Το Ναύπλιο εάν γίνει βορά των ανεξέλεγκτων επαγγελματιών, εν ονόματι του χυδαίου κέρδους, τότε θα είναι η απόλυτη καταστροφή, σημειώνει η ηθοποιός Δέσποινα Γκάτζιου, επισημαίνοντας ότι «Το Ναύπλιο, όσο φέρει την ιστορία και τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά του, είναι ευλογία για τούς πάντες».
Έχοντας αφήσει πίσω την Αθήνα που την βοηθούσε στην καριέρα της επέλεξε εδώ και χρόνια να εγκατασταθεί στο Ναύπλιο, θεωρώντας ότι «ο άνθρωπος δεν έχει αληθινή ζωή, εάν δεν βρίσκεται κοντά στη ρίζα του. Το Ναύπλιο, με τη μεγάλη ιστορία του, νιώθω πως μου προσφέρει αυτή τη σύνδεση. Όσο πιο ολοκληρωμένη αισθάνομαι σαν οντότητα, τόσο πιο ουσιαστική μπορώ να είμαι στον τρόπο που εξασκώ την τέχνη μου».
Στη συνέντευξή της που δημοσιεύτηκε στον έντυπο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ η κα Γκάτζιου μιλάει για τη σχέση της με το Θέατρο και απαντά σε ερωτήσεις ταξιδεύοντας τον αναγνώστη, από το Λυγουριό, στο Εθνικό και στο Βερολίνο:
«Πεποίθηση μου είναι πως η Ζωή μας εκθέτει, η Παιδεία μάς ανοίγει δρόμους και η Τέχνη μάς ενώνει. Μέσα από όλα αυτά αναζητούμε το νόημα και την ύψιστη διεκδίκηση του ανθρώπου, την Ελευθερία». Είναι το μότο της, είναι η φιλοσοφία της ζωής, είναι η ύπαρξή της ολόκληρη».
Η Δέσποινα Γκάτζιου είναι Ελληνίδα, γέννημα – θρέμμα του Λυγουριού, στον Δήμο Επιδαύρου. Είναι απόφοιτος τής Φιλοσοφικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Αθηνών και αριστούχους απόφοιτος τής Δραματικής Σχολής τού Εθνικού θεάτρου. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο τού Βερολίνου.
Η πρώτη της πολυετής συνεργασία ως ηθοποιός και βοηθός σκηνοθέτη ήταν με τον Λευτέρη Βογιατζή στη δεκαετία του 90 και στις παραστάσεις «Αντιγόνη», «Κατσούρμπος» και «Η νύχτα τής Κουκουβάγιας». Συνεργάστηκε με την Άννα Κόκκινου, με τον Δήμο Αβδελιώδη, με την Ρούλα Πατεράκη, με το Εθνικό θέατρο, με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου και έλαβε μέρος σε πολλά Ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Έχει ιδρύσει το «Πρόχειρο Θέατρο», μέσα απ’ το οποίο διερευνά τη σχέση τού αρχαίου δράματος με το παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Στο Ναύπλιο
Από το 2017 ζει μόνιμα στο Ναύπλιο. Ζει σε ένα παραδοσιακό σπίτι στην παλαιά Πόλη, διακοσμημένο απλά, λιτά κι απέριττα, όπως και η ίδια, που όμως αφήνει – όποιον το επισκέπτεται – άφωνο με το εξαιρετικά μοναδικό γούστο της.
Η Δέσποινα, ένα μια πολυδιάστατη και πολυτάλαντη προσωπικότητα, λαλίστατη, μιλάει με το στόμα και το σώμα, σπάνια κάθεται κάτω, είναι πρόσχαρη, εξυπηρετική και αεικίνητη. Είναι μια σπάνια ύπαρξη που εντυπωσιάζει, τόσο με τον καταιγιστικό της λόγο, όσο και με τις άπειρες γνώσεις της.
Η συνέντευξη
Η συζήτηση με την Δέσποινα Γκάτζιου, κράτησε πάνω από τρεις ώρες. Θα μπορούσε κανείς να κάθεται μια μέρα ολόκληρη να την ακούει να μιλάει με τόσο πάθος για τη ζωή, το θέατρο, τη σκηνοθεσία, αλλά δυστυχώς όλα τα ωραία τελειώνουν κάποτε. Όπως ήταν αναμενόμενο η συζήτηση είχε σαν επίκεντρο τη δουλειά της. Να λοιπόν ότι μπορέσαμε να εκμαιεύσουμε, σεβόμενοι το χώρο και το χρόνο:
ΕΡ. Πώς ξεκίνησε η σχέση σου με το Θέατρο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Λόγω τής καταγωγής μου και τής ηλικίας μου, η σχέση μου με το Θέατρο ξεκινάει από το αρχαίο θέατρο τής Επιδαύρου κυριολεκτικά απ’ την κοιλιά τής μάνας μου, όταν δηλαδή η μητέρα μου παρακολουθούσε τις παραστάσεις αρχαίου δράματος, ούσα έγκυος σε μένα. Αυτό σημαίνει ότι η παιδική μου ηλικία καθορίστηκε από τις πολύ ιδιαίτερες συνθήκες μέσα στις οποίες ανέβαιναν οι παραστάσεις τότε, καθώς και από τη συλλογικότητα τής κοινωνίας που τις παρακολουθούσε. Όλος ο κόσμος ερχόταν στην Επίδαυρο, όχι μόνο οι θεατρόφιλοι. Θυμάμαι τον κόσμο στο άνω διάζωμα – λαϊκοί άνθρωποι στην πλειοψηφία τους – να παρακολουθούν με πάθος τη δράση. Δεν υπήρχαν σταρ να θαυμάσουν, υπήρχαν ήρωες να τους συνεπάρουν, είτε με την τραγική τους μοίρα, είτε με τα κωμικά τους παθήματα.
ΕΡ. Θεωρείς σημαντικό το ότι μεγάλωσες στην Ελλάδα και μάλιστα δίπλα στο θέατρο της Επιδαύρου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι θείο δώρο για μένα η καταγωγή μου, τα παιδικά μου βιώματα στο Λυγουριό, σε μια εποχή που η ελληνική επαρχία κουβαλούσε αδιάλειπτη τη σχέση με το παρελθόν.
ΕΡ. Βοήθησε ο περίγυρος σου να ακολουθήσεις τον δρόμο της τέχνης;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι γονείς μου, οι παππούδες, η προγιαγιά μου η Θεοφάνη, που αγαπούσε το διάβασμα, η γιαγιά μου και η Μοναχή αδερφή της, οι δάσκαλοι μου στο πρότυπο Δημοτικό σχολείο μου, ο Παπαδιαμαντικός καλογερόπαπας παπά Μακάριος και η ατμόσφαιρα παλιάς Ελλάδας τού χωριού μου, ανακατεμένη με εκείνους τους τόσο ιδιαίτερους παλιούς ηθοποιούς, που κάποιοι απ’ αυτούς γίναν αργότερα δάσκαλοι μου (Αντιγόνη Βαλάκου, Ελένη Χατζηαργύργη) στη δραματική σχολή τού Εθνικού θεάτρου, ήταν η πνευματική μαγιά που ωρίμασε την ανάγκη μου να σπουδάσω φιλοσοφία και αρχαίο δράμα. Οι μεγάλοι υποστηρικτές ήταν οι γονείς μου και η καλλιτεχνική φύση τού πατέρα μου. Η στήριξη τους συνεχίστηκε αργότερα και στα δύο μου αδέρφια, που πήραν κι αυτά τον δρόμο του θεάτρου.
ΕΡ. Ποιούς θεωρείς μεγάλους σταθμούς στην πορείας σου, σ’ αυτόν το δρόμο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα χρόνια τής δραματικής σχολής τού Εθνικού θεάτρου υπό την διεύθυνση του Τάσου Λιγνάδη, η εμπειρία του μεταπτυχιακού στο πανεπιστήμιο τού Βερολίνου, η 7χρονη συνεργασία μου με τον Λευτέρη Βογιατζή και η ίδρυση τής ομάδας μου «Το Πρόχειρο Θέατρο». Από το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Φιλοσοφική Σχολή) κρατώ μόνο τη μύηση μου στην Προσωκρατική Φιλοσοφία από τον αείμνηστο καθηγητή Θεόφιλο Βεΐκο. Αυτός και η θεία μου Γεωργία, που είχε σπουδάσει Φιλοσοφία και Αρχαιολογία στην Γερμανία, με εισήγαγαν στην Ευρωπαϊκή Δυτική Σκέψη.
ΕΡ. Τί σου προσέφερε αυτή η πορεία σε προσωπικό επίπεδο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η πορεία αυτή με έφερε στο σημείο αυτοεπίγνωσης και συνειδητότητας, στο οποίο βρίσκομαι σήμερα και το οποίο είναι ακόμη αρκετά απροσδιόριστο, θα έλεγα. Ωστόσο, μου χάρισε κάποιες στιγμές πολύ δυνατών συγκινήσεων.
ΕΡ. Τί σε έκανε μετά από μια διεθνή καριέρα με κέντρο την Αθήνα, να επιλέξεις να εγκατασταθείς στο Ναύπλιο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο άνθρωπος δεν έχει αληθινή ζωή, εάν δεν βρίσκεται κοντά στη ρίζα του. Το Ναύπλιο, με τη μεγάλη ιστορία του, νιώθω πως μου προσφέρει αυτή τη σύνδεση. Όσο πιο ολοκληρωμένη αισθάνομαι σαν οντότητα, τόσο πιο ουσιαστική μπορώ να είμαι στον τρόπο που εξασκώ την τέχνη μου. Όσο για τις κατά καιρούς δουλειές μου στο εξωτερικό, δεν συνιστούν σίγουρα διεθνή καριέρα. Εγώ απλώς εργάζομαι, δεν κάνω καριέρα.
ΕΡ. Ποιά θεωρείς πως είναι τα καλά και πια τα κακά σ’ αυτήν την επιλογή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το Ναύπλιο, όσο φέρει την ιστορία και τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά του, είναι ευλογία για τούς πάντες. Εάν όμως γίνει βορά των ανεξέλεγκτων επαγγελματιών, εν ονόματι του χυδαίου κέρδους, τότε θα είναι η απόλυτη καταστροφή!
ΕΡ. Πώς βλέπεις και πως θα ήθελες να είναι η εξέλιξη του θεάτρου σε περιφερειακό επίπεδο και ποιές πιθανότητες υπάρχουν γι’ αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όσο το θέατρο δεν αποτελεί συλλογική και θεμελιώδη ανάγκη της κοινωνίας, όπως είναι η φύση του, δεν μου προκαλεί κανένα υπαρξιακό ενδιαφέρον, παρά μόνο αισθητική περιέργεια. Ως εκ τούτου, ο χρόνος και η εξέλιξη τής ζωής θα μας δείξουν, εάν η ανθρωπότητα θα εξακολουθεί να έχει ανάγκη την τέχνη για να ζήσει ή θα της είναι πλέον περιττή.
ΕΡ. Σε ποια φάση νομίζεις πως είναι το θέατρο ειδικά και η τέχνη γενικότερα αυτή τη στιγμή και σε σχέση με τις συγκυρίες που αντιμετωπίσαμε τα τελευταία χρόνια;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην Ελλάδα μπερδεύουμε το ταλέντο με την αξία. Θεωρούμε ότι, όποιος είναι ταλαντούχος, είναι και αυτομάτως άξιος. Όμως, το ταλέντο, για να γίνει αξία, πρέπει να παράγει πολιτισμό. Ας μου πει κάποιος, τί πολιτισμό παράγει ο υπερταλαντούχος Μάρκος Σεφερλής; Ή τί πολιτιστικό αποτύπωμα άφησε πίσω της η επίσης υπερταλαντούχα Αλίκη Βουγιουκλάκη; Όσο η Επίδαυρος θα γεμίζει από τηλεθεατές των καναλιών και όχι από θεατές τού θεάτρου, τα πράγματα θα γίνονται όλο και χειρότερα.
ΕΡ. Θα ήθελες να συνεχίσεις να ζεις στο Ναύπλιο, που τόσο αγαπάς και πώς αυτό θα το συνδύαζες με την ανάγκη σου να είσαι θεατρικά ενεργή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα ήθελα να αξιωθώ να ζήσω στο Ναύπλιο και σε μια Ελλάδα, όπου η βαριά βιομηχανία της θα είναι η Παιδεία και τα σχολεία της, όπου οι τουρίστες θα την επισκέπτονται για τον μεγάλο πολιτισμό της, για την απαραβίαστη φύση της και για τους φιλόξενους κατοίκους της. Θα ήθελα να ζήσω σε μια Ελλάδα αληθινή, ρηξικέλευθη, αυτεξούσια, δημοκρατική και πρωτοπόρα στην αναζήτηση τής ανθρώπινης περιπέτειας. Πρέπει η Ελλάδα μας, να ξαναβρεί στον άνθρωπο το παιδί Θεού και όχι του διαβόλου εγγόνι, που είναι τώρα. Εγώ πιστεύω στο θαύμα και αγωνίζομαι γι΄ αυτό! Είτε μέσα από την τέχνη μου, είτε έξω απ’ αυτήν.
