Για πρώτη φορά εντοπίστηκε στην Αρκαδία ο ιός της καστανής ρυτίδωσης σε καρπούς τομάτας. Άμεσα προέβη σε ανακοίνωση η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε. Αρκαδίας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση ο ιός εντοπίστηκε σε καλλιέργειες υπαίθριας τομάτας στην περιοχή του Λεβιδίου.
Εκτός από τομάτες, ο ιός προσβάλλει και φυτά πιπεριάς. Μεταδίδεται κατά κύριο λόγο μηχανικά με την επαφή μεταξύ των φυτών εξαιτίας των καλλιεργητικών εργασιών όπως το ξεβλάστημα ή η συλλογή καρπών, καθώς ο εργαζόμενος μπορεί αν φέρει επάνω του μολυσμένο φορτίο (φυτό, σπόρο). Ρούχα, εργαλεία και τελάρα αποτελούν εστίες που μπορεί να φέρουν και να μεταφέρουν τον ιό σε υγιή φυτά, ενώ και το έδαφος μπορεί να φέρει μολυσμένα υπολείμματα ικανά να πολλαπλασιαστούν μέσα σε διάστημα έξι μηνών.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα θερμοκήπια, όπου ο ιός μπορεί να βρίσκεται στην επιφάνεια διαφόρων κατασκευών και από εκεί να μεταφέρεται στα φυτά. Στις υδροπονικές καλλιέργειες υπάρχει ο κίνδυνος να εισέλθει ο ιός στο σύστημα νερού και από εκεί να μεταδοθεί στα καλλιεργούμενα φυτά. Μολυσμένη γύρη μπορεί να μεταφερθεί από φυτό σε φυτό εξαιτίας των επικονιαστών, ενώ ζιζάνια όπως ο στύφνος, η ντάτουλα, το χηνοπόδιο, αλλά και καλλωπιστικά φυτά, όπως η πετούνια, είναι μέρη όπου αναπτύσσεται ο ιός της καστανής ρυτίδωσης.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με την ποικιλία, την κατάσταση του φυτού και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Στις καλλιέργειες τομάτας τα μολυσμένα φυτά φέρουν φύλλα που εμφανίζουν χλώρωση, μωσαϊκό, κατσάρωμα, παραμόρφωση του ελάσματος και περιστασιακά στένωση. Οι καρποί του φυτού εμφανίζουν κίτρινους – καστανούς δακτύλιους, καστανές περιοχές, ρυτίδωση, παραμορφώσεις και ανομοιόμορφη ωρίμανση, ενώ τα φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση.
Παρόμοια συμπτώματα παρουσιάζονται στο φύλλωμα της πιπεριάς, με τους καρπούς των φυτών να εμφανίζουν παραμορφώσεις, ανομοιόμορφο χρώμα με καστανές και πράσινες ραβδώσεις.
Μέτρα
Δεν υπάρχουν θεραπευτικά μέτρα για την αντιμετώπιση του ιού της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της τομάτας (ToBRFV). Προκειμένου να περιοριστεί η εξάπλωσή του προτείνονται από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο τα παρακάτω μέτρα πρόληψης και υγιεινής των καλλιεργειών:
- Χρησιμοποίηση υγιών σπόρων και φυταρίων, τα οποία πρέπει απαραίτητα να συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο.
- Ελεγχος κατά διαστήματα των φυτών και απομάκρυνση όσων εμφανίζουν συμπτώματα ίωσης.
- Συχνή απολύμανση εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης περιεκτικότητας 0,5% NaOCl ή Virkon S ή αποβουτυρωμένου γάλακτος (τουλάχιστον 3,5% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη) για τουλάχιστον 15 λεπτά.
- Χρησιμοποίηση παπουτσιών, φόρμας και γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους που εκτελούν τις διάφορες καλλιεργητικές εργασίες και αλλαγή αυτών μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με τα χέρια που έχουν έρθει σε επαφή με ασθενή φυτά (εκρίζωση, δέσιμο, κλάδεμα, κλπ).
- Υπαρξη ταπέτων με απολυμαντικό στην είσοδο των θερμοκηπίων.
- Καλό πλύσιμο με απολυμαντικό όλων των επιφανειών, δίσκων, κλπ, εντός των θερμοκηπίων μεταξύ των μεταφυτεύσεων / φυτεύσεων.
- Χρησιμοποίηση καθαρών ή απολυμασμένων πλαστικών τελάρων κατά τη συγκομιδή των καρπών και αποφυγή χρησιμοποίησής τους σε διαφορετικές εγκαταστάσεις.
- Απομάκρυνση και καταστροφή όλων των υπολειμμάτων της καλλιέργειας στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου καθώς και απολύμανση των χώρων του θερμοκηπίου.
- Καταστροφή των ζιζανίων στους χώρους γύρω από το θερμοκήπιο ή σε απόσταση 30 μέτρων γύρω από τις υπαίθριες καλλιέργειες.
- Αμειψισπορά για χρονικό διάστημα από 6 έως 12 μήνες με φυτά που δεν προσβάλλονται από τον ιό π.χ. φυτά της οικογένειας των κολοκυνθοειδών (Cucurbitaceae).
Λόγω της εξαιρετικής επικινδυνότητας που παρουσιάζει ο ιός για τις καλλιέργειες της τομάτας και της πιπεριάς, εφιστάται η προσοχή στους παραγωγούς για την τήρηση των παραπάνω μέτρων.
Για περισσότερες πληροφορίες ή σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων να απευθύνεστε στην Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Π.Ε. Αρκαδίας.
