Οι ρίζες της Ακαδημίας Πλάτωνος είναι πολύ βαθιές μέσα στον ιστορικό και φιλοσοφικό χρόνο, το Αρχαίο Γυμνάσιον, η Παλαίστρα είναι ένας αναξιοποίητος θησαυρός μιας σπουδαίας εποχής.
Περισσότερα από 350.000 αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής βρίσκονται στοιβαγμένα στον εξωτερικό χώρο ή κλειδωμένα σε αποθήκες και κάποια άλλα ίσως είναι ακόμα θαμμένα κάτω από το πάρκο. Επιβάλλεται να ζωντανέψει ένα πνευματικό, πολιτιστικό και αθλητικό άλσος και να δημιουργηθεί εκεί η «Παγκόσμια Ακαδημία του Πλάτωνα», ή το «Παγκόσμιο Κέντρο Πλατωνικής Φιλοσοφίας».
Οι περισσότερες σωζόμενες αρχαιότητες της Ακαδημίας ήρθαν στην επιφάνεια χάρη στις ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποίησε ο Αριστόφρων. Εξασφαλίζοντας την δαπάνη που χρειαζόταν για να μεταβληθεί ο χώρος σε ωραίο άλσος, προχωρούσε με τη σκέψη ότι έτσι θα μπορούσαν να δημιουργηθούν διδασκαλεία στα πρότυπα των αρχαίων. Ελάχιστα, όμως, έχουν γίνει από τότε, ενώ μειώθηκε ακόμη και η αρχαιολογική περιοχή που είχε κηρύξει απαλλοτριωτέα το καθεστώς Μεταξά. Και τίποτε δεν δείχνει σήμερα ότι θα γίνει κάτι, το οποίο να κατατείνει στην υλοποίηση του υψηλού στόχου του Αριστόφρονα περί του «Κοινού των Ακαδημιών».
Δεν υπάρχει άνθρωπος του πολιτισμού και της φιλοσοφίας σε ολόκληρο τον κόσμο, που να μην αναζητήσει τη γνωριμία με την Ηθική και τη Φιλοσοφία του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Το φιλοσοφικό τους σύστημα, το νόημα της ζωής, το πώς πρέπει να ζει κανείς ώστε η ζωή του να έχει αξία, όλος ο στοχασμός τους, τους καθιστά ακόμη επίκαιρους. Και οι τρεις, όπως και άλλοι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι ποτέ δεν ξεπεράστηκαν. Αντιθέτως, εντυπωσιάζεται κανείς για τις ηθικές, αξιολογικές, οντολογικές, αισθητικές, παιδαγωγικές αντιλήψεις τους, και επίσης για τις εφαρμογές που θα μπορούσαν να είχαν οι επισημάνσεις τους στη σύγχρονη παιδεία και την εκπαίδευση.
Ιστορία
Τα υπολείμματα των οικισμών δείχνουν την κατοίκηση της περιοχής με το τοπωνύμιο Ακαδήμεια, ή Ακαθήμεια, ή Καθήμεια από τα προϊστορικά χρόνια, απ’ την εποχή δηλαδή του μύθου. Όντως, μυθολογικά, το άλσος της Ακαδήμειας, ήταν αφιερωμένο στον ήρωα της περιοχής, Ακάδημο ή Εκάδημο – το όνομα του οποίου σημαίνει εκάς του Δήμου, δηλαδή μακριά από την πόλη. Εξάλλου, σχετίζεται και με τον μυθικό ήρωα των Αθηνών Θησέα, ο οποίος μαζί με τον φίλο του Πειρίθοο έκλεψε την Ωραία Ελένη σε ηλικία μόλις 12 ετών, και την έφερε και την έκρυψε στην περιοχή αυτή.
Ο Ακάδημος λυπήθηκε, τότε, την μικρή Ελένη, και αποκάλυψε την κρύπτη της, ώστε να διασωθεί και να φυγαδευτεί από τα αδέλφια της, τους Διόσκουρους. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο το 413 π.Χ., κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι Σπαρτιάτες κατέστρεψαν την Αττική, αλλά σεβάστηκαν την Ακαδήμεια, το ιερό του Ακάδημου. Αργότερα, όμως, το 86 π.Χ., το Άλσος καταστράφηκε από τον Λεύκιο Κορνήλιο Σύλλα, κατά την σκληρή ρωμαϊκή πολιορκία και την κατάκτηση της Αθήνας.
Ιερόν Ακάδημου
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος, που φανερώνει και την παλαιότητα της περιοχής, είναι η Ιερά Οικία Γεωμετρικών Χρόνων, η οποία αποδίδεται στον μυθικό Ακάδημο. Η Ιερά Οικία εμφανίζει πολλά κοινά στοιχεία με την Ιερά Οικία της Ελευσίνας. Από κατάλοιπα θυσιών στους χώρους της, φαίνεται ότι εκεί υπήρχε μια λατρεία με έντονα χαρακτηριστικά, και επομένως το μέρος αποτελούσε σημαντικό ιερό τόπο. Ο χώρος φιλοξενούσε ιερά και βωμούς, όπως του Ακάδημου, του Έρωτα, του Διός Καταιβάτου, του Ηφαίστου και του δωρητή της φωτιάς Προμηθέα, από τον βωμό του οποίου, όπως ειπώθηκε, άρχιζε και η Λαμπαδηδρομία της γιορτής των Παναθηναίων.
Ανάπλαση του πάρκου
Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει διατυπώσει ένα ενδιαφέρον ο Δήμαρχος Αθηναίων για την ανάπλαση της περιοχής. Βέβαια το σχέδιο δεν περιλαμβάνει ούτε τον Πλάτωνα, ούτε το «Κοινόν των Ακαδημιών». Περιλαμβάνει όμως το «Μουσείο των Αθηνών», που θα καταστήσει την περιοχή ένα Κέντρο, και θα αναβαθμίσει τις υπάρχουσες συνθήκες από την εγκατάλειψη και θα προστατέψει τον χώρο με την ελεγχόμενη λειτουργία του. θα προβεί σε ανασκαφές, που θα ξεθάψουν τον πολιτισμικό θησαυρό του αρχαιολογικού χώρου, που τώρα είναι κάτω από το χώμα.
Έχουν περάσει περισσότερα από διόμισι χιλιάδες χρόνια από τότε που ιδρύθηκε η Σχολή του Πλάτωνα, που είχε προσδώσει μεγάλη ιστορική και φιλοσοφική αξία στην περιοχή. Η τόσο ιδιαίτερη, αυτή, παγκοσμίου ενδιαφέροντος περιοχή, της Ακαδημίας Πλάτωνος, θα πρέπει, οπωσδήποτε, να ανακατασκευαστεί και να αναδειχθεί. Με μια ανάπλαση, η οποία να της αρμόζει, με την ηθική και πνευματική μας συνείδηση, που ίσως έρχεται από το βαθύ παρελθόν αλλά νοηματοδοτεί και το παρόν με σεβασμό προς την πνευματική ιστορία της Αθήνας και προς τη συνέχεια και τη διάσωσή της.
