Ο Πλάτανος είναι ένα πανέμορφο χωριό της Βόρειας Κυνουρίας, στην Αρκαδία, χτισμένο στη βορειοανατολική, καταπράσινη πλευρά του Πάρνωνα, σε υψόμετρο από 440 έως 550 μέτρα.
Έχει απόσταση 180 χλμ. από την Αθήνα και 22 χλμ. από το Παράλιο Άστρος. Περιβάλλεται από πολλά πλατάνια εκατοντάδων χρόνων εξ ου και η ονομασία του χωριού. Έχει τη μορφή νησιού με σοκάκια όπου δεν μπαίνουν αμάξια. Οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι η καταγωγή τους είναι από νησί, πιθανόν την Αίγινα. Έχει κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Δίπλα στο χωριό κυλά ο ποταμός Βρασιάτης. Λόγω του ποταμιού έχουν δημιουργηθεί στο χωριό πολλές δημόσιες βρύσες και αυλάκια στα σοκάκια. Συνορεύει με το χωριό Χάραδρος, Άγιος Ιωάννης και το τσακώνικο χωριό Σίταινα. Σε απόσταση 2 χλμ. από το χωριό βρίσκεται το φαράγγι της Λεπίδας.
Ο Πλαταμώνας της Πελοποννήσου
Ο Πλάτανος αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή το 1435, με την ονομασία Πλαταμώνας. Κατά τα επόμενα έτη, αναφέρεται σε αρκετά έγγραφα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Πριν και κατά τη διάρκεια της Β΄ Τουρκοκρατίας (18ος και 19ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ακμή, μαζί με άλλα γειτονικά χωριά. Την ίδια περίοδο χτίστηκαν και αρκετά αρχοντικά πυργόσπιτα.
Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού κατά την Επανάσταση του 1821. Το 1826, ο Ιμπραήμ πέρασε από το χωριό όμως οι κάτοικοι σωθήκανε γιατί κρυφτήκανε σε μια σπηλιά στον απέναντι λόφο που οι κάτοικοι την λένε ακόμα “τρούπα”. Υπάρχει μέσα φούρνος και στέρνα.
Μετά την απελευθέρωση, έγινε έδρα του δήμου Πλατανούντος, ενώ τα επόμενα χρόνια, μετά τη συγχώνευσή του στον Δήμο Θυρέας, αποτέλεσε την έδρα της ομώνυμης κοινότητας.
Τα νερά ρέουν άφθονα
Στον Πλάτανο, λόγω των άφθονων νερών του, λειτουργούσαν παλαιότερα νερόμυλοι, νεροπρίονο και νεροτριβή. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων, όπως κεράσια, κάστανα, σύκα, αλλά και ντομάτες και διάφορα κολοκυνθοειδή. Οι παλαιοί θυμούνται τα χωράφια γεμάτα φανάρια τη νύχτα όπου οι κάτοικοι πήγαιναν και τα πότιζαν. Επίσης ο μισός πληθυσμός του χωριού κάποτε ασχολιόταν με την κτηνοτροφία. Τώρα είναι 3-4 οικογένειες.
Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα του χωριού, είναι το λαούτο και το βιολί. Οι οργανοπαίχτες, καλούνταν σε πανηγύρια και γάμους και στα διπλανά χωριά.
Στα παλαιά χρόνια, στη γειτονιά του χωριού ονόματι Καρακαλά ήταν συγκεντρωμένη η αγορά, με κουρείο, παντοπωλείο και δύο κρασοπουλειά.
Στο χωριό που είναι πνιγμένο στα Πατάνια, λειτουργεί ξενώνας από το 2010 με παροχή καφέ και φαγητού. Υπάρχουν 2 ακόμη καφενεία. Οι επισκέπτες είναι κυρίως ορειβάτες και φυσιολάτρες, οι οποίοι κάνουν πεζοπορία στο φαράγγι της Λεπίδας, στη γέφυρα που οδηγεί στον παλαιό δρόμο για το Άστρος που ονομάζεται Σκάλα και εξυπηρετούσε τον κόσμο πριν γίνει το οδικό δίκτυο. Ακόμη κάνουν πεζοπορία στο παλαιό μονοπάτι Πλάτανος – Σίταινα.
Οι πέντε εκκλησίες
Στο χωριό υπάρχουν 5 εκκλησίες: ο Άγιος Γεώργιος, που βρίσκεται στον απέναντι λόφο και θεωρείται ως η πρώτη εκκλησία του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, ο πρώτος οικισμός βρισκόταν εκεί, οι Άγιοι Θεόδωροι, που βρίσκονται στο πάνω μέρος του χωριού. Η πέρα Παναγιά, που βρίσκεται στον δεύτερο λόφο δεξιά του χωριού, περικυκλωμένη από νερά και πεζούλες κατοίκων που οργώνουν. Η περιοχή εκεί λέγεται Σέλα και παλαιότερα αποτελούσε μοναστήρι το οποίο κατασκευάστηκε στα τέλη του 15ου αι. και αγιογραφήθηκε από τον Γεώργιο Κουλιδά. Σύμφωνα με την παράδοση, η εκκλησία πήρε την ονομασία της από έναν Τούρκο αγά, ο οποίος έταξε μια χρυσή σέλα προκειμένου να σωθεί το παιδί του από μία αρρώστια, που τελικά σώθηκε. Στην εκκλησία, ζούσαν καλόγεροι που όμως κρεμάστηκαν από τους Τούρκους. Έχει δημιουργηθεί βρύση και τσιμεντένια παγκάκια στην περιοχή του παρεκκλησιού. Εκεί, την Τρίτη του Πάσχα γινόταν γιορτή με οργανοπαίχτες.
Η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού και γίνεται λειτουργία κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου. Και αυτή η εκκλησία αποτελούσε παλαιότερα μοναστήρι (18ος αι.) όπου είχαν κελιά καλόγεροι. Τέλος, η εκκλησία του Αγίου Πέτρου, που βρίσκεται δίπλα από το κοινοτικό γραφείο του Προέδρου του χωριού. Κεντρική εκκλησία του χωριού είναι η Αγία Άννα, που γιορτάζεται στις 25 Ιουλίου η κοίμηση της, με περιφορά εικόνας στα σοκάκια του χωριού. Η εκκλησία έχει εικόνα μισοκαμμένη από την επιδρομή του Ιμπραήμ.
Μια γεύση από τον Πλάτανο
Ο Γιώργος Τρικαλιώτης μας προσκαλεί σε ένα σύντομο και συνάμα εντυπωσιακό ταξίδι στο χωριό μέσα από το βίντεο που δημιούργησε.
