Υπάρχουν πολλά είδη λογοτεχνικής δημιουργίας, αλλά ίσως να μην έχει ακουστεί και τόσο ο όρος «λογοτεχνία της περιπλάνησης». Μάλλον πρόκειται για κατασκευασμένο όρο προκειμένου να παρουσιαστεί ένα έργο που καταγράφεται ως ιστορικό μυθιστόρημα. Όπως και να έχει, η «λογοτεχνία της περιπλάνησης» δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να εξηγήσει τη λογική, τη δομή και το περιεχόμενο μιας τριλογίας που έχει ως κοινό σημείο συγγραφικής αναφοράς την περιπλάνηση! Περιπλάνηση σε λέξεις, νοήματα και εικόνεςˑ περιπλάνηση σε ιστορικά γεγονότα, δράσεις, προσωπικές ιστορίεςˑ περιπλάνηση σε τόπους, χώρους, χρόνους, πρόσωπα…
Φαίνεται μάλλον δύσκολο να συνδεθούν όλα αυτά και να αποτελέσουν ένα συνεκτικό σύνολο που θα εκφράζεται στις αράδες ενός κειμένου. Η τριλογία του Μιχάλη Μπουναρτζίδη, φαίνεται να είναι μια εξαιρετική λογοτεχνική άσκηση, πριν και πάνω απ’ όλα, ώστε να διαμορφωθεί ένα ιστορικό μυθιστόρημα συνεκτικό, ελκυστικό και, κυρίως, παραγωγικό σε ερεθίσματα σκέψης και συναισθημάτων. Είναι από εκείνες τις προσπάθειες των ανθρώπων που παθιάζονται με το παιχνίδι των λέξεων, συνδυάζοντας έρευνα και συγγραφή. Ασκήσεις επί χάρτου… δύσκολες, απαιτητικές και το ρίσκο να χάσεις τον μπούσουλα στην περιπλάνησή σου! Όμως, ο Μιχάλης Μπουναρτζίδης τα καταφέρνει! Κυρίως καταφέρνει να περάσει στον αναγνώστη την πυξίδα του προσανατολισμού, κι αυτό γιατί στη «λογοτεχνία της περιπλάνησης» η προσωπική εμπειρία του συγγραφέα παίζει μεγάλο ρόλο πρακτικά και συμβολικά.
Ανάμεσα στο βορρά και το νότο, στην Ελλάδα πάνω απ’ τ’ αυλάκι και σ’ εκείνη που βρίσκεται κάτω από αυτό, από την Ξάνθη στην Ερμιονίδα και αντίστροφα, ο συγγραφέας συλλέγει σκέψεις, εικόνες, νοήματα, ομιλίες, τις επεξεργάζεται, τις τοποθετεί στο γεωγραφικό, κοινωνικό και ιστορικό τους πλαίσιο και παράγει μια νέα σύνθεση, ξεχωριστή κάθε φορά, για την πλοκή και τη δημιουργική της περιπλάνηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα «Η περιπλάνηση ενός βιολιού» όπου ο αναγνώστης βρίσκεται σε μια δυναμική περιπλάνηση ανάμεσα στην Ισπανία και την Ελλάδα, τη Θεσσαλονίκη και τα μικρασιατικά παράλια, τον ισπανικό εμφύλιο και τον ελληνικό Διχασμό, το θρήνο του ξεριζωμού και τη χαρά της καινούργιας ζωής, τη σύγκρουση των κλειστών νοοτροπιών και την πραγματικά ηρωική ανατροπή τους σε ένα γεωγραφικό και ιδεολογικό πλαίσιο όπου θρησκεία, πολιτική και ατομικές/συλλογικές δοξασίες μπλέκονται ατέλειωτα, συγκρουσιακά και συνθετικά.
Ο Μιχάλης Μπουναρτζίδης είναι από εκείνες τις περιπτώσεις των συγγραφέων, που ξεκίνησαν να γράφουν σπρωγμένοι από τις εσωτερικές αναζητήσεις και τα εξωτερικά ερεθίσματα της περιπλάνησής τους στον κόσμο και την ιστορία του. Δίνει με σαφήνεια το στίγμα της μεγάλης Ιστορίας και, με την αίσθηση του συνειδητοποιημένου πολίτη, αναδεικνύει τους πραγματικούς υφαντές του καμβά της: τους απλούς ανθρώπους της καθημερινότητας και τις μεγάλες προσωπικότητες που προκαλούν γεγονότα.
Η παρουσίαση της τριλογίας του Μιχάλη Μπουναρτζίδη την Παρασκευή 29 Ιουλίου 2022 στο Πόρτο Χέλι, θα μας δώσει την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τα ωφελήματα της περιπλάνησης με τους λογοτεχνικούς οδηγούς του κόσμου και στις πραγματικές διαδρομές της ύπαρξής μας. Σε ένα πανέμορφο θαλασσινό τοπίο στο οποίο δεσπόζει το κτήριο Μίληση και φανερώνονται τα θαύματα της φεγγαρόστρατας, η τριλογία του Μιχάλη θα μας θυμίσει πως για τους περισσότερους από τους δικούς μας ανθρώπους αλλά και εμάς τους ίδιους σήμερα, υπήρξε και θα υπάρχει πάντα μια προσευχή για τις καινούριες μας πατρίδες.
(Γ. Κόνδης)
