Το Τολό (παλαιότερα ονόματα «Τουλόν», «Μινώα») είναι χωριό της Αργολίδας, χτισμένο κατά μήκος μιας μεγάλης παραλίας στις ακτές του Αργολικού κόλπου αντίκρυ του έχεις τρία πανέμορφα νησάκια το Κορωνήσι, τη Ρόμβη και το Δασκαλιό.
Γνωρίζει σημαντική τουριστική ανάπτυξη, εκμεταλλευόμενο την μεγάλη παραλία που διαθέτει και την κοντινή απόσταση που το χωρίζει από το Ναύπλιο από το οποίο απέχει 8 χιλιόμετρα.
Ιστορικά στοιχεία
Το 1686, κατά τη διάρκεια του 6ου Βενετοτουρκικού πολέμου, στην έρημη τότε παραλία του Τολού αποβιβάστηκαν τα στρατεύματα του Βενετού στρατηγού Μοροζίνι απ’ όπου κατευθύνθηκαν στη συνέχεια βορειότερα για την κατάληψη του Ναυπλίου και του Άργους. Ο οικισμός του Τολού δημιουργήθηκε αρκετά χρόνια αργότερα, όταν μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, με ψήφισμα του Καποδίστρια εγκαταστάθηκαν στην περιοχή πρόσφυγες από την Κρήτη οι οποίοι διωγμένοι για αρκετά χρόνια δεν είχαν σταθερό τόπο κατοικίας στην Πελοπόννησο και αλλού και ζούσαν ως πένητες. Ο οικισμός ονομάστηκε αρχικά Μινώα από το όνομα του μυθικού βασιλιά της Κρήτης Μίνωα.
Η ονομασία αυτή δε διατηρήθηκε και τελικά επικράτησε το παλαιότερο όνομα της περιοχής. Σήμερα, οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής έχουν κρητική καταγωγή.
Η τουριστική ανάπτυξη
Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα ο οικισμός αναπτύχθηκε στηριζόμενος στο ανερχόμενο τουριστικό ρεύμα.
Μεγάλη ανοικοδόμηση σημειώθηκε στην περιοχή κατά τις δεκαετίες του 1960 και 1970, η οποία όμως υπήρξε άναρχη και ακαλαίσθητη, όπως συνέβαινε γενικότερα εκείνη την περίοδο. Σήμερα αποτελεί έναν από τους δημοφιλείς καλοκαιρινούς προορισμούς.
Στον κόλπο του Τολού βρίσκεται ένα σύμπλεγμα μικρών νησιών: το Κορωνήσι, η Ρόμβη, το Δασκαλιό, και πιο έξω στα ανοιχτά η Πλατειά. Στο Κορωνήσι βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, όπου γίνονται τελετές. Στο Δασκαλιό βρίσκεται το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής, το οποίο φέρεται να λειτούργησε ως «κρυφό σχολείο» κατά την Τουρκοκρατία.
Η παραλία του Τολού ξεκινάει από την οργανωμένη παραλία “Ψιλή Άμμος” στα βόρεια και καταλήγει στο λιμάνι του χωριού, στο οποίο αγκυροβολούν αρκετές ψαρόβαρκες, και εξυπηρετούνται εκδρομικά σκάφη για Ύδρα και Σπέτσες.
Νησίδα Ρόμβη
Η Ρόμβη είναι νησίδα του Αργολικού κόλπου. Βρίσκεται κοντά στις ανατολικές ακτές του Αργολικού κόλπου, απέναντι από το Τολό. Η έκτασή της είναι 1,6 τ.χλμ.
Η βραχονησίδα Κορωνήσι και το παρεκκλήσι της στα βόρεια της Ρόμβης.
Στο μεσαιωνικό κείμενο Χρονικό της Μονεμβασίας που βρέθηκε στη μονή Ιβήρων αναφέρεται πως μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Σλάβους οι κάτοικοι του Άργους κατέφυγαν στο κοντινό νησί Ορόβη που πιθανότερα αντιστοιχεί στη Ρόμβη.
Πράγματι, στη κοιλάδα του νησιού, η οποία μάλιστα έχει δεντροφυτευτεί σχετικά πρόσφατα, υπάρχουν ακόμη και σήμερα πολλαπλά απομεινάρια του μεσαιωνικού οικισμού αλλά και κλασικά και προχριστιανικά λείψανα, σε κάποια δε οι τοίχοι έχουν μείνει σχεδόν άθικτοι.
Στον όρµο της Ρόµβης κατέπλευσε το 1686 ο ενετικός στόλος µε τα στρατεύµατα του Μοροζίνη, µε σκοπό την επίθεση στα τουρκοκρατούµενα Ναύπλιο και Άργος και κατ’ επέκταση την εκδίωξη των Τούρκων από την Πελοπόννησο. Τελικά η εκστρατεία των Ενετών ήταν επιτυχημένη και έτσι ιδρύθηκε το βραχύβιο Βασίλειο του Μορέως. Εκείνη τη περίοδο χτίστηκε στο δυτικό ύψωμα της Ρόμβης Ενετικό φρούριο, απομεινάρια του οποίου υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Στο νησί τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχουν βλέψεις απο διάφορους επενδυτές. Τελικά το νησί κυρήχτηκε αρχαιολογικός χώρος το 1962 (Υ.Α. 15904/24/11/62) και μέχρι και σήμερα δεν έχει εκμεταλλευτεί. Σήμερα υπάρχει ευδιάκριτη από το Τολό επιγραφή στα βράχια του νησιού που γράφει «ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠ’ ΤΟ ΝΗΣΙ».
