Επτά φάροι της Πελοποννήσου “ανάβουν” και πάλι στις 21 Αυγούστου, ανοίγοντας τις πύλες τους στο κοινό με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Φάρων, όπως ανακοίνωσε το Πολεμικό Ναυτικό.
Οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν για την ιστορική σημασία των φάρων, καθώς αυτοί αποτελούν παραδοσιακά μνημεία, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική κατασκευή και εξακολουθούν να συμβάλουν στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, αλλά και των υπολοίπων ναυτιλιακών βοηθημάτων καθώς και για την προσφορά των φαροφυλάκων.
Η ιστορία πίσω από το φως των φάρων
Η πρώτη αναφορά σε φωτοβόλο ναυτιλιακό βοήθημα περιέχεται στο Ομηρικό έπος και δικαιολογεί την χρήση ναυτιλιακών πυρσών στις ελληνικές θάλασσες από την αρχαιότητα. Ορόσημο των παγκόσμιων φάρων και φανών είναι ο περίφημος Φάρος της Αλεξάνδρειας, κατασκευασμένος στο νησί Φάρος, βορειοδυτικά της πόλης, εξ ου και το όνομα που επικράτησε για όλα τα φωτοβόλα κτίσματα σε λιμάνια και ακτές.
Κατασκευάσθηκε τον 3ο αιώνα (296-280) π. Χ. από τον αρχιτέκτονα Σώστρατο του Δεξιφάνους. Η ανέγερσή του ξεκίνησε επί Πτολεμαίου Α΄του Σωτήρα και ολοκληρώθηκε από τον διάδοχο του Πτολεμαίο Β΄ τον Φιλάδελφο.
Απομεινάρι παρόμοιας κατασκευής σήμερα είναι η βάση του Φάρου των Χανίων, που στη συνέχεια οι Οθωμανοί μετέτρεψαν σε πύργο που εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λειτουργούσαν λίγοι πυρσοί κυρίως στις εισόδους των μεγάλων εμπορικών λιμένων. Οι πυρσοί αυτοί ήταν λυχνίες με φυτίλι τις οποίες τοποθετούσαν στην κορυφή πύργων των οχυρώσεων των λιμένων ή σε ικριώματα και η χρήση τους ήταν να προσδιορίζουν την είσοδο των λιμένων.
O πρώτος πυρσός άναψε στην Αίγινα το 1829, στην είσοδο του λιμένα της δίπλα στο εκκλησάκι του Άγιου Νικολάου του Θαλασσινού.
Ακολούθησαν οι πυρσοί των Σπετσών και της Κέας το 1831.
Από το 1848 οι φάροι συντηρούνται με μέριμνα του κράτους. Οι παλαιότεροι φάροι που κατασκευάστηκαν στον ελλαδικό χώρο ήταν οι φάροι της Ιονίου Επτανησιακής Πολιτείας (κάστρο Κέρκυρας 1822, Βαρδιάνοι 1824, Λευκίμη 1825 Λάκκα 1825 Μαντόνας 1825) και άλλοι 9 φανοί που κατασκευάστηκαν από τους Άγγλους, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στο ελληνικό φαρικό δίκτυο με την ένωση της Ιονίου Επτανησιακής Πολιτείας με την Ελλάδα το 1864.
Στα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους οι φαροφύλακες προσλαμβάνονταν από τις κατά τόπους λιμενικές αρχές. Το 1880 με ειδικό νόμο ιδρύθηκε το σώμα των φαροφυλάκων, το οποίο επανδρωνόταν από ναύτες που υπηρετούσαν τετραετή θητεία στους Φάρους.
Το 1887 συστάθηκε το ειδικό Σώμα Φάρων το οποίο αποτελούσαν οι επιστάτες (προϊστάμενοι φάρων) και οι φύλακες .
Aπό τότε οι φαροφύλακες είναι μόνιμα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού και υπάγονται διοικητικά και οργανικά στην Υπηρεσία Φάρων.
Από το 1980 η Υπηρεσία Φάρων άρχισε τη μελέτη και σταδιακή αντικατάσταση των παλαιών φωτιστικών μηχανισμών με σύγχρονους ηλεκτρικούς ή ηλιακούς.
Ο εκσυγχρονισμός του φαρικού δικτύου ολοκληρώθηκε το 1998. Σήμερα λειτουργούν 1451 πυρσοί νέας τεχνολογίας στο Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο, ένα από τα μεγαλύτερα φαρικά δίκτυα στον κόσμο, και την ευθύνη του έχει η Υπηρεσία Φάρων.
Το Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο περιλαμβάνει και 120 φάρους μέσης ηλικίας περίπου 2 αιώνων. Κάθε ένας απ’ αυτούς φέρει ιδιαίτερο όνομα, συνήθως ανάλογα με την περιοχή που είναι εγκατεστημένος αλλά και το γεωγραφικό στίγμα.
Παγκόσμια Ημέρα Φάρων
Η Παγκόσμια Ημέρα Φάρων θεσπίστηκε το 2003 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Φαροφυλάκων και γιορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Αυγούστου.
Σκοπός της είναι η ενημέρωση του κοινού για τη σπουδαιότητά των φάρων αλλά και η προβολή του έργου των φαροφυλάκων, που εργάζονται συχνά κάτω από ιδιαίτερα δυσχερείς συνθήκες.
Οι φάροι της Πελοποννήσου που θα είναι ανοιχτοί
Μελαγκάβι – Λουτράκι
Κρανάης – Γύθειο
Ταινάρου – Λακωνία
Μονεμβασιάς – Λακωνία
Μουδαρίου – Κύθηρα
Δρεπάνου – Αχαΐα
Κατάκολου – Ηλεία
Στις 21 Αυγούστου, “Μια ησυχία, μια βαθιά ησυχία, σχεδόν μια ευτυχία, σαν νάληξε η μεταβλητότητα
ή σαν η θάλασσα νάχει αναλάβει και τη δική μας κίνηση κ’ εμείς, απ’ το παράθυρο εδώ, μπορούμε να την παρακολουθούμε ακίνδυνα, και κάπως μαγεμένοι μάλιστα απ’ όλα αυτά τα φευγαλέα υδάτινα σχήματα…”, όπως γράφει στο “Φαροφύλακά” του ο Γιάννης Ρίτσος, μικροί και μεγάλοι θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν από τις 10 το πρωί ως τις 8 το βράδυ μια ξεχωριστή ημέρα στους ιδιαίτερους φάρους της Πελοποννήσου, στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Φάρων.
