Στην καρδιά του δυτικού Ταϋγέτου, του ψηλότερου βουνού της Πελοποννήσου, κοντά στα όρια της Μεσσηνίας με τη Λακωνία συναντάει κανείς τα χωριά του παλιού δήμου της Αλαγονίας.
Για να φτάσουμε στη δυτική πλευρά του Ταϋγέτου ξεκινάμε από την Καλαμάτα με βόρεια κατεύθυνση, παίρνοντας το δρόμο που οδηγεί στη Σπάρτη μέσω της ορεινής διάβασης του Ταΰγετου. Ο δρόμος κινείται σχεδόν παράλληλα με τον ποταμό Νέδοντα. Ο Νέδων πηγάζει από τον Ταΰγετο, διασχίζει ένα πανέμορφο φαράγγι και τέλος χύνεται στον Μεσσηνιακό κόλπο δίπλα ακριβώς από τις δυτικές γειτονιές της πόλης της Καλαμάτας.
Το πρώτο χωριό που συναντάμε στην ανάβαση της δυτικής πλαγιάς του Ταϋγέτου είναι η Αρτεμισία. Μέχρι το 1927 το χωριό ονομαζόταν Τσερνίτσα ή Τζερνίτζα και βρίσκεται περίπου στο μέσο της διαδρομής Καλαμάτας-Σπάρτης απέχοντας 24 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα και 36 χιλιόμετρα από τη Σπάρτη.
Η Αρτεμισία είναι χτισμένη στο χώρο του οικισμού Δενθάλιοι της αρχαίας Δενθαλιάτιδας χώρας που απαντάται στον Όμηρο, περιοχή με πολλά αμπέλια και το κρασί Δένθη. Μετά την κάθοδο Σλάβων η Αρτεμισία ονομάστηκε Τσερνίτσα, δηλαδή περιοχή με πολλές μουριές αφού υπήρχε ανεπτυγμένη σηροτροφία.
Αξιόλογα ιστορικά μνημεία της Αρτεμισίας είναι η οικία Πουλουπάτη του 18ου αιώνα και τα κτίσματα της ιστορικής Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Μελέ τα οποία απέχουν μόλις 800 μέτρα από το χωριό. Εκεί υπάρχουν ερείπια από τη Σχολή του Γένους στη θέση Μελέ και το Αλληλοδιδακτικό και το Ελληνικό σχολείο που έχτισε ο ευεργέτης Πέτρος Δημάκης ο οποίος έφτασε στην περιοχή από το εξωτερικό το 1854, σχολεία στα οποία δίδαξαν σπουδαίοι καθηγητές και ιεράρχες και φοίτησαν μεγάλα ονόματα όπως ο Μπενάκης και ο Μελετόπουλος.
Η Κάτω Χώρα η οποία δεν κατοικείται πλέον βρίσκεται στην ακριβή θέση της αρχαίας Δενθαλιάτιδας, όπου υπάρχουν πλέον κήποι και ερείπια από παλαιά κτίσματα. Στο Βόλιμνο υπάρχουν ερείπια του ναού της Λιμνάτιδας Αρτέμιδας. Στη θέση Ματζίνια, βρίσκεται το ομώνυμο μεταβυζαντινό γεφύρι του Νέδοντα. Το εντυπωσιακό γεφύρι έχει μήκος 19 μ., πλάτος 2,90 μ., άνοιγμα τόξου 8 μ. και ύψος 4,50 μ
Το επόμενο χωριό που συναντάμε στη διαδρομή μας είναι οι Πηγές. Απέχουν μόλις τρία χιλιόμετρα από την Αρτεμισία. Οι Πηγές οι οποίες ονομάζονταν Μικρή Αναστάσοβα μέχρι το 1927, βρίσκονται σε υψόμετρο 760 μέτρων και είναι ένα καταπράσινο χωριό με πηγές με καθαρό βουνίσιο νερό.
Τρία χιλιόμετρα βορειότερα των Πηγών βρίσκεται η Αλαγονία ένα ορεινό χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά σε πλαγιά του Ταϋγέτου.
Η Αλαγονία είναι ορεινό χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά σε πλαγιά του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 750 μ. Απλώνεται σε ακτίνα 1 χλμ. μέσα σε έλατα, πεύκα, πλατάνια και τρεχούμενα νερά.
Η Αλαγονία, η οποία ονομαζόταν Σίτσοβα μετά την κάθοδο των Σλάβων στην περιοχή και μέχρι το 1927, οφείλει το όνομά της στην αρχαία πόλη Αλαγονία, μία από τις πόλεις του Κοινού των Ελευθερολακώνων, αλλά και στην ομώνυμη νύμφη, που ήταν κόρη του Δία και της Ευρώπης. Σημαντικό αξιοθέατο του όμορφου χωριού είναι η οικία του Πατριάρχη Προκόπιου Πελεκάση. Για όποιον αγαπάει την πεζοπορία μέσα στη φύση, προσφέρεται η το μονοπάτι που περνάει από την παραδοσιακή βρύση του Νίκα και οδηγεί στη θέση Λουκά μία τοποθεσία με θεόρατους βράχους, ψηλά πλατάνια, άφθονα τρεχούμενα νερά και ένα μικρό καταρράκτη.
Η Νέδουσα είναι γραφικό χωριό του Ταϋγετου, πνιγμένο στο πράσινο.
Στην είσοδο της Νέδουσας, συναντάμε ένα ψηλό μονότοξο πέτρινο γεφύρι με άνοιγμα τόξου 12 μ. και ύψος 22 μ., ένα από τα πολλά της περιοχής, το οποίο πλαισιώνεται από δυο πετρόχτιστους νερόμυλους. Η Νέδουσα ονομαζόταν Μεγάλη Αναστάσοβα και είναι ο τόπος γέννησης του Νικήτα Σταματελόπουλου ή αλλιώς Νικηταρά, ήρωα και αγωνιστή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων το 1821.
Αξιόλογα αξιοθέατα της Νέδουσας είναι το σπίτι και η προτομή του Νικηταρά, ο ναός της Αγίας Αικατερίνης, ο νερόμυλος Θεοδωρακέα.
Λίγο έξω από τη Νέδουσα στη δυτική πλευρά της οροσειράς του Ταϋγέτου, συναντάμε τη μονή Μανδρακίου, που παλαιότερα υπήρξε σταυροπηγιακή και σήμερα αποτελεί μετόχι της μονής Βελανιδιάς. Σώζεται το καθολικό της μονής, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ενώ γύρω απ’ αυτό υπάρχουν ίχνη κελιών και μια εντυπωσιακή κρήνη .
Τα χωριά του Ταϋγέτου προσφέρονται για εναλλακτικές βόλτες όλες τις εποχές του χρόνου, με εντυπωσιακά τοπία και πλούσιες υποδομές. Οι ταβέρνες και τα καταλύματα που μπορείτε να βρείτε εκεί είναι κάτι παραπάνω από επαρκή για να ικανοποιήσουν από άποψη τόσο οικονομική, όσο και υπηρεσιών.
