Ένα ανοιξιάτικο πρωινό, ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα, το σύντομο ταξίδι Ραφήνα Άνδρος ή ο περίπατος στο πάρκο της γειτονιάς: Τι είναι όλα αυτά; Μικρές δόσεις ευτυχίας. Είναι διαρκώς αυξανόμενη η τάση ο άνθρωπος να απαγκιστρώνει την κατάσταση της ευτυχίας από υλικά αγαθά. Όλο περισσότεροι λαοί στρέφουν την προσοχή τους σε ιδιαίτερα στοιχεία της πολιτισμικής τους ιστορίας για να βρουν το μυστικό.
Εκείνο, που έκανε τους προπάτορές τους να αντέχουν τις δυσκολίες και να ζουν στιγμές ευτυχίας. Ίσως και αυτή να είναι η λύση στο αέναο κυνήγι της ευτυχίας άλλωστε, η στροφή στις ρίζες και τις ιδιαίτερες αντιλήψεις, που ο πολιτισμός μας έχει επινοήσει. Αυτές αποτελούν το απαύγασμα της εγχώριας σοφίας διαμορφωμένο από τις ιδιαίτερες γεωλογικές, οικονομικές, κοινωνικές συνθήκες. Ακολούθως θα δούμε τι συνιστά ευτυχία στη Νορβηγία, τη Σουηδία και την Ιαπωνία και πως οι άνθρωποι εκεί την πετυχαίνουν.
Friluftsliv είναι το όνομα της ευτυχίας στη Νορβηγία
Το 2017 η Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας ονόμασε τη Νορβηγία ως την πιο ευτυχισμένη χώρα του κόσμου. Και όχι μόνο κατέκτησε την πρωτιά, αλλά και τις επόμενες χρονιές συνέχισε να φιγουράρει στις πρώτες θέσεις, αποδεικνύοντας ότι οι Νορβηγοί γνωρίζουν κανά δυό πράγματα για το τι σημαίνει ευτυχία. Μια από τις χρησιμότερες συμβουλές τους είναι η ζωή στο ύπαιθρο και συγκεκριμένα το free air life, Friluftsliv. Μπορεί για εμάς ο αιγαιοπελαγίτικος αέρας, που μας χαϊδεύει στο πλοίο Ραφήνα Πάρος να είναι αναζωογονητικός, οι Νορβηγοί έχουν τη δική τους εκδοχή της αντίστοιχης αίσθησης ελευθερίας.
Πρόκειται όχι μόνο για μέρος της ιδεολογίας τους αλλά και στόχο ζωής για τους περισσότερους Νορβηγούς, που απολαμβάνουν να περνούν χρόνο στη φύση όσο πιο συχνά γίνεται. Παρόλα αυτά δεν είναι απλώς ο χρόνος στο ύπαιθρο, αλλά ολόκληρη η νοοτροπία που τους συνοδεύει στις εξορμήσεις του στη φύση. Οι περισσότεροι Νορβηγοί πιστεύουν, ότι πρέπει να παλέψουν για κάτι, ώστε να το δικαιούνται.
Εμπνευσμένοι από τους Βίκινγκς προγόνους τους και την πλούσια μυθολογία τους θεωρούν ότι η ικανοποίηση έρχεται ως απότοκο του σωματικού κάματου και της μάχης με τα στοιχεία της φύσης. Μόνο όταν αναρριχηθείς σε ένα βουνό στη βροχή και το κρύο, μπορείς να απολαύσεις πραγματικά το δείπνο σου. Αν και η αναρρίχηση δεν είναι προαπαιτούμενο μπορεί κανείς με τον περίπατο σε έναν ολάνθιστο κήπο να αποκομίσει τα οφέλη του Friluftsliv για υγεία, ευεξία και ευτυχία.
Smultronställe από τη Σουηδία
Σε μια άλλη σκανδιναβική χώρα όμορη της Νορβηγίας, η ευτυχία ακούει στη λέξη Smultronställe. Ο λόγος γίνεται για τη Σουηδία και το μυστικό της ευτυχίας αναδύεται μέσα από ένα «χωράφι από αγριοφράουλες» ή Smultronställe. Μεταφορικά σημαίνει, ότι κάποιος πηγαίνει σε ένα μέρος, που δεν πρόκειται ή δε γίνεται να ενοχληθεί. Αντίστοιχα θα μπορούσε να ορίσει κανείς το ταξίδι με το πλοίο Ραφήνα Μύκονος. Είναι ένα μέρος που πηγαίνεις, όταν έχεις άγχος, όταν είσαι κουρασμένος ή φορτισμένος. Είναι το ασφαλές καταφύγιο, που αποδρά κανείς σε δύσκολες στιγμές.
Αν και το συγκεκριμένο μυστικό ευτυχίας εξασκείται, όταν βρίσκεται κάποιος έξω, δεν αποδοκιμάζεται το να εντρυφεί στη νοοτροπία αυτή σε εσωτερικό χώρο. Βασική προϋπόθεση είναι να βρίσκεται κάποιος στο ασφαλές μέρος. Τι θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ασφαλές καταφύγιο; Μια αγαπημένη καρέκλα, η γωνιά ανάγνωσης ή το εσωτερικό μιας ντουλάπας- δωματίου. Γενικά το ασφαλές μέρος καθενός βοηθά να διατηρεί την ψυχραιμία του, να υποκαθιστά την ισορροπία και να αναζωογονείται.
Οι Ιάπωνες λένε Wabi sabi
Ο ιαπωνικός πολιτισμός από τα βάθη των αιώνων έως σήμερα παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο στοιχείο. Παρότι μοιάζει μια εσωστρεφής χώρα, πολλοί την προσέγγισαν. Άφησαν το στίγμα τους, ιδίως οι δυτικοί, χωρίς να αλλοιώνουν την κουλτούρα των ανθρώπων. Και γι΄αυτό ο πολιτισμός των Ιαπώνων είναι αξιοθαύμαστος. Βλέπουν το διαφορετικό, το δέχονται, κρατούν τα θετικά ή ότι τους ταιριάζουν και το αφομοιώνουν. Μάλιστα είναι στη λέξη αποδοχή, που βρίσκεται το ένα από τα 2 μυστικά της ευτυχίας τους.
Το Wabi sabi είναι η ομορφιά της ατέλειας. Υπάρχει πράγματι ομορφιά στο ατελές και η αποδοχή του μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα τη στιγμή, που δεν είναι όλα όπως θα θέλαμε να είναι. Ίσως η αποδοχή του ανθρώπου ως όντος ατελούς είναι αυτή που υποκινεί τους πιστούς κάθε δεκαπενταύγουστο να μπουν στο πλοίο Ραφήνα Τήνος και να ασπαστούν την εικόνα της Παναγίας.
Kintsugi: Όχι θρύψαλα, αλλά έργο τέχνης
Αναπόσπαστο μέρος της ισχυρής κουλτούρας τους είναι η μαχητικότητα, η πειθαρχία, η αισθητική ισορροπία. Όλα αυτά τα στοιχεία αποτυπώνονται στην τέχνη, την αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη ζωγραφική, όπου με μοναδικό τρόπο εμπεριέχονται στοιχεία, δεξιότητες και η ταυτότητα του Ιαπωνικού κόσμου. Το Kintsugi λοιπόν είναι ένα είδος τέχνης, αλλά μοιάζει στη νοοτροπία με το Wabi sabi. Είναι μια αρχαία ιαπωνική τέχνη που επισκευάζει θραύσματα κεραμικών αντικειμένων με τη χρήση μεταλλικής βαφής.
Εκεί όπου κάποιοι μπορεί να έβλεπαν ένα σπασμένο αντικείμενο, που δεν πρέπει ή δεν μπορεί να επισκευαστεί το kintsugi, εγκωμιάζει την ατέλεια. Συνθέτει με έναν πιο επιτηδευμένο τρόπο σε σύγκριση με πριν τα κεραμικά κομμάτια. Όλοι έχουμε πληγές. Αντί να της κρύβουμε, ας τις αποδεχθούμε αντί να προσπαθούμε να τις κρύψουμε. Αυτό είναι το κεντρικό νόημα του kintsugi.
Στη σύνθεση πηγάζει η ευτυχία
Κάνοντας ένα ταξίδι στον κόσμο μπορεί να εντοπίσει κανείς τέτοιες ενδιαφέρουσες πολιτισμικές νοοτροπίες, που δίνουν το στίγμα της ευτυχίας. Κάθε λαός βρήκε βάσει των δικών του ιστορικών αναφορών, αυτό που του ταιριάζει για να ορίσει ως ευτυχία. Κι αν είναι δύσκολο να βρεθεί κανείς σε κάθε γωνιά του κόσμου, μπορεί να αντλήσει έμπνευση από το ταξίδι του σε έναν κοσμοπολίτικο προορισμό, όπως το Paros Tinos. Εκεί πραγματικά θα δει συνοθύλευμα νοοτροπιών και ηθών. Κι εκεί πραγματικά θα αντλήσει γνώση και έμπνευση για τον ορισμό της ευτυχίας.
