Το Ναύπλιο γιορτάζει σήμερα τον πολιούχο του Άγιο Αναστάσιο, νεομάρτυρα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται την 1η Φεβρουαρίου.
Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Αναστάσιος και Αναστασία, ιδιαίτερα αυτοί που κατάγονται από την περιοχή του Ναυπλίου, του οποίου ο νεομάρτυρας Αναστάσιος είναι πολιούχος άγιος.
Ο Αναστάσιος ήταν ζωγράφος και κατοικούσε στο Ναύπλιο. Εξαιτίας μιας ερωτικής απογοήτευσης, έγινε μουσουλμάνος. Όταν θέλησε να ξαναγίνει χριστιανός, καταδικάσθηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού. Προτού οδηγηθεί στον τόπο της εκτέλεσής του, λυντσαρίστηκε από το εξαγριωμένο πλήθος την 1η Φεβρουαρίου 1655.
Οι Τούρκοι, όταν είδαν ότι ο Αναστάσιος μετανόησε και επέστρεψε στην παλιά του πίστη, έπεσαν πάνω του με ορμή. Δέρνοντάς τον και σπρώχνοντάς τον οδήγησαν στον τοπικό δικαστή. Έναν άνθρωπο που, άλλοτε με κολακείες κι άλλοτε με απειλές, έκανε το παν για να εξισλαμίσει τους Έλληνες.
Ο Αναστάσιος συνέχισε μπροστά του να ομολογεί την πίστη του: «Δεν αρνιέμαι εγώ τον Ιησού Χριστό», επέμενε. Ο δικαστής διέταξε να τον αποκεφαλίσουν.
Τον έβγαλαν από το δικαστήριο και όρμησαν κατά πάνω του. Με ξύλα, ξίφη και μαχαίρια άρχισαν να τον χτυπούν και να τρυπούν το σώμα του. Το μαρτύριο διήρκεσε πολύ ώρα. Τον έκοψαν σε πολλά μικρά κομμάτια…
O τάφος του Πολιούχου Αγίου του Ναυπλίου δεν βρέθηκε ποτέ. Το πιθανότερο είναι να μη θάφτηκε κανένα μέρος από το διαμελισμένο σώμα του αλλά οι Τούρκοι να το πέταξαν στη θάλασσα, διαφορετικά θα είχε σημανθεί έστω ο τόπος ταφής του.
Σύμφωνα με την παράδοση, μαρτύρησε στον τόπο όπου βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας και υπάρχει μαρμάρινο μνημείο, κάτω από την ελιά που βρίσκεται εκεί.
Η αναγνώριση του Αναστασίου σε Νεομάρτυρα έγινε από τον κλήρο και το λαό της Αργολίδας από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Επρόκειτο για μία αυθόρμητη ενέργεια χωρίς απόφαση της επίσημης εκκλησιαστικής αρχής που προχώρησε σε αυτή την κίνηση, και την αγιοποίησή του εν γένει, πολλά χρόνια μετά.
