα της διαπαιδαγώγησης και της συμπεριφοράς των μικρών παιδιών πρέπει να μας απασχολεί πιο σοβαρά, πιο συστηματικά, πιο στοχευμένα, κυρίως όμως με ισορροπία και με το πάντα επίκαιρο, αρχαιοελληνικό ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.
Εδώ και αρκετό καιρό ειδικοί επιστήμονες επισημαίνουν τους κινδύνους που απορρέουν είτε από την παραμέληση και την μετάθεση των ευθυνών, είτε από τις συνεχείς υποχωρήσεις και την ικανοποίηση κάθε επιθυμίας του παιδιού, είτε αντιθέτως από τους πολύ αυστηρούς περιορισμούς και ελέγχους, την υπερβολική καταπίεση και την ανελέητη καθοδήγηση, σε μία μάλιστα ιδιαιτέρως κρίσιμη για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας ηλικιακή φάση του παιδιού, που συμπίπτει με την περίοδο όπου αυτό πηγαίνει στο Δημοτικό Σχολείο.
Στο σχολείο τα παιδιά ανακαλύπτουν ότι ανήκουν στην πρώτη τους ομάδα κοινότητα, πατρίδα, πέρα και έξω από την οικογένειά τους. Σε αυτήν ακριβώς την εξαιρετικά ευαίσθητη περίοδο, πολλά παιδιά, σήμερα εκτίθενται σε μεγάλες ποσότητες τραυματικής διέγερσης με εύκολη πρόσβαση στα Μ.Μ.Ε., με εκδηλώσεις άγριας βίας.
Πολλά παιδιά δεν ζουν μια φυσιολογική, ισορροπημένη, χαρούμενη αλλά και ελεγχόμενη αναπτυξιακή φάση, με σοβαρό ενδεχόμενο ένα ενταχθούν σε παρέες οι οποίες έχουν αποκτήσει τη νοοτροπία «αγέλης» που λειτουργεί συνήθως με επιθετικότητα, βιαιότητα και εκτός ορίων. Έτσι τα παιδιά αυτά παύουν να είναι αυτόνομα άτομα, υποκείμενα σκέψης και βρίσκουν καταφύγιο στην ομαδική βία. Ως γνωστόν η αγέλη ενθαρρύνει και παρασύρει σε πράξεις βίας που ποτέ δεν θα επέτρεπε το άτομο στον εαυτό του. Εξ άλλου η νοοτροπία της αγέλης είναι μία ψυχοπαθητική, ναρκισσιστική, κατάσταση που θριαμβεύει ως ομάδα, θυσιάζοντας το άτομο. Εξ αυτού πηγάζει μία αίσθηση παντοδυναμίας, μιας ανεξέλεγκτης δύναμης, υπερβολικού πάθους ή μάλλον μεγάλου φανατισμού που εν τέλει οδηγεί τα παιδιά σε συμπεριφορές άνευ ορίων και τυφλής βίας. Απέναντι σε αυτό το συνεχώς διογκούμενο κύμα, ανησυχητικών και εν πολλοίς επικίνδυνων φαινομένων με πρωταγωνιστές το πιο ευαίσθητο κομμάτι της κοινωνίας μας, δηλαδή τα παιδιά μας, αξίζει πραγματικά όχι απλά να σχολιάζουμε ή μόνον να προβληματιζόμαστε αλλά και ένα αναθεωρήσουμε, τους τρόπους, τα μέσα, τις μεθόδους, τις συνήθειες, τις νοοτροπίες και τις συμπεριφορές με τις οποίες μεγαλώνουμε, ανατρέφουμε, εκπαιδεύουμε και διαπαιδαγωγούμε τα σημερινά μας παιδιά.
Ο αναμφισβήτητα σωστός τρόπος για μια ουσιαστική και διαχρονική αντιμετώπιση των εκφυλιστικών φαινομένων για να αλλάξει οριστικά η σημερινή θλιβερή κοινωνική πραγματικότητα η οποία δεν αφορά πια νέους και νέες της εφηβικής ηλικίας, αλλά δυστυχώς, ακόμα και στις παιδικής ηλικίας, είναι ο δρόμος που οδηγεί σε αυτό που συμπυκνώνεται στη λέξη ΠΑΙΔΕΙΑ.
Όμως είναι άλλη μία τραγική διαπίστωση πως κάπου η παιδεία στη χώρα μας «κάνει νερά» ίσως γιατί περιόρισε τους σκοπούς της υπάρξεως της σχεδόν αποκλειστικά, στη συσσώρευση ΓΝΩΣΕΩΝ και άφησε να φροντίζουν άλλοι (ποιοι;) την καλλιέργεια και την διαμόρφωση του ήθους και της ΑΓΩΓΗΣ -ο άλλος πυλώνας της ΠΑΙΔΕΙΑΣ-. Ενδεικτικά αξίζει να αναφέρουμε ότι παλαιότερα στα ενδεικτικά και στα απολυτήρια, εκτός από την επίδοση του μαθητή στα γνωστικά αντικείμενα, αξιολογούνταν και η διαγωγή. Πριν από λίγα ακόμα χρόνια το 99% αποφοιτούσαν με κοσμιωτάτη και το 1% με κόσμια. Και όμως οι γονείς γίνονταν έξαλλοι γιατί το παιδί τους χαρακτηρίζονταν ως «κόσμιος μαθητής». Σκεφτείτε να χαρακτηριζόταν ως «καλή». Για αυτό δικαίως έπαψε να αξιολογείται η συμπεριφορά του με αυτόν τον υποκριτικό τρόπο. Έτσι η πορεία ένας μαθητή – μαθήτριας έκτοτε έμεινε (και έγινε) αχαρακτήριστη.
Χρειάζεται προσοχή γιατί καταναγκασμοί και υπερβολικές καταπιέσεις στο παιδί προς ένα μονοδιάστατο προσανατολισμό, για ολοένα και περισσότερη γνώση, σε βάρος δραστηριοτήτων, που συμβάλλουν καθοριστικά στην κάλυψη των ψυχοσωματικών αναγκών και της εν΄ γένει αγωγής μπορεί να του δημιουργήσει πολλά αδιέξοδα και να προκαλέσει εν τέλει παράξενες, απρόβλεπτες και καμιά φορά ακραίες συμπεριφορές. Καλό είναι να έχουμε υπόψη ιδίως οι γονείς ότι η υπερβολική και μονομερής επιδίωξη στη γνώση μπορεί τελικά να οδηγήσει το παιδί στην απόγνωση….., πολύ περισσότερο μάλιστα γιατί σήμερα το σχολείο ειδικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι κατεξοχήν ένας στίβος που βάζουμε τα παιδιά να τρέξουν -ανταγωνιστικά- με κατεύθυνση και στόχο τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο. Έτσι όμως έχει χαθεί ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του σχολείου, η δυνατότητα και οι ευκαιρίες για την ανάπτυξη στους μαθητές, της συναίσθησης και της δημιουργίας αρχών και αξιών, όπως της συλλογικότητας, του αλληλοσεβασμού, της αυτογνωσίας, της ενσυναίσθησης κ. α. Δυστυχώς δηλαδή δεν υπάρχει χρόνος ούτε αρκετή επένδυση από την πλευρά του εκπαιδευτικού και όχι μόνο συστήματος για την καλλιέργεια δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην διαμόρφωσή του χαρακτήρα της συμπεριφοράς και της προσωπικότητας του παιδιού.
Με άλλα λόγια μία μέθοδος με μία ελευθερία ή μάλλον με ελευθεριότητα χωρίς αρχές, κανόνες, φραγμούς, μέτρο και όρια και εν πολλοίς χωρίς διακριτικό έλεγχο και ουσιαστική αξιολόγηση, είναι πάρα πολύ πιθανόν να δημιουργήσει ένα παιδί που θα έχει μάθει να λέει και να κάνει ό,τι θέλει, χωρίς καμία επίπτωση και συνέπεια. Πιθανόν δε το οδηγεί σε αμετροεπείς συμπεριφορές και σε δύσκολους δρόμους και ορισμένες φορές δυστυχώς σε δρόμους που οδηγούν σε «χαμένους παραδείσους» που πολύ δύσκολα έχουν επιστροφή .
Είναι σαφές από όσα ήδη αναφέραμε ότι ανήκουμε σε αυτούς που πιστεύουν ότι η εκπαιδευτική διαδικασία εκτός από την υποχρέωση να μαθαίνουν τα παιδιά γράμματα πρέπει να εμπεριέχει και την υπόδειξη κανόνων συμπεριφοράς, αφού οι κοινωνίες έχουν κανόνες, υποχρεώσεις, ιεραρχήσεις, συνεχείς αξιολογήσεις. Ωστόσο τα τελευταία αρκετά χρόνια, έχει κυριαρχήσει στη λειτουργία των σχολείων μία ιδιότυπη «νεολαγνεία» που ταυτίστηκε μάλιστα με τον μανδύα του προοδευτισμού, σύμφωνα με την οποία σχεδόν πάντοτε τα παιδιά και οι νέοι γενικότερα έχουν πάντα δίκιο και δεν φταίνε ποτέ και για τίποτα. Το αποτέλεσμα βεβαίως είναι τα παιδιά να αποκτούν την νοοτροπία του «δικαιωματισμού» και μόνον, και να γαλουχούνται σε μια λογική πως «η ζωή τους χρωστάει» και πως ότι κάνουν, όπως και αν συμπεριφερθούν τελικά ουδεμία συνέπεια θα έχουν μέσα σε ένα σύστημα ανοχής, αδιαφορίας και προκλητικής ατιμωρησίας. Ως εκ τούτου δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα περιστατικά βίας και bullying συμβαίνουν εντός και γύρω από τα σχολεία, όπου οι καθηγητές εκπαιδευτικοί δεν τολμούν να αντιδράσουν αφού γνωρίζουν πως δεν θα έχει κανένα νόημα, αλλά και όταν ενδιαφερθούν κινδυνεύουν να βρουν τον μπελά τους, κυρίως από γονείς, (ευτυχώς όχι από όλους…) που θα τρέξουν να υπερασπιστούν εκ’ προοιμίου και προκλητικά τα βλαστάρια τους.
Δικαιολογημένα ίσως ορισμένοι να ισχυριστούν ότι όλοι και όλες έχουμε τσακωθεί στα μικράτα μας και μάλιστα στα δύσκολα έφευγε και καμιά σπρωξιά ή μπούφλα, εξάλλου πάντα παραμονεύει ο εφηβικός θυμός, που τον προκαλεί η αμηχανία, η ανασφάλεια και τα αδιέξοδα μπροστά στον κόσμο των μεγάλων, ιδίως δε όταν ετοιμαζόμαστε να κάνουμε τα πρώτα μας βήματα, σε αυτόν. Εδώ όμως βρισκόμαστε μπροστά στη λεγόμενη «κουλτούρα της βίας» που έχει οργάνωση, μεθόδους, στρατηγική, σχέδια και οπωσδήποτε ακροατήριο. Και αυτό το τελευταίο είναι που σοκάρει περισσότερο. Η ψυχραιμία δηλαδή ενός 14χρονου που μπροστά σε μια πάλη μέχρις εσχάτων ή ακόμη χειρότερα μπροστά σε ένα βιασμό μεταξύ-υποτιθέμενων να σηκώνει το κινητό του για να αποθανατίσει το θέαμα για να μπορεί να το απολαμβάνει σε κάθε ευκαιρία, για να το μοιράσει, για να εκβιάσει; Όποια και αν είναι η απάντηση το συμπέρασμα είναι εξίσου τρομακτικό. Η απόλαυση ή εκμετάλλευση της βίας την ανάγει σε πολύ πιο επικίνδυνο φαινόμενο, που αναπόφευκτα οδηγεί σε έκπτωση των αρχών, των αξιών και των κανόνων που πρέπει να χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά και αξιοπρέπεια και δημιουργεί «εικόνες» που δεν προβληματίζουν απλά αλλά στην κυριολεξία τρομάζουν. Η εντύπωση πεποίθηση που έχει εμπεδωθεί στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα, είναι πως η παιδική και η προεφηβική ηλικία ποτέ δεν ήταν τόσο εκτεθειμένη, τόσο ευάλωτη, τόσο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης
Σήμερα σχεδόν όλοι μιλάμε για τη βία και τον bullying, αλλά το θέμα είναι τι μπορεί να κάνουμε για αυτό; Τι φταίει στα αλήθεια; ίσως για ορισμένους από εμάς ο προφανής ένοχος είναι τα παιδιά! δεν προσέχουν, δεν διαβάζουν, δεν ενδιαφέρονται, πατώνουν! Αλλά αυτή η εξήγηση επιχειρεί απλώς να καμουφλάρει το πρόβλημα, και να «αθωώσει» τους άλλους δύο παράγοντες της εξίσωσης δηλαδή τους γονείς (σπίτι) και τους εκπαιδευτικούς (σχολείο). Η απάντηση ίσως βρίσκεται, προφανώς όχι η μοναδική στον πολύτιμο συνδυασμό ΓΟΝΕΙΣ- ΣΧΟΛΕΙΟ- ΠΑΙΔΙ.
Η ευθύνη των ΓΟΝΕΩΝ, θα πρέπει να αναζητηθεί ,μεταξύ των άλλων, στο ότι οι Έλληνες μαθητές, έχουν από την χαμηλότερα επίπεδα «αντίστασης στο στρες» Μα γιατί τόσο άγχος; Έπειτα οι γονείς δεν περνούν αρκετό χρόνο με τα παιδιά τους, δεν συζητούν μαζί τους, θέματα που αφορούν το σχολείο και γενικότερα δεν συζητούν ουσιαστικά με το παιδί (τους), δεν συμμετέχουν πέρα από θέματα καθημερινής τριβής. Αντί για αυτό τα στέλνουν φροντιστήριο, γαλλικά, πιάνο κ. λ.π., αδιαφορώντας για την ανάγκη τους να χαλαρώνουν.
Από την άλλη πλευρά οι εκπαιδευτικοί υπό συνεχή πίεση και ανάμεσα από τη μία σε ένα ασφυκτικό τυπολατρικό και ταυτόχρονα με πολλές αδυναμίες εκπαιδευτικό σύστημα, και από την άλλη σε γονείς είτε υπερπροστατευτικούς είτε παντελώς αδιάφορους, είναι φυσικό επακόλουθο πως όχι άλλωστε να περιορίζονται στην τοπική διεκπεραίωση των συμβατικών και μόνον υποχρεώσεών τους και να φορτώνουν με υπερβολικό διάβασμα τους μαθητές τους στο σπίτι. Προφανώς είναι και σωστό και δίκαιο να ζητούν περισσότερες προσλήψεις, βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολείων, καλύτερες αμοιβές του εκπαιδευτικού έργου. Ωστόσο χωρίς δραστική αλλαγή, στους στόχους, στους τρόπους και τα περιεχόμενα διδασκαλίας δεν θα αλλάξει ουσιαστικά η σημερινή εικόνα.
Τέλος, όσον αφορά την τρίτη παράμετρο της εξίσωσης, δηλαδή τα ΠΑΙΔΙΑ, αξίζει να σταθούμε λίγο περισσότερο επισημαίνοντας κάποιες σκέψης, απόψεις, προτάσεις -και ας μας επιτραπεί- συμβουλές που αφορούν ακριβώς στη σχέση των γονιών με τα παιδιά τους.
Καταρχάς πρέπει να επισημάνουμε ότι ανατροφή του παιδιού είναι τέχνη που μαθαίνεται. Με τη γέννηση του παιδιού αποκτάμε αυτονοήτως τον τίτλο μα και τις ευθύνες του γονιού. Όμως για να καλλιεργήσεις την τέχνη χρειάζεται μία ολόκληρη ζωή. Έτσι διαμορφωνόμαστε ως γονείς αθροίζοντας γνώσεις βήμα -βήμα, ανάλογα με την ηλικιακή φάση και ανάπτυξη του παιδιού και επίσης για κάθε παιδί ξεχωριστά. Αλλά και το παιδί το ίδιο στην ευθεία του χρόνου αλλάζει προοδευτικά -ενίοτε και απότομα- εξελίσσεται και μαζί του εξελισσόμαστε και εμείς ως γονείς. Πάντως σταθερά και πάντα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι τέλειοι γονείς δεν υπάρχουν. Ως εκ τούτου ας μην κολλάμε πάντοτε σε αυτό που μας λένε ειδικοί ή σε αυτό που γνωρίζουμε από τον τρόπο που μας μεγάλωσαν. Κάθε μέρα δίνουμε εξετάσεις με κριτές (αξιολογητές) το παιδί μας και εμάς τους ίδιους.
Εμείς πιστεύουμε πως το παιδί για την ολοκληρωμένη και ισορροπημένη ανάπτυξή του και τη σωστή διαμόρφωση της προσωπικότητάς του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς του χρειάζεται: πρώτα και πάνω από όλα χρειάζεται την ΑΓΑΠΗ. Ήδη από τις πρώτες ημέρες που έρχεται στη ζωή θέλει αγάπη και φροντίδα, αγάπη πηγαία αληθινή, χωρίς προαπαιτούμενα ή ανταλλάγματα. Οι γονείς πρέπει χωρίς δισταγμούς και επιφυλάξεις να δίνουν και να δείχνουν την αγάπη τους στα παιδιά τους. Όμως προσοχή! αυτό δεν σημαίνει ότι δείχνουμε την αγάπη μας με το να του κάνουμε όλα τα χατίρια. Κάτι τέτοιο φανερώνει αδυναμία και δημιουργεί ανευθυνότητα στο παιδί ή όπως συνήθως λέμε το κάνει «κακομαθημένο». Ενδεχομένως, δε να αποδειχθεί ανεπανόρθωτο και για αυτό οδυνηρό λάθος αν μείνουμε μόνο σε αυτή τη συνθήκη ειδικά κατά την παιδική και προεφηβική ηλικία. Προφανώς και πρέπει να ακούμε και να σεβόμαστε τις επιθυμίες του παιδιού, ωστόσο δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποχωρούμε σε όλες τις απαιτήσεις του. Με άλλα λόγια δηλαδή καλό θα ήταν από νωρίς να του δώσουμε να καταλάβει με τρόπο ήπιο, σαφή, αλλά -όταν επιβάλλεται- και κατηγορηματικό, πως δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, να έχει ό,τι θέλει και όποτε το θέλει. Έτσι όταν και αν κατανοήσει ότι «δεν είναι δικός του ολόκληρος ο κόσμος» θα αρχίσει να συνειδητοποιεί και να αποδέχεται ότι δεν είναι ούτε σωστό αλλά ούτε δυνατόν να απαιτεί την ικανοποίηση κάθε επιθυμίας του.
Κατά συνέπεια, μαζί με την ΑΓΑΠΗ, η οποία πάντα υπάρχει εκεί και μάλιστα πάντα κατά προτεραιότητα, προκύπτει η ανάγκη να συνυπάρχει στη σχέση γονέα – παιδιού και η ΑΛΗΘΕΙΑ. Δεν παραπληροφορούμε το παιδί και ιδιαίτερα όσο προοδευτικά αυτό αρχίζει να ωριμάζει, νοητικά και συναισθηματικά. Αντιθέτως προσπαθούμε με σαφήνεια και ειλικρίνεια, να του δώσουμε να καταλάβει ότι η μη ανταπόκριση σε κάθε του επιθυμία ή απαίτηση δεν συνεπάγεται σκληρότητα, αδιαφορία και παραμέληση. Πολύ απλά σημαίνει ότι έτσι θα μάθει να έχει επίγνωση, αυτοσυγκράτηση, εν συναίσθηση και συνακόλουθα θα διδαχθεί ότι μαζί με το ΔΙΚΑΙΩΜΑ και την απαίτηση υπάρχει η ΕΥΘΥΝΗ, και η υποχρέωση και ακόμα θα το βοηθήσει να συνειδητοποιήσει πως η επιθυμία δεν αποτελεί δικαίωμα. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί μια σπουδαία κατάκτηση για την ισορροπία της ζωής του παιδιού. Το πιο σημαντικό στοιχείο ωστόσο στην ανατροφή ενός παιδιού είναι να μάθει να θέτει ΣΤΟΧΟΥΣ και όχι να έχει ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ. Ο στόχος οδηγεί στην ποιότητα, στην ευγενή άμιλλα, στην ευθύνη, στην ουσιαστική επιτυχία. Αντιθέτως ή διεκδίκηση τείνει στην ποσότητα, την απαίτηση, το αρπακτικό δικαίωμα, τις εύκολες δικαιολογίες.
Άλλωστε για την επίτευξη των στόχων εκτός από το ταλέντο, την συγκυρία και τη στήριξη των άλλων (συνήθως των δικών μας ανθρώπων), απαιτείται η σκληρή προσωπική δουλειά, η προσπάθεια, η αφοσίωση, η αυτοπειθαρχία.
Τέλος ένα τρίτο στοιχείο που αποκτάει μία κρίσιμη αξία και σημασία στη φάση της ώριμης παιδικής και προεφηβικής ηλικίας, προκύπτει την ανάγκη να τεθούν ΟΡΙΑ όσον αφορά στις απαιτήσεις, στις συμπεριφορές, την εν γένει παρουσία του παιδιού στο σπίτι, στο σχολείο, στις εξωσχολικές κοινωνικές δραστηριότητές του.
Αξίζει ωστόσο να σημειώσουμε και πάλι, πως όταν μιλάμε για ΟΡΙΑ, σε καμία περίπτωση δεν εννοούμε μία μέθοδο ανατροφής του παιδιού που στηρίζεται στην υπερβολική αυστηρότητα, στις πολλές απαγορεύσεις, στην επιβολή περιορισμών, πολύ πέρα και έξω από την τρέχουσα κοινωνική πραγματικότητα. Εξάλλου είναι γνωστό πια, πώς μια μεγάλη πίεση –καταπίεση, προκειμένου να εκπληρωθούν- μέσα από το παιδί επιθυμίες, όνειρα, φιλοδοξίες και απωθημένα των γονιών του, είναι αρκετά πιθανό, να δημιουργήσει ένα παιδί χωρίς τη δική του προσωπικότητα και αυτοπεποίθηση ή αντιθέτως ένα παιδί αντιδραστικό με περίεργες και καμιά φορά ακραίες συμπεριφορές. Και όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί «όταν επενδύουμε, σε μια προσπάθεια, να τεθούν όρια σε ένα παιδί που θα στηρίζεται εν πολλοίς στα πολλά ΜΗ και τα συχνά ΔΕΝ, είναι πιθανόν εν τέλει να οδηγηθούμε -ως προς το τελικό αποτέλεσμα- στο ΜΗ +ΔΕΝ = ΜΗΔΕΝ.
Κατά συνέπεια μιλάμε για όρια που τίθενται και ισχύουν ανάμεσα στην ανεξέλεγκτη και ανεύθυνη ελευθερία και την υπερβολική καταπιεστική και κάποτε παράλογη αυστηρότητα. Προφανώς και κανένας δεν γεννιέται πειθαρχημένος όμως όλοι μπορεί να μάθουν να σέβονται τους κανόνες. Η ελευθερία προϋποθέτει μία καλή δόση «κοινής λογικής» γιατί έτσι κι αλλιώς εκτός από τα ΘΕΛΩ υπάρχουν και τα ΠΡΕΠΕΙ. Δεν υπάρχει πραγματική ελευθερία χωρίς ευθύνη, αφού από μόνη της η ελευθερία, σημαίνει μπάχαλο , ασυδοσία ενώ από μόνη της η ευθύνη είναι αφόρητη.
ΠΡΟΤΑΣΗ: ένας αποτελεσματικός, έξυπνος, ευχάριστος, αποδεκτός από τα παιδιά τρόπος, για να μάθουν, να συνηθίσουν και να ακολουθούν μια συμπεριφορά με ΟΡΙΑ, είναι συμμετοχή τους -που θα γίνει αγαπημένη συνήθεια- σε δραστηριότητες, που έχουν σχέση, με τον αθλητισμό, τη μουσική και την θρησκευτική πίστη.
- Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ, με τον σεβασμό, τις αρχές και τις αξίες του ολυμπιακού πνεύματος, καθώς και τη σκληρή δουλειά και την πειθαρχία που απαιτεί αναγκάζει σιγά-σιγά να μαθαίνει στην αυτοσυγκράτηση, τη συνέπεια, τη συνεργασία, τον αλληλοσεβασμό. Έτσι το παιδί τρέχοντας, παίζοντας και συμμετέχοντας, σε κάτι που απολαμβάνει, μπαίνει σε ΟΡΙΑ. Δηλαδή συνηθίζει σε συμπεριφορές που του «επιβάλει» ακριβώς η συμμετοχή στις αθλητικές δραστηριότητες και ιδίως στο «οργανωμένο» αθλητικό παιχνίδι. Με άλλα λόγια το παιδί συμμετέχει και δραστηριοποιείται σε αυτό που το ευχαριστεί και το θέλει πολύ, όμως ταυτοχρόνως είναι υποχρεωμένο να υπακούει στις οδηγίες του δασκάλου-προπονητή, να συνεργάζεται με τους συμπαίκτες-συναθλητές, να σέβεται τους αντίπαλους και να πειθαρχεί στους κανόνες του αθλήματός του, «θέλει δεν θέλει» και προφανώς δε όλα αυτά στην ευθεία του χρόνου γίνονται τρόπος ζωής που τον ακολουθούν στη μετέπειτα ζωή του. Ως εκ τούτου αξίζει πραγματικά, οι γονείς να κατανοήσουν ότι οι ενασχόληση του παιδιού, με αθλητικές δραστηριότητες, εκτός φυσικά από την ψυχοσωματική βελτίωση που του προσφέρει μπορεί να επιδράσει ουσιαστικά και με πολύ θετικό τρόπο στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του. Αρκεί όμως οι γονείς να μην θεωρούν (βλέπουν) αυτήν την συμμετοχή του παιδιού ως μία ευκαιρία πλουτισμού, διακρίσεων και δόξας. Αντιθέτως πρέπει να έχουν συνείδηση ότι ο αθλητισμός αποτελεί για το παιδί ένα μοναδικό «πανεπιστήμιο ζωής».
- Επίσης το ίδιο ισχύει κατά αντιστοιχία και με τη συμμετοχή του παιδιού στη δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με την ΜΟΥΣΙΚΗ. Και η μουσική, με την αφοσίωση, το μέτρο, την υπομονή, την αυτοσυγκέντρωση, την αρμονία που χρειάζεται, κανοναρχεί το παιδί και το οδηγεί συνήθως, σε συμπεριφορές με αυτοέλεγχο, αυτοσεβασμό, σοβαρότητα. Και αξίζει πραγματικά εδώ να επισημάνουμε ότι στη σύγχρονη εποχή με τη λέξη μουσική εννοούμε συνήθως , τις συναυλίες, τις γιορτές, τα πανηγύρια τις μουσικές εκπομπές, τα μουσικά κέντρα κ.λ.π. όπου τραγουδάμε, την χαρά μας και τη λύπη μας και τις θύμησές μας. Αντιθέτως, οι αρχαίοι μας πρόγονοι όταν αναφερόταν στη ΜΟΥΣΙΚΗ, εννοούσαν την πειθαρχία, το μέτρο, την αρμονία και την αφοσίωση που διαπλάθουν τη συμπεριφορά.
- Τέλος και η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ για όσους την βιώνουν με την αγάπη, την αλήθεια, την συμπαράσταση στο συνάνθρωπο, αλλά και την υπακοή που διδάσκει, καθοδηγεί το παιδί σε ένα τρόπο ζωής με αυτογνωσία, αλληλοσεβασμό κατανόηση, προσφορά και ανοχή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στα Εκκλησιαστικά Λύκεια και τα μουσικά Γυμνάσια και Λύκεια και τις Αθλητικές Ακαδημίες, παρατηρούνται ελάχιστα -σχεδόν μηδενικά- φαινόμενα βίας.
Αγαπητοί φίλοι, είναι καιρός πιά γονείς, εκπαιδευτικοί, όλοι μας να ξανασυναντηθούμε, με το μέτρο και την κοινή λογική και να αναμετρηθούμε αποφασιστικά και με τόλμη, στα καθημερινά φαινόμενα νεανικής βίας που καταγράφονται ναρκισσιστικά από κινητά για να ανέβουν στα social media των θυτών τους και για τα οποία κανείς μάλλον δεν μπαίνει στον κόπο να τους επιπλήξει, να τους συνετίσει να τους μιλήσει έστω. Και να τους πει ότι το νεαρόν της ηλικίας δεν αποτελεί άλλοθι για την αγένεια, την θρασύτητα, το μίσος και τη βία λεκτική και σωματική. Και είναι πραγματικά πολύ σημαντικό να ξέρουν πως όταν σαν παιδί συμπεριφέρεται με τρόπο επιθετικό, βίαιο, απαράδεκτο και χωρίς σεβασμό για κανέναν και για τίποτα ούτε καν για τον ίδιο , το πιθανότερο δυστυχώς είναι ένα συμπεριφέρεται έτσι και σε ολόκληρη την μετέπειτα ζωή του.
Τελικά και με λίγα λόγια είναι επιτακτική και επείγουσα η ανάγκη να κυριαρχήσει και να εμπεδωθεί, στην οικογένεια, στο σχολείο, στην εργασία, στην διασκέδαση παντού, η βασική η στοιχειώδης ΙΔΕΑ που σημαίνει ότι οι συμπεριφορές και οι πράξεις μας έχουν συνέπειες (θετικές ή αρνητικές) και ότι είμαστε υπεύθυνοι για αυτές.
Στον επίλογο:
Δύο συμβουλές με βάση τις εμπειρίες μας ως γονέων, εκπαιδευτικών και προπονητών οι οποίες μπορεί να συμβάλλουν με πολύ θετικό τρόπο στην αρμονική σχέση γονιών και παιδιών
- Μάθετε στο παιδί να νιώθει την ανάγκη να ζητάει, συγνώμη και να λέει ευχαριστώ. Προφανώς, δε αυτό θα το μάθει όταν «βλέπει» τους γονείς να κάνουν το ίδιο προς αυτά και βεβαίως αυτό πρέπει να γίνεται μόνον για λόγους ουσίας και ειλικρινά και όχι τυπικά και υποκριτικά.
- Μην τσιγκουνεύεστε τα μπράβο και τον έπαινο προς το παιδί σας, όταν καταλάβετε ότι προσπαθεί με συνέπεια και αφοσίωση για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και να επιτύχει τους στόχους και τα όνειρο του. Να επιβραβεύετε το παιδί σας, μόνο και μόνο για τη συμμετοχή του σε μια δραστηριότητα και την ειλικρινή του προσπάθεια. Μη στέκεστε τόσο πολύ στο οποίο αποτέλεσμα, χωρίς ωστόσο να μπορεί να παραβλέψει κανείς πως μία επιτυχία ή αποτυχία προκαλεί πάντα συναισθήματα, όμως είναι εξαιρετικά σημαντικό η διαχείριση, ακριβώς αυτών των συναισθημάτων, να είναι απολύτως ελεγχόμενη δίχως υπερβολικές αντιδράσεις.
Μη δοξάζετε και μην απαξιώνετε ποτέ το παιδί βιαστικά, επιπόλαια και υπερβολικά, γιατί αυτό μπορεί να το οδηγήσει είτε στην αλαζονεία είτε στην απογοήτευση. Άλλωστε δεν υπάρχει κάτι καλύτερο να ακούσει ένα παιδί από το ΜΠΡΑΒΟ που είναι πραγματικά και η ωραιότερη λέξη στην παιδεία και τον αθλητισμό!!!!
