Όσοι βρεθείτε σήμερα το βράδυ στις 9, στο Καλολίμανο (μεταξύ Ξηροπηγάδου και Άστρους) θα μπορέσετε να απολαύσετε σε έναν όμορφο χώρο, διαμορφωμένο από Γερμανούς κατοίκους της περιοχής, ένα όμορφο αφιέρωμα στον Οδυσσέα Ελύτη. Η είσοδος είναι δωρεάν.
Πρώτο μέρος
«Συχνά με παρενοχλούσαν από τη νιότη μου, αλλά δεν με κυρίευσαν». Με αυτά τα λόγια ανοίγει το σπουδαίο έργο του ο νομπελίστας Λογοτεχνίας Ελύτης. Και πράγματι, τίποτα δεν μπορούσε να γίνει εναντίον του: η δύναμη της ποίησης τον έφερε μέσα από μεγάλη αντίσταση, ας μεγαλώσει μέσα από τα βάσανα και τη συμπόνια για να γίνει η φωνή της Ελλάδας.
Αλλά όπως κάθε έργο, αν είναι τέχνη, το Άξιον Εστί ξεπερνά κατά πολύ τις περιφερειακές, θρησκευτικές ή ιστορικές κατηγοριοποιήσεις. Πραγματεύεται διαχρονικά, αιώνια θέματα όπως: ο λανθασμένος, πάντα ψαγμένος άνθρωπος, η αποτυχία του, η αυτοδιόρθωση του βρίσκοντας την ελευθερία μέσα του. Με την παραδεισένια και πεζή γλωσσική τέχνη, ο Ελύτης μπορεί να δώσει περισσότερα από απλή παρηγοριά.
Ο Ελύτης έγραψε το κύριο έργο του Το Άξιον Εστί στα νησιά του φωτός – τις Κυκλάδες στην Πάρο στο Αιγαίο. Ήταν ποιητής του φωτός -και με το λαμπρό φως της δημιουργίας αρχίζει Το Άξιον Εστί και με το εσωτερικό ζεστό φως, του ελεύθερου μεταμορφωμένου ανθρώπου που συγχωρήθηκε -και που μπορεί να συγχωρήσει- ειδικά τον εαυτό του- κλείνει.
Το Άξιον Εστί – μετάφραση: «ευλογημένος» επιτρέπει πολλές ερμηνείες. Ένας θρύλος λέει για έναν ατάλαντο τραγουδιστή, έναν μοναχό. Ένα βράδυ του εμφανίζεται ο άγγελος Γαβριήλ και του διδάσκει μια μελωδία:
«Υψηλή Μητέρα – τριαντάφυλλο που δεν ξεθωριάζει –
Είναι πραγματικά άξιο να σε επαινέσω στην ευδαιμονία σου.
Θεοτόκος,
Πιο σεβαστό από τα χερουβίμ,
Ασύγκριτα πιο ένδοξο από το Σεραφείμ,
Την οποία ο Θεός – ο Λόγος – έφερε στην πραγματικότητα και την αλήθεια:
Στο Άξιον Εστί!».
Για να θυμηθεί αυτή την προκήρυξη, ο μοναχός έξυσε το κείμενο/ψαλμό στην πέτρα και το ξύλο των τειχών της μονής – και έτσι Το Άξιον σημαίνει επίσης: «σκαλισμένο από τον άγγελο».
Maarten Güppertz (ομιλία και τραγούδι)
Vera Koppehel (ευρυθμία/χορός)
Στράτος Kωστής (μπουσούκι)
Συμπιέζεται και σκηνοθετείται για περίπου 55 λεπτά.
————-Διάλειμμα———-
Δεύτερο μέρος
5 τραγούδια από το Άξιον Εστί : Στίχοι Οδυσσέας Ελύτης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
ΕΝΑ ΤΟ ΧΕ ΛΙΔΟΝΙ
ΤΟ ΛΥΚΝΟ ΤΟΥ ΑΣΤΡΟΥ
ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΗΛΙΕ
ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΑΙΜΑΤΑ
ΑΝΟΙΓΩ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΜΟΥ
Θα τραγουδήσει η χορωδία ενηλίκων Δημου Βορειασ Κυνουρίας
Μαεστροσ Σταύρος Κουτίβας
Συνοδεία: Σταύρος Κουτίβας πιάνο
Κώστας Γαρδελίνος μπουσούκι
Ρενάτε Γεώργα φλάουτο
Κριτική του Θεάτρου Μυστηρίου
Ένας άνθρωπος παλεύει, ψάχνει, υποπτεύεται και απελπίζεται, βρίσκεται ανάμεσα στη λάσπη και το φως και τις συγκρουόμενες δυνάμεις και εξακολουθεί να θριαμβεύει. Σε κάθε ρήση το άτομο και ταυτόχρονα το κατεξοχήν ανθρώπινο ον, μεταξύ μοίρας και εσωτερικής κλήσης, φέρεται σε πλήρη παρουσία σε μια ελαχιστοποιημένη σκηνή που σκηνοθετεί ο Maarten Güppertz. Ο Güppertz αισθάνεται και εξερευνά επιλεγμένα αποσπάσματα από το μεγάλο έπος του Ελύτη, αισθάνεται τον δρόμο του μέσα από τα βήματα του πρωταγωνιστή, μιλώντας και τραγουδώντας, και αντλεί τις λέξεις από τη στιγμή που αλλάζουν τα πεδία δύναμης. – Επιπλέον, μια σύντροφος του Άλλου Κόσμου, που ενσάρκωσε και χόρεψε η Vera Koppehel. Και οι δύο στέκονται στο ίδιο έδαφος, και οι δύο κινούνται στον ίδιο, αχώριστο κόσμο, χωρίς πάνω κάτω. Ο κόσμος είναι ένας και όμως ο άνθρωπος και ο σύντροφος είναι θεμελιωδώς διαφορετικοί, γιατί και οι δύο φαίνεται να έχουν ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο αντίληψης και δράσης στη διάθεσή τους. Αυτός, ο αγωνιζόμενος άνθρωπος, βιώνει τον κόσμο με τρόπο συγκεκριμένο, αντιστασιακό και πυκνό, αλλά όχι χωρίς να εννοεί κάτι άλλο. Με τελετουργικές χειρονομίες, οπτική επαφή, κίνηση και θέση στο χώρο, η σύντροφος δημιουργεί ταυτόχρονα χώρους νοήματος, δείχνει νόημα και δυνατότητες και συνδέσεις, ερμηνεύει και σχεδιάζει, μόνο η άμεση παρέμβαση είναι πέρα από τον ορίζοντά της. Το πραγματικό παιχνίδι και το μυστήριο ξετυλίγονται στο «ενδιάμεσο», στην ανοιχτή και ενίοτε αινιγματική σύνδεση και των δύο τρόπων βιώματος και ύπαρξης, η εγγύτητα των οποίων, αν και γίνεται σχεδόν άμεση σε σπάνιες στιγμές, εκπληρώνεται εξ αποστάσεως, στο μυστηριώδες ενδιάμεσο διάστημα.
