Η μετάβαση στον θεματικό τουρισμού με ήπιες μορφές ανάπτυξης και η μετακίνηση προς τον εναλλακτικό τουρισμό για μια τουριστική ανάπτυξη τύπου 365 /δηλ. όλο το χρόνο, μοιάζει αναπόφευκτη στις μέρες μας, όταν αντιλαμβανόμαστε τον τουρισμό ως φορέα τοπικής ανάπτυξης, δηλ. με την οικονομική ανάπτυξη, τη συγκράτηση του τοπικού πληθυσμού και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του συνολικά.
της Ζαχαρούλας Ανδρεοπούλου*
Ειδικά οι ορεινές περιοχές και η χωροταξία τους, δημιουργούν μια μεγάλη πρόκληση για την μετάβαση σε δράσεις πράσινης ανάπτυξης, με πράσινες ενεργειακές και αναπτυξιακές λύσεις. Στο χώρο του τουρισμού, η νέα ταση του πράσινου ή έξυπνου προορισμού, επικεντρώνεται στη στροφή των πολιτών σε ένα μοντέλο ζωής με πράσινη φιλοπεριβαλλοντική αντίληψη, που βασίζεται στους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης Sutainable Development Goals-SDGs, και υποστηρίζεται από τις έξυπνες τεχνολογίες, εφαρμογές και συσκευές.
Οι έξυπνες τεχνολογικές υποδομές, συσκευές και εφαρμογές, φιλικές και προσιτές για όλους,
- διευκολύνουν την ενσωμάτωση του τουρίστα/επισκέπτη με το νέο περιβάλλον,
- συμβάλλουν στην αναβάθμιση της ποιότητας της τουριστικής εμπειρίας αλλα και την ποιοτική διαβίωση τουριστών και κατοίκων.
Πράσινος τουρισμός
Το μέσο αλλά και η ευκαιρία για να επιτύχουμε τη μετατροπή ενός προορισμού σε ένα πράσινο προορισμό είναι η ψηφιακότητα στο περιβάλλον του τουρισμού (e-tourism) με την ψηφιοποίηση όλων των διαδικασιών και αλυσίδων παραγωγής στον τουρισμό,
Συνολικά, οι πράσινες/φιλοπεριβαλλοντικές τεχνολογίες και οι έξυπνες εφαρμογές πληροφορικής για τον τουρισμό επιτρέπουν στις τουριστικές επιχειρήσεις και προορισμούς
- να προωθήσουν ανταγωνιστικά τον τουρισμό της περιοχής τους, την οικονομική ανάπτυξη και την προβολή τοπικής πληροφορίας
- να προβάλλουν τα προσφερόμενα τουριστικά προϊόντα και τις τουριστικές υπηρεσίες σε έναν προορισμό
- να αναπτύσσουν καλύτερες προοπτικές για την παροχή υπηρεσιών, την ασφαλή διαχείριση των πελατών και τη μείωση του λειτουργικού κόστους
- να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα των τουριστικών επιχειρήσεων στο προορισμό, υιοθετώντας μεθόδους ψηφιακού μάρκετινγκ και εμπορίου
- να εξασφαλίσουν την ανθεκτικότητα των τουριστικών επιχειρήσεων
Ο πράσινος τουρισμός είναι η σύγχρονη ολιστική προσέγγισή του τουρισμού είναι που τελικά ενισχύει την ανθεκτικότητα των προορισμών, όπως φάνηκε και στην περίοδο του covid19.
Ο τουρισμός αυτός και η διαχείριση της νέας αυτής πρόκλησης γίνεται με την εφαρμογή ψηφιακής καινοτομίας, τεχνολογιών αιχμής και έξυπνων τεχνολογιών και εφαρμογών
- Δηλ. τουρισμός στην πράξη που σέβεται το φυσικό περιβάλλον και
- συν- υπολογίζει τις ανάγκες
- Του περιβάλλοντος
- Του τοπικού πληθυσμού
- Των επιχειρήσεων
- Των επισκεπτών
- Των εργαζομένων
Σε κάθε απόφαση τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον.
Τον πράσινο τουρισμό πρεσβεύει με τη νομοθεσία της και η ΕΕ, μέσα από πλήθος ενισχυτικών προγραμμάτων στις επιχειρήσεις και τους προορισμούς. Τα τελευταία δυο χρόνια, η νέα τάση που αναδύεται, είναι πλέον ο αναγεννητικός τουρισμός, που παράλληλα, ενώ ελαχιστοποιεί τις αρνητικές επιπτώσεις και επιδράσεις στο φυσικό περιβάλλον, βελτιστοποιεί τα θετικά οφέλη για την τοπική κοινωνία και τον προορισμό.
- Προστασία, ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών και ενεργή αναγέννηση τους
- Ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών
- Προσαρμογή της φέρουσας ικανότητας ώστε να αποφύγουμε τον υπερτουρισμό
- Έργα που αναβαθμίζουν το περιβάλλον, πχ μαθήματα στους κατοίκους, κοινωνικές δράσεις, δενδροφυτεύσεις, αναστηλώσεις, χρηματοδότηση τοπικών έργων υποδομής κλπ.
Σύγχρονη ολιστική προσέγγιση στον τουρισμό
Στην πράξη ποια είναι τα βήματα για την σύγχρονη ολιστική προσέγγιση στον τουρισμό;
1. Αναπτυξιακό όραμα, ανάπτυξη στρατηγικής, συνεργασία με τοπικό πληθυσμό
2. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας/κίνητρα εγκατάστασης
3.Συνεργασία τοπικών φορέων με επιχειρηματικό κόσμο
4. Αναβάθμιση των υποδομών, κοινωνικών και ψηφιακών, προσβασιμότητας
5. Ορθολογική διαχείριση φυσικών πόρων με βάση τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης/ευρωπαϊκή περιβαλλοντική και αναπτυξιακή πολιτική
6. Εναλλακτικές μορφές αξιοποίησης φυσικών πόρων (τουρισμός και πράσινη ενέργεια)
7. Ενίσχυση και προβολή της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας, πχ ιστορία, γαστρονομία, τοπικά δρώμενα, γιορτές, αρχιτεκτονική, κλπ
8. Διοργάνωση δράσεων προβολής, βελτίωση δημοφιλής και αναγνωσιμότητας.
Η περίπτωση της Πελοποννήσου
Ειδικά για την περίπτωση της Πελοποννήσου, η προβολή της μέσα από ψηφιακά κανάλια ξεκινά από την καμπάνια του ΕΟΤ μέσα από το επίσημο κανάλι του visit Greece, όπου δίνει έμφαση με το σλογκαν «Ο μύθος συναντά την ιστορία στην Πελοπόννησο»
Η επίσημη καμπάνια της περιφέρειας, προβάλει το εύστοχο σλόγκαν “just can’t get enough, Peloponnese beyond the obvious”, αν το προφανές για την Ελλάδα είναι ο ήλιος και η θάλασσα, η Πελοπόννησος έχει τόσα παραπάνω να προσφέρει. Η Πελοπόννησος προωθείται ως ένας τόπος ανεξερεύνητης ομορφιάς και ένας ιδανικός προορισμός για όλες τις εποχές-365… …μέσα από 8 ενότητες θεματικού τουρισμού! Πολιτισμός, γαστρονομία, περιπέτεια, θρησκευτικός τουρισμός, υγεία-ευεξία, οικογένεια, ρομαντικές διακοπές και city break.
Με έμφαση προτείνεται η αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος για τουρισμό 365, δηλ. όλο το χρόνο και γενικά ο τουρισμός περιπέτειας στην ύπαιθρο και σε ορεινές περιοχές, όπως
- για αναρρίχηση στα αναρριχητικά πεδία της Πελοποννήσου (1ο Φεστιβάλ Αναρρίχησης στην Ερμιονίδα, 2022),
- για σκι στο Μαίναλο
- διαφόρων εναλλακτικών δραστηριοτήτων πχ.mountain bike,
- μοναδική εμπειρία extreme sport (bungee jumping στον Ισθμό της Κορίνθου),
- επίσκεψη σε εθνικούς δρυμούς και γεωπάρκα, πχ Χελμός, Πάρνωνας, Βουραικός.
Παράλληλα σημαντική είναι η αξιοποίηση του υδάτινου πλούτου της Πελοποννήσου, όπως rafting στα ποτάμια της Πελοποννήσου, πχ ράφτιγκ στο Λάδωνα ποταμό, και εξερεύνηση στα αρχαία ναυάγια και την ενάλια αρχαιολογία, με τον πολύ δημοφιλή για τους εισερχομένους τουρίστες, καταδυτικό τουρισμό.
Δημοφιλείς είναι και οι ψηφιακές επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους μέσα από site με συνδυασμό χρήσης VR…virtual reality / εικονική πραγματικότητα πχ https://www.olympiabackintime.com/ , κάτι που έδειξε τη δυναμική του την εποχή της πανδημίας
Αντίστοιχα, προτείνεται η περαιτέρω ψηφιακή προώθηση των δυναμικών δραστηριοτήτων αγροτουρισμού, όπου η τουριστική δραστηριότητα ασκείται στο πλαίσιο μιας αγροτικής επιχείρησης, σε ελαιώνα, αμπελώνα, οικοτεχνία κλπ
Αξιοσημείωτη για την Πελοπόννησο και η προώθηση του τουρισμού Wellness & Spa, δηλ. τουρισμό ευεξίας/ευζωίας, όπως πχ το γνωστό από τα αρχαία χρόνια Λουτράκι.
Aξιοποίηση συγχρόνων ψηφιακών γκάτζετ
Για την προώθηση του τουρισμού ως φορέα τοπικής ανάπτυξης, είναι σημαντική η αξιοποίηση των συγχρόνων ψηφιακών γκάτζετ που φέρει πάνω του ο σύγχρονος τουρίστας, ψηφιακό έξυπνο ρολόι, έξυπνο βραχιόλι, κλπ με δυνατότητες αυτόματης σύνδεσης. Οι συσκευές αυτές είναι γεωαναφερόμενες, δηλ. καταγράφουν την θέση και πορεία του τουρίστα, αλλά και επικοινωνούν με εφαρμογές που παρέχουν επιπλέον πληροφόρηση, όπως οι εφαρμογές της google, google maps, κλπ, ενώ συνδέονται και με εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας / augmented reality AR που ενισχύουν την εμπειρία του επισκέπτη. Αντίστοιχα, προϋπόθεση είναι η ανάρτηση επικαιροποιημένων πληροφοριών και φωτογραφιών για τους προορισμούς, τοποθεσίες και σημεία ενδιαφέροντος στους ψηφιακούς χάρτες στο Διαδίκτυο.
Το μέλλον στον τουρισμό είναι έξυπνο, ψηφιακό και πράσινο και οφείλουμε να κινηθούμε γρήγορα προς την κατεύθυνση αυτή, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση.
-Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε με αφορμή την εισήγηση της Ζαχαρούλας Ανδρεοπούλου, στο συνέδριο ΕΣΕΤ, που πραγματοποιήθηκε στην Τρίπολη (53ο Επιστημονικό Συνέδριο – Ένωση Συντακτών Επαρχιακού Τύπου).
*Η Ζαχαρούλα Ανδρεοπούλου, PH.D, είναι Καθηγήτρια ΑΠΘ, Πράσινη πληροφορική και τεχνολογίες για πράσινες πολιτικές στην περιφέρεια, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
