Η «Οικία των Vettii», που βρίσκεται στο πιο πλούσιο μέρος της αρχαίας Πομπηίας, ακριβώς μπροστά από μια άλλη πολυτελή οικία, αυτή «των χρυσών Έρωτων», ανήκε στους αδελφούς Aulo Vettio Restituto και Aulo Vettio Conviva. ελεύθεροι που έγιναν πλούσιοι από το εμπόριο κρασιού, πλούσιοι σε σημείο να μπουν στην κοινωνία της Πομπηίας με όλες τις τιμές, τόσο που ένας από αυτούς, ήταν μέλος του κολεγίου του Augustali.
του Κων/νου Τζιαμπάση*
Αγόρασε το σπίτι, το οποίο υπήρχε από τον 2ο αι. π.Χ. και που με τα 1100 τετραγωνικά του ισοδυναμούσε με μια μέση πολυτελή οικία της εποχής. Τα δύο αδέρφια την αποκατέστησαν χωρίς να φείδονται έξοδα, καταφεύγοντας στους πιο καταρτισμένους εργάτες της πόλης.
Σε όλα τα δωμάτια του υπέροχου σπιτιού τους ήθελαν εκλεπτυσμένους πίνακες εκτελεσμένους με τον εκλεκτικισμό και τη μεγαλοπρέπεια του λεγόμενου «τέταρτου στυλ», εκείνου που ήταν στη μόδα ακριβώς στο πρώτο μισό του 1ου αι .μ.Χ.
Οι πρώτες εικόνες από το σημερινό άνοιγμα της «Οικίας των Vettii» δείχνουν μια διαταραχή της φύσης και του πολιτισμού που γαργαλάει τις αισθήσεις και τη ανθρώπινη νόηση, με ένα καλειδοσκόπιο χρωμάτων από το οποίο σήμερα όπως και τότε είναι δύσκολο ο επισκέπτης να ξεκολλήσει τα μάτια του.
Και ύστερα ο κήπος, γεμάτος αγάλματα, σιντριβάνια, μυρωδάτους θάμνους, υδάτινα στοιχεία. Η «Οικία των Vettii» ήταν κλειστή στο κοινό για σχεδόν είκοσι χρόνια, εδώ είναι σε όλο της το μεγαλείο σαν να ανακαλύφθηκε ξανά, ως μια από της πιο γνωστές και διάσημες αριστοκρατικές οικίες της αρχαίας Πομπηίας, συναρπαστική για την ιστορία της και για τη φινέτσα των δωματίων της, οι νωπογραφίες της έχουν μελετήθεί σε όλο τον κόσμο.
Οι ανασκαφές που την έφεραν στο φως χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά η αποκατάσταση που παρουσιάζεται σήμερα έχει επίσης μακρινές ρίζες, που θα αναζητηθούν στα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν οι στέγες από βαρύ σκυρόδεμα που κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του 1950 άρχισαν να δείχνουν την παροδικότητα τους με αποτέλεσμα ο τότε έφορος αρχαιοτήτων της Πομπηίας να κλείσει μερικώς την οικία υπό τον φόβο της κατάρρευσης τους. Το εργοτάξιο ξεκίνησε για πρώτη φορά το 2002 και συνεχίστηκε έως το 2016 και συμμετείχαν δεκάδες διαφορετικοί επαγγελματίες όλα αυτά τα χρόνια, από αρχαιολόγους και αναστηλωτές έως αρχιτέκτονες, από δομικούς μηχανικούς έως ειδικούς κηπουρικής.
Μια πραγματικά μεγάλη πρόκληση, ένα από τα πιο σύνθετα και απαιτητικά εργοτάξια των τελευταίων δεκαετιών για την πολιτιστική κληρονομιάς της αρχαίας πόλης. Υπήρχε το δομικό πρόβλημα των στεγάστρων, που έγιναν ακόμη πιο εύθραυστες ένεκα του σεισμού της Ιρπίνιας. Αλλά ακόμη και οι εξαιρετικές νωπογραφίες κινδύνευαν λόγω μιας αποκατάστασης που είχε γίνει στο παρελθόν, με ένα στρώμα κεριού που θα έπρεπε να τις έκανε να γυαλίζουν και που αντίθετα, τις είχε κάνει αδιαφανείς, σκονισμένες, σε ορισμένες περιπτώσεις δυσανάγνωστες.
Η αφαίρεση αυτού του κεριού ήταν τρομακτική δουλειά, αλλά και πολύ ικανοποιητική, γιατί έφερε στο φως απίστευτες λεπτομέρειες. Ο κήπος της «Οικίας των Vettii» είναι και αυτός ανακαινισμένος και αναδιοργανωμένος και περιβάλλεται από τις κολώνες του περιστυλίου έχει επιστρέψει να λάμπει, όπου κυριαρχεί το νερό με αγωγούς και μικρές κρήνες και σιντριβάνια. Και εκεί επέστρεψαν τα αγάλματα, έστω και σε αντίγραφα γιατί αποφασίστηκε να προστατευθούν τα πρωτότυπα αφήνοντάς τα σε εσωτερικούς χώρους σε άλλους εκθεσιακούς χώρους του αρχαιολογικού χώρου της Πομπηίας. Μεταξύ αυτών είναι ο πολύ ιδιαίτερος Πρίαπος που βρίσκονταν σε αυτόν τον κήπο πριν δύο χιλιάδες χρόνια καταπλήττει τους επισκέπτες με τους πίδακες νερού.
*Ο Κων/νος Χαρ. Τζιαμπάσης είναι Αρχαιολόγος
