Το Αρχαίο Λιμάνι Κεγχρεών ήταν το 2ο λιμάνι της Αρχαίας Κορίνθου, όπου εφαρμόστηκαν πρωτοποριακές μέθοδοι κατασκευής λιμενικών εγκαταστάσεων. Σε αυτό υπήρχαν δύο τμήματα, το εμπορικό και το πολεμικό.
Πήρε το όνομά του από τον Κεγχρία, δίδυμο αδελφό του Λέχη, γιό της Πειρήνης και του Ποσειδώνα.
Χαρακτηριστικά του αρχαίου λιμανιού
Αυτό το λιμάνι ήταν εν μέρει φυσικό, καθώς είχε βόρεια και νότια ακρωτήρια, και εν μέρει τεχνητό, αφού στην προέκταση των ακρωτηρίων κατασκευάστηκαν δύο κυματοθραύστες, μώλοι σαν πέταλο, ύψους περίπου 30μ από τον πυθμένα της θάλασσας, που δημιούργησαν μία μεγάλη λιμενολεκάνη, αφήνοντας μία είσοδο πλάτους 120μ.
Το μεγαλύτερο πλάτος του λιμανιού ήταν 280μ και η μεγαλύτερη απόσταση από τον κεντρικό μώλο έως τους κυματοθραύστες της εισόδου 210-215μ.
Στην ΒΑ πλευρά, κατασκευάστηκε προβλήτα πλάτος 17μ και μήκους 106μ και απέναντι άλλη προβλήτα ίδιου περίπου πλάτους και μήκους 170μ.
Στην περιοχή σημειώθηκε ταυτόχρονα καθίζηση της ξηράς και ανύψωση της θάλασσας, με αποτέλεσμα τα μεν ρωμαϊκά κτίσματα να είναι στο επίπεδο της θάλασσας, τα δε αρχαϊκά και κλασικά, κάτω από αυτό.
Τι αποκάλυψαν οι ανασκαφές
Έχουν διενεργηθεί εκτεταμένες αρχαιολογικές ανασκαφές στο λιμάνι και έχουν αποκαλύψει πλήθος πληροφορίες και πολλά ευρήματα, με πιο σπάνιο σειρά πινάκων από υαλοθετήματα (πρόδρομο των σημερινών βιτρώ), που φυλάσσονται στο Μουσείο της Ισθμίας.
Στο λιμάνι, πλέον των πολύ εκτεταμένων αποθηκών, καταστημάτων και δημοσίων κτηρίων, που είχαν την μεγαλύτερη ανάπτυξη κατά τη ρωμαϊκή εποχή, ανακαλύφθηκε ναός της Αφροδίτης, της Ίσιδας, καθώς και παλαιοχριστιανικοί ναοί.
Από το λιμάνι αυτό ο Απ. Παύλος ταξίδεψε στην Ρώμη κατά τις μεγάλες περιοδείες για την διάδοση του Χριστιανισμού.
Ένα πυκνό νεκροταφείο θαλαμωτών και λακκοειδών τάφων που χρονολογούνται από τον 1ο έως τον 7ο αι. μ.Χ., καταμαρτυρούν την ύπαρξη σημαντικού οικισμού των ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων.
Το Ρωμαϊκό νεκροταφείο Κεγχρεών, εκτός από το μυστηριακό τοπίο που το περικλείει, είναι βέβαιο πως κρύβει μέσα στις κατακόμβες του …πολύτιμα μυστικά.
Υπέροχος αρχαιολογικός χώρος, παντελώς άγνωστος στο ευρύ κοινό, και δυστυχώς αρκετά παρατημένος.
Βρίσκεται στο λόφο «ράχη Κουτσογκίλα» δίπλα από το αρχαίο λιμάνι των Κεγχρεών Κορινθίας. Είναι προσβάσιμος από τον βόρειο βραχίονα του λιμανιού.
Εντυπωσιακό το γεγονός ότι σε μερικούς από τους τάφους μπορεί κάποιος να διακρίνει τον ζωγραφισμένο διάκοσμο.
Παρά το γεγονός ότι οι ταφές είχαν παραβιαστεί από λαθρανασκαφείς, η συστηματική έρευνα αποκάλυψε σημαντικά στοιχεία για τις ταφικές πρακτικές και την κοινότητα της πόλης-λιμανιού των Κεγχρεών.
Οι τάφοι
Οι θαλαμοειδείς τάφοι κατασκευάζονται αρχικά στα μέσα και προς το τέλος του 1ου αιώνα μ.Χ. μέχρι και τα μέσα προς τα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ.. Εν συνεχεία, χρησιμοποιούνται σποραδικά για ταφές μέχρι και τον 5ο-6ο αιώνα μ.Χ. και αργότερα.
Οι θαλαμοειδείς τάφοι είναι οι εντυπωσιακότερες ταφικές κατασκευές στις Κεγχρεές.
Καλύπτονταν συνήθως από κτίσματα που έφεραν επιτάφια επιγράμματα τα οποία κατονόμαζαν τον κάτοχο του τάφου και αφιέρωναν την κατασκευή σε αυτόν και την οικογένειά του, τους απογόνους και μερικές φορές στους απελεύθερους δούλους τους.
Οι ταφικοί θάλαμοι ήταν προσβάσιμοι από σκάλες και στους τοίχους είχαν θέσεις για ταφές. Οι θέσεις αυτές ήταν άλλοτε επιμήκεις για ενταφιασμούς, ή είχαν τη μορφή μικρής κόγχης για την τοποθέτηση τεφροδόχων αγγείων σε περιπτώσεις καύσεων των νεκρών.
Οι τοίχοι των τάφων ήταν καλυμμένοι με κονίαμα που ήταν άχρωμο ή ζωγραφισμένο με αρχιτεκτονήματα, ανθοφόρα φυτά, γιρλάντες, ζώα (ερωδιούς, κύκνους, ίβιδες, δελφίνια), και μυθικά πλάσματα (ιππόκαμποι).
Οι νεκροί
Οι νεκροί ήταν κτερισμένοι με πλήθος προσφορών. Νομίσματα στο στόμα ή πάνω από το στήθος, χρυσά δαχτυλίδια και ενώτια, οστέινες περόνες, ασημένιες spatulae, πήλινα ειδώλια, μαρμάρινα αγαλματίδια, μολύβδινους ενεπίγραφους καταδέσμους με κατάρες ή ευχές, λύχνους, μυροδοχεία καθώς και αμφορείς και οικιακά σκεύη, κύπελλα, φιάλες, λοπάδες, πινάκια.
Η επιστημονική ανάλυση των οστών από διάφορους θαλαμοειδείς τάφους απέδειξε ότι κατά τη χρήση του μνημείου θάπτονταν σε αυτό ή σε κόγχες περίπου 50-100 άτομα όλων των ηλικιών, άνδρες και γυναίκες.
Η μελέτη των οστών από καύσεις απέδειξε ότι τα νεκρά σώματα τοποθετούνταν πάνω σε πυρά και καίγονταν ολοκληρωτικά για αρκετή ώρα σε μεγάλη θερμοκρασία (τουλάχιστον 700ο C). Στη συνέχεια μια μικρή ποσότητα οστών περισυλλεγόταν από τις στάχτες και τα τοποθετούσαν σε ένα τεφροδόχο αγγείο. Η καύση του νεκρού γινόταν σε κάποιο επίσημο χώρο αποτέφρωσης πλησίον του νεκροταφείου, όπου οι πενθούντες περίμεναν αρκετό χρόνο την αποτέφρωση του νεκρού προτού τον συνοδέψουν στον τάφο.
Η ιδιαίτερη επιμέλεια που εντοπίζεται στην κατασκευή, την διακόσμηση και τη χρήση των τάφων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ανήκαν σε άτομα της ανώτερης τάξης στην τοπική κοινωνία. Επιπλέον η σχετική ομοιομορφία που επικρατεί στο σχεδιασμό των τάφων στις Κεγχρεές δείχνει τη βούληση των κατόχων τους να ταυτίσουν τους εαυτούς τους ως μέλη μιας εξέχουσας κοινωνικής τάξης.
