Το κάστρο (και το σημερινό χωριό) πήρε το όνομά του από τον αρχαίο ναό της Δήμητρας Θερμασίας που υπήρχε κοντά στη λιμνοθάλασσα (Παυσανίας).
Ο τρόπος κατασκευής του κάστρου παραπέμπει στο τέλος του 12ου αιώνα. Ιδρυτής του πρέπει να ήταν ο Θεόδωρος Σγουρός, πατέρας του Λέοντα Σγουρού ο οποίος αυτοανακηρύχτηκε βασιλιάς αυτόνομου βασιλείου στα δύσκολα χρόνια της Δ’ Σταυροφορίας.
Ιστορικά στοιχεία
Μετά τον Λέοντα Σγουρό, το Θερμήσι ακολουθεί την ιστορία της Αργολίδας.
Το 1210 καταλήφθηκε από τους Φράγκους και παραχωρήθηκε στον Δούκα των Αθηνών Όθωνα ντε λα Ρος (de LaRoche). Τον οίκο των De LaRoche διαδέχθηκε το 1309 ο οίκος de Brienne (Βρυέννης) που έχασαν το 1311 την Αθήνα από τους Καταλανούς. Διατήρησαν όμως ένα κομμάτι το Δουκάτου στην κατοχή τους: την Αργολίδα.
Η πρώτη επίσημη αναφορά για την ύπαρξη του κάστρου γίνεται το 1347, στη διαθήκη του Gautier de Brienne ο οποίος ήταν τιτουλάριος Δούκας των Αθηνών και άρχοντας του Άργους και του Ναυπλίου.
Το 1356 το κάστρο μαζί με την υπόλοιπη Αργολίδα πέρασαν στη δικαιοδοσία της Μαρίας ντ’ Ενγκιέν (Enghen) η οποία ήταν η νόμιμη κληρονόμος του οίκου των Ντε λα Ρος και της διάδοχης δυναστείας των Ντε Μπριέν.
Ανάμεσα στις κτήσεις της Δουκίσσης αναφέρεται και το Κάστρο Λα Τρεμίς. Πρόκειται προφανώς για το κάστρο της Θερμησίας.
Η δούκισσα παντρεύτηκε τον Πέτρο Κορνάρο, έναν Βενετσιάνο από το Ναύπλιο ο οποίος θέλησε να υπαγάγει το δουκάτο στη Βενετία. Οι Ενετοί το ενέκριναν αλλά στο μεταξύ ο Κορνάρος πέθανε πρόωρα. Τελικά η Βενετία αγόρασε την Αργολίδα από τη χήρα του το 1388 έναντι 500 χρυσών δουκάτων το χρόνο εφ’ όρου ζωής.
Στην περιοχή Ερμιονίδας το διοικητικό κέντρο των Ενετών ήταν το Θερμήσι.
Όταν οι Τούρκοι κατέκτησαν την Πελοπόννησο το 1460, η Αργολίδα έμεινε Ενετική. Οι Ενετοί με τη συνθήκη του 1481 κράτησαν κάποια κάστρα, και μεταξύ αυτών ήταν και το Θερμήσι.
Σε όλη αυτήν την περίοδο της ενετικής παρουσίας, το κάστρο πρέπει να δέχτηκε αναβαθμίσεις και ενισχύσεις από τους Ενετούς, οι οποίοι πάντα προσάρμοζαν τις οχυρώσεις στις δικές τους προδιαγραφές και στις απαιτήσεις της εποχής. Γι’ αυτό το κάστρο καταχωρείται σαν «Ενετικό».
Το κάστρο έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1537. Η Ερμιονίδα τότε υπέστη μεγάλες καταστροφές και εισήλθε σε μια παρατεταμένη περίοδο παρακμής.
Οι Ενετοί επέστρεψαν το 1689 οπότε έγιναν κύριοι ολόκληρης της Πελοποννήσου. Σε αυτή τη δεύτερη περίοδο οι Ενετοί κατέστρεψαν το κάστρο του Θερμησίου για να μη χρησιμοποιηθεί από τους Οθωμανούς.
Κατασκευαστικά στοιχεία
Η ανατολική κορυφή είναι πιο απομονωμένη και πιο δύσκολη στην πρόσβαση. Ήταν κατά κάποιο τρόπο η ακρόπολη. Προστατεύεται από ψηλούς και απόκρημνους βράχους δυτικά και νότια. Στη νότια πλευρά δεν υπήρχε οχύρωση. Οι άλλες τρεις πλευρές είχαν τείχη και στη νοτιοανατολική γωνία υπάρχουν ίχνη μιας κατασκευής που θα μπορούσε να ήταν είσοδος με κινούμενη γέφυρα.
Σε αυτήν την κορυφή υπάρχουν ερείπια κτισμάτων μεταξύ των οποίων μια δεξαμενή στο ανατολικό τείχος, ένας πύργος και μια βυζαντινή εκκλησία που μάλλον είναι του 12ου αιώνα.
Το πάχος των τειχών πουθενά δεν υπερβαίνει τα 0.80 μέτρα. Για την κατασκευή τους έχουν χρησιμοποιηθεί ακατέργαστοι λίθοι με συγκολλητικό κονίαμα και ακρογωνιαίους λίθους στις γωνίες. Τα τείχη είχαν χαρακτηριστικές βενετσιάνικες πολεμίστρες (όπως λ.χ. της Ακροναυπλίας) μόνο στα σημεία που ήταν ευάλωτα.
Ο λόφος του Βεζύρη
Απέναντι από το κάστρο υπάρχει λόφος που ονομάζεται λόφος του Βεζύρη. Το λόφο αυτό είχε καταλάβει Τούρκος βεζύρης κατά την πολιορκία του κάστρου τον 16ο αιώνα (περί το 1540) και από εκεί οργάνωσε την κατάληψη του κάστρου με ένα τέχνασμα.
Τότε ήταν που η ωραία πριγκιποπούλα έπεσε από το βράχο για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Από εκεί έμεινε η ονομασία «Κάστρο της Ωριάς».
