Στα Κύθηρα υπογράφηκε Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), του Δήμου Κυθήρων και της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας με στόχο την από κοινού συνεργασία και την επιμέρους συνεισφορά των τριών φορέων για την ανανέωση του εξοπλισμού και των υποδομών του Ορνιθολογικού Σταθμού Αντικυθήρων.
Στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης, ο ΟΦΥΠΕΚΑ θα παρέχει πολύτιμη υποστήριξη και χρηματοδότηση για την περαιτέρω ανάπτυξη του έργου και των δράσεων του ΟΣΑ, ενός από τους σημαντικότερους Ορνιθολογικούς Σταθμούς στην Ανατολική Μεσόγειο και του μοναδικού στο είδος του στην Ελλάδα. Επιπλέον, η Σύμβαση επισφραγίζει και διευρύνει τη μακροχρόνια καλή συνεργασία μεταξύ της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ και του Δήμου Κυθήρων ο οποίος έχει διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία και τη διαχρονική παρουσία του Σταθμού στα Αντικύθηρα.
Ο Ορνιθολογικός Σταθμός Αντικυθήρων (ΟΣΑ) αποτελεί τη βάση του μακροβιότερου προγράμματος παρακολούθησης της μετανάστευσης πουλιών στην Ελλάδα και υλοποιείται από την ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ με επίκεντρο τα Αντικύθηρα, τον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο του νησιού και τις παρακείμενες νησίδες. Μέσω της νέας αυτής συνεργασίας, θα δοθεί η δυνατότητα αναβάθμισης των υποδομών διαμονής και έρευνας προσωπικού και εθελοντών καθώς και εκσυγχρονισμού του επιστημονικού εξοπλισμού που χρησιμοποιεί ο Σταθμός, διευρύνοντας σημαντικά τόσο το πλαίσιο των δράσεων όσο και της δυνατότητας εκπαίδευσης ακόμα περισσότερων νέων επιστημόνων καθώς και στελεχών του ΟΦΥΠΕΚΑ στην επιστημονική παρακολούθηση του συναρπαστικού φαινομένου της μετανάστευσης των πουλιών.
Τι δήλωσαν Αμυράς, Χαρχαλάκης και Σγουρός
«Στα Αντικύθηρα, εδώ και χρόνια, α σημαντικότερος ορνιθολογικός Σταθμός της ανατολικής Μεσογείου καταγράφει, χαρτογραφεί και αναλύει τις κινήσεις των μεταναστευτικών πουλιών με σκοπό την προστασία τους, σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Είναι ένα έργο συνεπές εδώ και 25 χρόνια. Ήρθε πλέον η ώρα να ανανεωθεί ο εξοπλισμός και οι υποδομές του Σταθμού με δαπάνες και του ΥΠΕΝ μέσω του ΟΦΥΠΕΚΑ. Θα στηρίζουμε διαχρονικά το σπουδαίο επιστημονικό έργο που συντελείται στα Αντικύθηρα», δήλωσε ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος κ. Γεώργιος Αμυράς.
Ο Δήμαρχος Κυθήρων και Αντικυθήρων κ. Ευστράτιος Χαρχαλάκης, δήλωσε: «Με ιδιαίτερη ικανοποίηση υποδέχομαι σήμερα στα Κύθηρα τη διοίκηση του ΟΦΥΠΕΚΑ και της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ προκειμένου να υπογράψουμε την Προγραμματική Σύμβαση που θα αναβαθμίσει τον Ορνιθολογικό Σταθμό Αντικυθήρων με έργα και δράσεις ύψους 300.000€. Ο Δήμος μας και η τοπική κοινωνία των Αντικυθήρων θα συνεχίσουν να στηρίζουν τη σημαντική αυτή περιβαλλοντική υποδομή, που σε συνδυασμό με την δημιουργία στο νησί του ΠΑΓΓΑΙΑ από το Εθνικό Αστεροσκοπείο, παγιώνουν τη θέση των Αντικυθήρων ως του Πράσινου Νησιού της Επιστήμης στην Ελλάδα».
Ο Διευθυντής της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Γιώργος Σγούρος, δήλωσε: «Μέσα από τη σημαντική στήριξή του στον Ορνιθολογικό Σταθμό Αντικυθήρων, ο ΟΦΥΠΕΚΑ συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας που υλοποιεί η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ σχετικά με το φαινόμενο της μετανάστευσης αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξη της δράσης του ΟΣΑ που, έπειτα από σχεδόν 25 έτη ανελλιπούς λειτουργίας, θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους Ορνιθολογικούς Σταθμούς στη Μεσόγειο. Η σύμπραξη επισφραγίζει επίσης τη σταθερή συνεργασία μεταξύ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ και Δήμου Κυθήρων που, εδώ και δεκαετίες, εργάζονται από κοινού για την ανάδειξη της παγκόσμιας σημασίας των Αντικυθήρων ως μεταναστευτικού περάσματος και μοναδικού πυρήνα βιοποικιλότητας».
«Ο ΟΦΥΠΕΚΑ στηρίζει χρηματοδοτικά τον εκσυγχρονισμό του σημαντικότερου Ορνιθολογικού Σταθμού της Μεσογείου. Τα αποτελέσματα των αξιόπιστων επιστημονικών δεδομένων που παράγονται, χρησιμοποιούνται και θα χρησιμοποιηθούν από τον Οργανισμό μας για την υλοποίηση διαχειριστικών δράσεων που θα βασίζονται στην επιστημονική γνώση με σκοπό την αποτελεσματική διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, ενισχύεται περαιτέρω σε τοπικό επίπεδο η συνεργασία με τους φορείς της αυτοδιοίκησης και τις Περιβαλλοντικές Οργανώσεις», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού κος Κώστας Τριάντης.
Η σημασία των Αντικυθήρων για τα πουλιά
Λόγω της γεωγραφικής θέσης τους στην απόληξη της Βαλκανικής χερσονήσου, τα Αντικύθηρα συγκεντρώνουν ετησίως μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών πουλιών. Έχοντας διασχίσει την έρημο Σαχάρα αλλά και τη Μεσόγειο θάλασσα, εκατομμύρια πουλιά διασχίζουν κάθε άνοιξη τον ουρανό του νησιού ενώ κατευθύνονται προς τις περιοχές αναπαραγωγής τους στην Ευρώπη. Αντίστοιχα, το φθινόπωρο, η θέση του νησιού προσελκύει μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών αρπακτικών από Ελλάδα, Βαλκάνια και κεντρική Ευρώπη, καθιστώντας τα Αντικύθηρα μία από τις σημαντικότερες μεταναστευτικές στενωπούς (bottlenecks) της Ελλάδας. Αυτή η εντυπωσιακή συγκέντρωση τόσο μεγάλων πληθυσμών πουλιών σε ένα τόσο μικρό νησί προσφέρει ιδανικές συνθήκες για τη συστηματική μελέτη τους.
Η έναρξη λειτουργίας του ΟΣΑ έγινε το 1997 όταν η τότε Κοινότητα Αντικυθήρων παραχώρησε το κτίριο του παλιού Δημοτικού σχολείου στην ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ για τη δημιουργία του Σταθμού. Το κτίριο αναστηλώθηκε το 2000 με την υποστήριξη του Ιδρύματος «Α. Γ. Λεβέντη» και έκτοτε αποτελεί τη βάση και το επιχειρησιακό κέντρο του Προγράμματος, χάρη στο οποίο έχουν δακτυλιωθεί περισσότερα από 75.000 πουλιά από 130 είδη κι έχουν καταγραφεί 25.800 μεταναστευτικά αρπακτικά από 28 είδη. Μέχρι σήμερα, στις δράσεις του Σταθμού έχουν λάβει μέρος περισσότεροι από 400 εθελοντές από 30 χώρες ενώ οι δράσεις που υλοποιούνται έχουν υποστηρίξει δεκάδες επιστημονικές δημοσιεύσεις και πολλές πτυχιακές και μεταπτυχιακές εργασίες.
Στόχοι και δράσεις
Βασικοί στόχοι του Ορνιθολογικού Σταθμού είναι: η παρακολούθηση και μελέτη του παγκόσμιου φαινομένου της μετανάστευσης των πουλιών με σκοπό την προστασία τους σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, η εκπαίδευση νέων επιστημόνων, εθελοντών και η υποστήριξη της περιβαλλοντικής έρευνας, καθώς και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και των επισκεπτών του νησιού σχετικά με τις προσπάθειες προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Οι κύριες επιστημονικές δράσεις που υλοποιούνται στον Σταθμό είναι:
- η παρακολούθηση της ανοιξιάτικης και φθινοπωρινής μετανάστευσης μέσω δακτυλιώσεων (bird ringing) όπως και η μοναδική στην Ελλάδα συστηματική δράση καταγραφής διερχόμενων μεταναστευτικών αρπακτικών (raptors count),
- η συστηματική παρακολούθηση της αποικίας του Μαυροπετρίτη στο νησί, μια από τις μεγαλύτερες του είδους παγκοσμίως, όπως και των αναπαραγωγικών αποικιών θαλασσοπουλιών της ευρύτερης περιοχής των Αντικυθήρων.
- η εκπαίδευση επιστημόνων και εθελοντών στην επιστημονική παρακολούθηση της ορνιθοπανίδας με σύγχρονες μεθόδους.
