Βρισκόμαστε στην Άνδρο και τον Πύργο στον Άγιο Πέτρο. Πρόκειται για αρχαίο πύργο πιθανόν της Ελληνιστικής περιόδου που θεωρείται βέβαιο ότι χρησιμοποιήθηκε σαν οχύρωση και κατά τους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους.
Γύρω από το μνημείο υπάρχουν εγκαταστάσεις εξόρυξης μετάλλου (χαλκού), που λειτουργούσαν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο πρωταρχικός ρόλος του πύργου φαίνεται ότι ήταν η αμυντική προστασία του μεταλλείου.
Παρόλο που οι ιστορικοί τον τοποθετούν στην ελληνιστική εποχή, η βάση του μοιάζει πολύ με το θησαυρό του Ατρέα (Μυκήνες). Σίγουρα θυμίζει πολύ Μυκηναϊκές, ακόμα και Μινωικές κατασκευές.
Υποθέσεις για τη χρήση του
Υπάρχουν διάφορες υποθέσεις για τη χρήση του πύργου:
Πρώτη υπόθεση: Ήταν χώρος αποθήκευσης και προστασίας του μεταλλεύματος που αφθονούσε στην περιοχή. Το ισόγειο ήταν χώρος αποθήκευσης του υλικού και οι υπόλοιποι όροφοι ήταν διαμορφωμένοι κατάλληλα για την άμυνα του πύργου.
Δεύτερη υπόθεση: Η βάση ήταν αρχαίος τάφος όμοιος με εκείνους της Μυκηναικής εποχής. Πολλοί εικάζουν ότι είναι ακόμα παλαιότερος (της Μινωικής εποχής). Αυτό θα εξηγούσε το γεγονός ότι δεν είναι υπόγειος. Οι υπόλοιποι όροφοι (από τη βάση και επάνω) είναι μεταγενέστεροι.
Τρίτη υπόθεση: Επειδή ο πύργος είναι κτισμένος σε μία θέση ιδιαίτερα προνομιακή, και δεσπόζει στον κάμπο του Γαυρίου με θέα προς τη θάλασσα και δυνατότητα ελέγχου των πλοίων εικάζεται ότι λειτουργούσε ως φρυκτωρία, δηλαδή ως πύργος μετάδοσης φωτεινών σημάτων.
Τέταρτη υπόθεση (που όμως δεν αποκλείει και τις υπόλοιπες): Κατά τα βυζαντινά χρόνια αλλά και κατά το μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε για την άμυνα κατά των πειρατών ή άλλων εχθρών και ως καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού.
Κατασκευαστικά και δομικά στοιχεία
Έχει σχήμα κυλινδρικό και ύψος 18 μέτρα. Είναι κτισμένος με μεγάλους ογκόλιθους χωρίς κονίαμα. Η βάση του έχει περιφέρεια 21 μέτρων, ύψος τέσσερα μέτρα και ακατέργαστη εξωτερική επιφάνεια σε αντίθεση με το υπόλοιπο κτίσμα που έχει λεία εξωτερική επιφάνεια.
Στη νότια πλευρά του στο επίπεδο της επιφάνειας του εδάφους βρίσκεται η πόρτα της εισόδου που είναι πολύ χαμηλή (1,30μ) σε σχέση με το μέγεθος του κτίσματος. Σχηματίζεται από δύο τεράστιους ογκόλιθους εκατέρωθεν (παραστάδες), ένα επίσης τεράστιο ογκόλιθο για ανώφλι και ένα για κατώφλι.
Ακριβώς από πάνω υπάρχουν άλλες τρεις πόρτες, η μία πάνω από την άλλη που επικοινωνούν με τους απάνω ορόφους. Η πόρτα του ισογείου οδηγεί σε ένα θολωτό θάλαμο όμοιο με αυτούς που απαντούν στους τάφους των Μυκηνών.
Η κορυφή του ισογείου κατέληγε σε άνοιγμα που καλύπτονταν από μία μεγάλη πέτρα. Λίγο ψηλότερα από το ανώφλι υπάρχει μία καταπακτή που οδηγεί στον πάνω όροφο. Το μέγεθός της έχει μικρές διαστάσεις ώστε να επιτρέπει την άνοδο ενός μόνο ανθρώπου (με τα χέρια ψηλά). Από το δάπεδο του πρώτου ορόφου αρχίζει μία ελικοειδής σκάλα, κατασκευασμένη με πέτρες που εξέχουν από τον εσωτερικό τοίχο, η οποία φτάνει μέχρι τον τελευταίο (πέμπτο) όροφο.
Εσωτερικά του πύργου υπήρχε ένας τοίχος από μικρότερες κατεργασμένες πέτρες προσαρμοσμένος χωρίς συνδετικό κονίαμα επάνω στον εξωτερικό τοίχο. Αυτός ο εσωτερικός τοίχος είναι κατεστραμμένος στα περισσότερα σημεία. Ο πύργος δεν έχει σήμερα στέγη ενώ το επάνω μέρος είναι γκρεμισμένο. Αρχικά ο πύργος πρέπει να ήταν κατά 2-3 μέτρα ψηλότερος απ’ ό,τι είναι σήμερα.
Όσον αφορά τη μέθοδο κατασκευής, λαμβανομένης υπόψη και της διαθέσιμης τεχνολογίας την εποχή που πρέπει να χτίστηκε, η προσχωμάτωση θεωρείται ως η πιθανότερη μέθοδος για την ανύψωση και διευθέτηση των ογκολίθων.
Η πρόσβαση σε αυτόν είναι από δύσκολη ως επικίνδυνη.
