MORA, άλλοτε Πελοπόννησος είναι μία ολοκληρωμένη μελέτη (1247 σελίδες) του αρχιτέκτονα – ερευνητή, Τριπολιτσιώτη Παναγιώτη Τσακόπουλου για τη μεταβυζαντινή Πελοπόννησο (κύρια την οθωμανική περίοδο).
Η μελέτη αυτή, όπως ο ίδιος αναφέρει, περιέχει «Γενεσιουργά στοιχεία του οικιστικού ιστού χαρακτηριστικά (τοπογραφία), αμυντικές διαμορφώσεις (οχυρωματικά έργα), διάρθωση σε γειτονιές/μαχαλάδες, γεωμετρικά χαρακτηριστικά (δηλαδή μορφολογία) του δικτύου των κοινόχρηστων χώρων, τυπολογία της κατοικίας και των δημόσιων και θρησκευτικών κτηρίων, χωρική κατανομή του «δικτύου του νερού» (λουτρά, δημόσιες βρύσες, μύλοι, βυρσοδεψεία κλπ.), συνιστούν ένα σύνολο στοιχείων που ορίζουν την πολεοδομική μορφή.
Παράλληλα, πυκνώσεις αστικών λειτουργιών (αμυντικών ή διοικητικών, όπως τα οχυρά ή το σεράι, οικονομικών/κοινωνικών, όπως η αγορά, θρησκευτικών, όπως οι λατρευτικοί χώροι κλπ) μεταγράφονται στο πολεοδομικό πλέγμα ως χωρικές και διατάσσονται σε άξονες χωρικών πυκνώσεων που δημιουργούν επίσης στην οθωμανική πόλη συγκεκριμένη τυπολογία».
Όλα αυτά μέσα από ένα πλήθος αναφορών ιστορικών, περιηγητών αλλά και δικής του έρευνας σε αρχεία ευρωπαϊκών κρατών, της Αμερικής και στη χώρα μας. Δυνατότητα που του έδωσε η σύγχρονη τεχνολογία και όπως ο ίδιος υποστηρίζει το έργο αυτό ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί πριν 20 ή 30 χρόνια. Η μελέτη περιέχει μεγάλο αριθμό τοπογραφικών σχεδίων, χάρτες και φωτογραφίες που τεκμηριώνουν την ιστορική εξέλιξη των πόλεων της Πελοποννήσου.
Η μελέτη πέρα από τις πληροφορίες που περιέχει επεξεργάζεται και συστηματοποιεί αυτές σε κάθε ξεχωριστή γεωγραφική περιοχή. Έτσι, αποτελεί σημαντικό στοιχείο για όσους θέλουν να γνωρίσουν τη ζωή και την ιστορική εξέλιξη των πόλεων του Μοριά. Ιδιαίτερα γίνεται βασικό εργαλείο για νέους επιστήμονες – ερευνητές. Είναι μια τράπεζα πληροφοριών και στοιχείων για τις σημαντικότερες πόλεις τότε της Πελοποννήσου, ένα έργο πρωτοποριακό σταθμό στη μελέτη του αστικού ιστού της.
Η αναφορά ιδιαίτερα στην Τριπολιτσά, Πάτρα, Κόρινθο, Άργος, Μυστρά, Ναύπλιο, Ναβαρίνο, Μεθώνη και Κορώνη αναβαθμίζει τις γνώσεις μας για τις πόλεις αυτές και την ιστορική τους σημασία.
Η μελέτη αυτή που πρόσφατα εκδόθηκε σε περιορισμένο αριθμό πρέπει να φθάσει στα Πανεπιστήμια, στις βιβλιοθήκες, στους δήμους και στις περιφέρειες ιδιαίτερα της Πελοποννήσου. Ως εκ τούτου η επανέκδοσή της σε μεγαλύτερο αριθμό κρίνεται απαραίτητη για να καλύψει όλους αυτούς τους φορείς αλλά και όσους ενδιαφέρονται για την ιστορική μας εξέλιξη.
Του Παν. Βέμμου
