Την παραμονή των Θεοφανίων ψάλλεται στις εκκλησίες η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών με αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη και στη συνέχεια η ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού, που ονομάζεται Πρωτάγιαση.
Μετά το πέρας της λειτουργίας, ο ιερέας παίρνει από τον αγιασμό και βγαίνει στα σπίτια και τα μαγαζιά της ενορίας του, «ν’ αγιάσει» και να διώξει το κακό.
Στα πλάισια αυτά αγιασμός των σπιτιών έγινε το πρωί της Παρασκευής στην ενορία Γένεσης Θεοτόκου, στο Ναύπλιο, στο άνω κέντρο της παλιάς πόλης (Βραχατέικα).
Το έθιμο
Ένας μικρός ή άλλος εκκλησιαστικός βοηθός κρατά το σικλί (χάλκινο συνήθως δοχείο με τον αγιασμό) και ο παπάς, φορώντας μόνο πετραχήλι και κρατώντας την αγιαστούρα (δέσμη βασιλικού μετά του Σταυρού), ραντίζει εδώ κι εκεί, ψάλλοντας το «Εν Ιορδάνη», το τροπάριο των Θεοφανίων.
Όλοι όσοι δέχονται τον αγιασμό προσφέρουν τον οβολό τους, συνήθως κέρματα, τα οποία συγκεντρώνει ο βοηθός του ιερέα.
Η παραμονή των Θεοφανίων έχει καθιερωθεί από την Εκκλησία ως ημέρα αυστηράς νηστείας.
Παράλληλα με τον αγιασμό, τα παιδιά γυρίζουν στα σπίτια άδοντας τα κάλαντα των Φώτων («Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός…»).
Από σήμερα, ο κόσμος ησυχάζει από τους φόβους του για τα ξωτικά του Δωδεκαημέρου. Οι καλικάντζαροι φεύγουν, από την πρώτη εμφάνιση του παπά και της αγιαστούρας.
