Η ευρύτατη αλλά και φορτισμένη – δημόσια και θεσμική – συζήτηση που παρακολουθήσαμε το τελευταίο διάστημα σχετικά με το έργο της αντιπλημμυρικής θωράκισης της Καλαμάτας, μας υποχρεώνει να τοποθετηθούμε, με σκοπό να αποδοθούν πιο εμφατικά στην κοινή γνώμη, οι πραγματικές πτυχές ενός θέματος, που ορθά αξιολογείται, κατά κοινή ομολογία, ως ιδιαίτερα κρίσιμο για την πόλη της Καλαμάτας και τους κατοίκους της.
Κατ’ αρχάς, οφείλουμε να επισημάνουμε πως, αν συζητάμε σήμερα για αντιπλημμυρικά έργα, όχι μόνο στη Μεσσηνία αλλά και στη χώρα μας συνολικά, αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ουδεμία σοβαρή και συγκροτημένη πρωτοβουλία είχε υπάρξει στην χώρα μας κατά το παρελθόν κι από οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση, στο πεδίο των αντιπλημμυρικών έργων. Είναι έτσι απολύτως ενδεικτικό ότι όλες οι μεγάλες συμβάσεις παραχώρησης και τα αντίστοιχα έργα των εθνικών οδικών αξόνων, που σχεδιάστηκαν επί κυβέρνησης Καραμανλή, διεκόπησαν το 2013, δίχως μάλιστα στο σχεδιασμό και τον προγραμματισμό τους να εμπεριέχεται κανένα έργο αντιπλημμυρικής προστασίας, όπως θα έπρεπε προφανώς να συμβεί για έργα τόσο μεγάλης κλίμακας και δημόσιας σημασίας.
Και ήταν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που πέτυχε την επανεκκίνηση αλλά και την ολοκλήρωση τους, κατά την περίοδο 2015-2019.
Το παράδειγμα των μεγάλων οδικών αξόνων όμως στη χώρα μας δεν είναι το μόνο για τον απαράδεκτο τρόπο σχεδιασμού που είχε επιλεγεί από τις κυβερνήσεις του πάλαι ποτέ συναινετικού δικομματισμού ΝΔ – ΠΑΣΟΚ: Ειδικά για την περιοχή μας, τη Μεσσηνία, ας θυμηθούμε ότι έργα υποδομών κεφαλαιώδους σημασίας όπως το Φιλιατρινό Φράγμα, σχεδιάστηκε χωρίς την πρόβλεψη αγωγών για την άρδευση του κάμπου της Τριφυλίας (!), ενώ και η Ολυμπία Οδός σχεδιάστηκε μέχρι τον Πύργο και όχι μέχρι την Τσακώνα, όπως εύλογα ζητούν σήμερα κάτοικοι και φορείς της Μεσσηνίας και όπως θα επέβαλε η στοιχειώδης κοινή λογική, προκειμένου η Ολυμπία Οδός να «συναντηθεί» με τον άξονα Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα και να διανοιχθεί έτσι μια ιδιαίτερα σημαντική και σύγχρονη οδός διασύνδεσης της Δυτ. Μεσσηνίας με την Περιφέρεια μας.
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ακόμα και σήμερα τα κρίσιμα αυτά έργα υποδομής κι ανάπτυξης για την περιοχή μας, παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, καρκινοβατούν, με τις επάλληλες υποσχέσεις να μένουν ανεκπλήρωτες.
Όσον αφορά τα αντιπλημμυρικά έργα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υλοποίησε τις δύο βασικές εκκρεμότητες που βρήκε μπροστά της από τις προηγούμενες κυβερνήσεις: Συμφώνησε με τον παραχωρησιούχο (Μορέας) να εκπονηθούν οι μελέτες χωρίς επιβάρυνση (αχρεωστήτως) για το Δημόσιο (Υπουργείο Υποδομών), ενώ διαπραγματεύτηκε και πέτυχε την κατ’ αρχήν συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα χρηματοδότησης των αντιπλημμυρικών έργων (Υπουργείο Ανάπτυξης).
Ξεπερνώντας έτσι τις τεράστιες ελλείψεις του προηγούμενου σχεδιασμού, μπόρεσε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να δρομολογήσει αναγκαία έργα υποδομής, τα οποία εκκρεμούσαν στάσιμα επί δεκαετίες.
Εντούτοις, μαζί με την εκλογή της κυβέρνησης της ΝΔ τον Ιούλιο του 2019, επανήλθε η αδράνεια και η στασιμότητα (μεταξύ άλλων) και στο πεδίο των αντιπλημμυρικών έργων. Όπως δηλαδή συνέβη συνολικά και με όλα τα μεγάλα έργα υποδομών της χώρας μας αλλά και της περιοχής μας.
Το αποτέλεσμα ήταν και είναι ότι σήμερα έχουν πλέον χαθεί οριστικά τρία ολόκληρα χρόνια για τη Μεσσηνία αλλά και συνολικά για τη χώρα μας.
Τελικά, όπως διαπιστώσαμε όλοι μας, η μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το έργο της αντιπλημμυρικής θωράκισης της Καλαμάτας, που δρομολόγησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, κατατέθηκε προς διαβούλευση, αρχικά στο Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμάτας και στην συνέχεια στο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου, μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, με την γνωστή στη ΝΔ μέθοδο του ΄΄fast track΄΄. Αντί δηλαδή να αξιοποιηθεί ο χρόνος των τριών ετών ώστε να υπάρξει μια ουσιαστική, αναλυτική και διεξοδική διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης για ένα τόσο κρίσιμο έργο, επιλέχθηκε για πολλοστή φορά από την κυβέρνηση της ΝΔ να βρεθούν οι τοπικές κοινωνίες και η τοπική αυτοδιοίκηση προ τετελεσμένων.
Παρά, όμως, την κωλυσιεργία της κυβέρνησης της ΝΔ, εμείς οφείλουμε από την πλευρά μας να είμαστε απολύτως ξεκάθαροι και σαφείς: το αντιπλημμυρικό έργο της Καλαμάτας πρέπει να προχωρήσει. Έχει ήδη καθυστερήσει υπερβολικά, με αποκλειστική ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης. Δεν έχουμε κανένα περιθώριο και δεν θέλουμε να ξαναζήσουμε στο μέλλον τα εφιαλτικά γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 2016: ιδίως δεν θέλουμε σήμερα που όλοι μας έχουμε βιώσει τη δραματική εμπειρία των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στην περιοχή μας. Οφείλουμε επίσης να αναγνωρίσουμε ότι οι μελετητές του έργου έχουν κάνει μια επιστημονικά άρτια προσπάθεια, δεδομένων των κατευθύνσεων που έλαβαν από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών.
Όπως όμως αποτυπώθηκε στο Δημοτικό αλλά και στο Περιφερειακό συμβούλιο, υπάρχουν αξιόλογες προτάσεις βελτίωσης και εμπλουτισμού της μελέτης, ώστε το έργο να προχωρήσει με βιώσιμο περιβαλλοντικά τρόπο, σύμφωνα με τις σύγχρονες διεθνείς μεθόδους εκπόνησης αντίστοιχων έργων και με τη μικρότερη δυνατή όχληση για την πόλη της Καλαμάτας.
Εντάσσεται εξάλλου στα θεσμικά καθήκοντα και στον ρόλο της Αυτοδιοίκησης και των αιρετών της, το να καταθέτουν προτάσεις και να ασκούν παρεμβάσεις, να διατυπώνουν τη γνώμη τους ελεύθερα και αδέσμευτα προς την Κεντρική Διοίκηση για έργα υποδομών που αφορούν το παρόν και το μέλλον των περιοχών τους.
Τις προτάσεις αυτές των εκπροσώπων της Τ.Α. μπορούμε συνοπτικά να τις συγκεντρώσουμε και αποδώσουμε στα παρακάτω πέντε (5) βασικά σημεία παρέμβασης στην ΜΠΕ:
Στην κατασκευή έργων διαχείρισης των υδάτων στα ανάντη του Νέδοντα. Συγκεκριμένα, απαιτούνται έργα εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, διατήρησης κι ενίσχυσης της υδάτινης παροχής στα ρέματα, τους χείμαρρους και παραποτάμους του Νέδοντα, η δημιουργία μικρών υδάτινων ταμιευτήρων και τέλος, η συντήρηση και η ανακατασκευή των υπαρχόντων πολλών μικρών φραγμάτων.
Στην επανεξέταση της προτεινόμενης από τη μελέτη κατεδάφισης της οροφής του εγκιβωτισμένου τμήματος του ποταμού Νέδοντα και στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων.
Στην εκπόνηση ειδικής συγκοινωνιακής μελέτης που για την εφαρμογή της προαπαιτεί την έγκριση του Δήμου Καλαμάτας, με στόχο τη δραστική μείωση των κυκλοφοριακών προβλημάτων και της όχλησης την περίοδο κατασκευής των έργων.
Στην ανάγκη, η υδραυλική μελέτη να συνοδευτεί από μελέτη πρασίνου που θα προβλέπει όχι την κοπή, αλλά τη μεταφύτευση των υφιστάμενων δέντρων και φυσικά, τον εμπλουτισμό του «πράσινου» στοιχείου στην περιοχή.
Στην προτεραιότητα: Τα αντιπλημμυρικά έργα στον Νέδοντα να συνοδευτούν από ένα νέο σχέδιο αστικής ανάπλασης για το κομμάτι της πόλης που επηρεάζεται. Το πλαίσιο και οι όροι αυτής της μελέτης και οι παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν, θα πρέπει να είναι επίσης προϊόν κοινής συμφωνίας των μελετητών του αντιπλημμυρικού έργου, του Δήμου της Καλαμάτας και κοινωνικών – επιστημονικών φορέων της πόλης και του νομού (Τεχνικό Επιμελητήριο κλπ.)
Το αντιπλημμυρικό είναι ένα έργο που θωρακίζει το μέλλον της πόλης της Καλαμάτας. Είναι απαραίτητο όμως να προχωρήσει, με την τοπική κοινωνία όχι απέναντι του, αλλά αντίθετα με την τοπική μας κοινωνία παρούσα, συμμέτοχο και συμπαραστάτη. Είναι συνεπώς ανεπίτρεπτο αυτό που βλέπουμε όλοι μας σήμερα να συμβαίνει: ένα κρίσιμο έργο θωράκισης της πόλης της Καλαμάτας να αντιμετωπίζεται με όρους τακτικισμού ή ακόμα και εσωκομματικού ξεκαθαρίσματος λογαριασμών, όπως συνέβη κι όπως αντίστοιχα έχουμε δει και για άλλα σημαντικά έργα στην περιοχή μας. Έργα υποδομής κι ανάπτυξης για τη Μεσσηνία, τα οποία μένουν αδρανή κι εκκρεμούν στάσιμα έως σήμερα με την αποκλειστική ευθύνη να βαραίνει τη σημερινή κυβέρνηση.
Αν υπάρχει ένα δεδομένο είναι ότι το επόμενο διάστημα οι πολιτικές εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Η κυβερνητική αβελτηρία έφερε έτσι τα πράγματα που, ως φαίνεται, το έργο της αντιπλημμυρικής θωράκισης της Καλαμάτας θα υλοποιηθεί από την επόμενη κυβέρνηση.
Γι’ αυτό και από την πλευρά μας έχουμε την υποχρέωση να διαβεβαιώσουμε τους πολίτες ότι, μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ στις επερχόμενες εκλογές, θα είναι η νέα προοδευτική κυβέρνηση του τόπου μας, αυτή που όχι μόνο θα αναλάβει το χρέος, αλλά και θα κατασκευάσει το σημαντικό αυτό έργο, με γνώμονα τον σεβασμό προς την τοπική κοινωνία, αλλά και με πλήρη επίγνωση της απαρέγκλιτης ανάγκης θωράκισης της περιοχής μας και των πολιτών, απέναντι στις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής κρίσης, που είναι ήδη παρούσα και οφείλουμε να μην υποτιμήσουμε σήμερα.
Γιώργος Δέδες,
Επικεφαλής Περιφερειακής Παράταξης «Νέοι Δρόμοι για την Πελοπόννησο»
