Εδώ και πάνω από μισό αιώνα, το αρχοντικό Τομπάζη στις Κεχριές της Βόρειας Εύβοιας περιμένει καρτερικά να αποκτήσει ξανά τη χαμένη του αίγλη.
Μετά την απελευθέρωση, ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας κάλεσε Έλληνες αλλά και ξένους με φιλελληνικά αισθήματα να αγοράσουν εκτάσεις του νησιού από τους Τούρκους, ώστε να πραγματοποιηθεί το συντομότερο η προσάρτηση της Εύβοιας στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Έτσι, γύρω στα 1833, ο Εμμανουήλ Τομπάζης, που συμμετείχε ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση, απέκτησε έκταση στις Κεχριές, και ξεκίνησε να κτίζει το κτιριακό συγκρότημα στο νότιο άκρο του χωριού, στο κέντρο του οποίου δέσποζε η αρχοντική του κατοικία. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένα από τα βοηθητικά κτίσματα, παρά μόνο η κατοικία και μάλιστα σε κακή δυστυχώς κατάσταση, αφού γύρω στα 1970 εγκαταλείφθηκε.
Το αρχοντικό αντανακλά την οικονομική επιφάνεια της οικογένειας Τομπάζη, αλλά και την αρχιτεκτονική της εποχής, επηρεασμένη σε μεγάλο βαθμό από το νεοκλασικισμό. Το κτίριο συνδέεται τυπολογικά και μορφολογικά με τη μορφολογία του εδάφους, την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, και τα τοπικά υλικά κατασκευής. Τα στοιχεία αυτά συνδυάστηκαν επιτυχώς και δημιούργησαν την κατοικία αυτή, η οποία αποτελούσε και αποτελεί σήμα κατατεθέν του χωριού και της ευρύτερης περιοχής
Η κατασκευή του αρχοντικού ολοκληρώθηκε στα 1864 περίπου. Το κτίριο αναπτύσσεται σε δύο ορόφους, έχει φέροντα σκελετό από ασβεστόκτιστη λιθοδομή και στεγάζεται με κεραμοσκεπή. Οι χώροι του διατάσσονται σε σχήμα Π, οι κεραίες του οποίου βρίσκονται στη δυτική πλευρά.
Τα τρία επίπεδα του κτιρίου (ημιυπόγειο, ισόγειο και στέγη) αντιστοιχούν στην τριμερή οριζόντια διάταξη της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής σε βάση, κορμό και στέψη. Στις δύο πλευρές του κτιρίου, ανατολική και δυτική, υπάρχουν υποχωρήσεις που αφορούν στη διάταξη των χώρων, οι οποίες στα δυτικά είναι πιο έντονες, με αποτέλεσμα τη δημιουργία των δύο πτερύγων-κεραιών της διάταξης Π.
Επιπλέον, η τοιχοποιία υποχωρεί σε διακριτά τμήματα, τέχνασμα με το οποίο οι όγκοι αναδεικνύονται και ζωντανεύει η όψη με τις παραστάδες και τα επίκρανά τους που δημιουργούνται και τονίζουν την κατακόρυφη οργάνωσή της. Τα συμμετρικά ανοίγματα με τις πλαισιώσεις τους, τα γείσα και τα αετώματα είναι επίσης στοιχεία της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής που εμφανίζονται στο Αρχοντικό Τομπάζη.
Το αρχοντικό αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, το ημιυπόγειο και το υπερυψωμένο ισόγειο. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στα ανατολικά, ενώ δύο άλλες δευτερεύουσες θύρες στα δυτικά χρησιμοποιούνταν κυρίως από το υπηρετικό προσωπικό. Στα ανατολικά, υπάρχει λίθινη σκάλα που οδηγεί στον κεντρικό χώρο υποδοχής και η οποία προστατευόταν με κιγκλιδώματα και κιονίσκους. Δυτικά, υπάρχουν δύο κλίμακες εκατέρωθεν ενός λιθόκτιστου ημικυκλικού εξώστη, ο οποίος έφερε ίδιας μορφής κιγκλιδώματα και κιονίσκους, καθώς και ένα μεγάλο φοίνικα στο κέντρο του. Η ποδιά του εξώστη καλυπτόταν με ξύλινο καφασωτό για τη στήριξη αναρριχώμενων φυτών.
Το ισόγειο αποτελείται από 11 δωμάτια διαφόρων χρήσεων. Βορειοδυτικά βρίσκονται οι υγροί χώροι, ενώ τα υπόλοιπα δωμάτια χρησίμευαν ως υπνοδωμάτια, βιβλιοθήκη, γραφεία, χώροι υποδοχής και διημέρευσης. Το υπόγειο καταλαμβάνει σχεδόν όλο το χώρο της κάτοψης, εκτός από το τμήμα κάτω από τους υγρούς χώρους, το οποίο είναι τυφλό. Στη βόρεια πλευρά του κτιρίου οι χώροι είχαν χρήση αποθηκευτική, ενώ οι υπόλοιποι είχαν πολύ χαμηλό ύψος και χρησίμευαν για τον αερισμό του κτιρίου με τη βοήθεια στενόμακρων κατακόρυφων θυρίδων.
Η πρόσβαση στο υπόγειο επιτυγχανόταν μέσω μιας εσωτερικής σκάλας από το ισόγειο, αλλά και από τη βόρεια πλευρά του κτιρίου, εξωτερικά.
Το αρχοντικό λεηλατήθηκε και υπέστη καταστροφές κυρίως στον εσωτερικό του χώρο από ασυνείδητους, οι οποίοι δεν σεβάστηκαν αυτό το μεγαλειώδες μνημείο που ανήκει νόμιμα στους απόγονους της οικογένειας Τομπάζη.
Κάτοικοι των Κεχριών με λύπη τους μας παρουσίασαν εικόνες ντροπής, ζωγραφισμένους τοίχους με συνθήματα εξωτερικά και εσωτερικά του κτιρίου. Όπως μας ενημέρωσαν, εδώ και χρόνια παρατηρήθηκαν ακόμη και περιστατικά διαρρήξεων και κλοπής διαφόρων αντικειμένων μεγάλης αξίας καθώς και υλικών κατασκευής.
