Το “Ολοκληρωμένο πρόγραμμα καταπολέμησης κουνουπιών, δημιουργία δομής ελέγχου και ανάπτυξη μηχανισμού επιτήρησης και επαγρύπνησης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου” για τα έτη 2021 – 2022, περιλαμβάνει το σύνολο των απαιτούμενων εργασιών παρακολούθησης και ελέγχου του πληθυσμού των προνυμφών και των ακμαίων κουνουπιών, με στόχο την προάσπιση της δημόσιας υγείας αλλά και τον περιορισμό της όχλησης που προκαλούν τα κουνούπια.
Αυτό επισημαίνει ο συντονιστής του εν λόγω προγράμματος προϊστάμενος στην Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Βασίλης Διαμαντόπουλος. Και συνεχίζει:
Επικουρικά και συνεργατικά με το πρόγραμμα ελέγχου κουνουπιών λειτουργεί σύστημα εποπτείας -επιτήρησης της κυκλοφορίας του Δυτικού Νείλου (WNV) ώστε να δίνεται η δυνατότητα η εφαρμογή χωροχρονικά στοχευμένων δράσεων για την πρόληψη της εμφάνισης επιδημικών φαινομένων. Επίσης εκτελείται πρόγραμμα επιτήρησης, επαγρύπνησης και στοχευμένων ενεργειών καταπολέμησης της ελονοσίας, σε επιλεγμένες περιοχές στην Περιφέρεια Πελοποννήσου για τη διετία 2021 – 2022.
Το έργο αναπτύσσεται στις πέντε Περιφερειακές Ενότητες (Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας), με πεδίο εφαρμογής το φυσικό, περιαστικό, αγροτικό και αστικό σύστημα των 26 δήμων της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Ωφελούμενοι είναι το σύνολο του πληθυσμού της Περιφέρειας και ιδιαίτερα οι κάτοικοι και επισκέπτες των περιοχών που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα όχλησης από κουνούπια. Πέραν της μείωσης της όχλησης για τους κατοίκους και την ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητας ζωής – διαβίωσης των κατοίκων της περιοχής, το έργο αναμένεται να προσφέρει στην ανάπτυξη της Περιφέρειας, αλλά και κύρια στη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, απέναντι σε ασθένειες όπως η ελονοσία, ο ιός του Δυτικού Νείλου, ο δάγκειος πυρετός κ.α. μεταδιδόμενες από τα κουνούπια.
Οι στοχευμένες δράσεις που υλοποιούνται στο φυσικό, περιαστικό, αγροτικό και αστικό σύστημα των 26 δήμων των Περιφερειακών Ενοτήτων Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας είναι κατ’ ελάχιστον οι εξής:
- Επιχειρησιακός σχεδιασμός
- Επιλογή και κατάρτιση προσωπικού
- Χαρτογράφηση των εν δυνάμει εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών
- Παρακολούθηση πληθυσμών προνυμφών μέσω συνεχών περιοδικών δειγματοληψιών και συνεχή αξιολόγηση της παραγωγικότητας των εστιών αναπαραγωγής κουνουπιών στο φυσικό και περιαστικό/αγροτικό σύστημα
- Οριοθέτηση επιφανειών για ψεκασμό προνυμφοκτονίας
- Διενέργεια εφαρμογών προνυμφοκτονίας από εδάφους
- Διενέργεια εφαρμογών υπολειμματικής ακμαιοκτονίας (LV) από εδάφους
- Διενέργεια εφαρμογών ακμαιοκτονίας υπέρμικρου όγκου (ULV) από εδάφους
- Διενέργεια εφαρμογών προνυμφοκτονίας από αέρος
- Διενέργεια εφαρμογών ακμαιοκτονίας υπέρμικρου όγκου (ULV) από αέρος
- Ελεγχος αποτελεσματικότητας εφαρμογών
- Παρακολούθηση διακύμανσης ακμαίων κουνουπιών
- Δίκτυο επιτήρησης – ανίχνευσης της κυκλοφορίας του ΙΔΝ α) σε ζώα δείκτες (άγρια και οικόσιτα πτηνά, ιπποειδή), β)σε διαβιβαστές και γ) σε ανθρώπους
- Δημιουργία δικτύου παρακολούθησης και καταγραφής της παρουσίας νεκρών άγριων πτηνών
- Διενέργεια παρεμβάσεων, σε περίπτωση κυκλοφορίας του ιού του Δυτικού Νείλου ή και άλλων παθογόνων παραγόντων, με έλεγχο σημειακών εστιών ανάπτυξης προνυμφών και διενέργεια ψεκασμών από εδάφους στο αστικό σύστημα οικισμών της Περιφέρειας Πελοποννήσου (door-to door)
- Διενέργεια υπολειμματικών ψεκασμών εσωτερικών χώρων (IRS) σε οικίες/καταλύματα μεταναστών, για έλεγχο του διαβιβαστή της ελονοσίας, σε συγκεκριμένες ευάλωτες περιοχές /οικισμούς, ανάλογα με τον αριθμό των μεταναστών, τον αριθμό των κρουσμάτων (εισαγόμενων και μη) καθώς και τις αυξομειώσεις μεταναστών λόγω μετακίνησής τους θα γίνεται προσαρμογή των στοχευόμενων δράσεων
- Συλλογή, καταγραφή, αξιοποίηση και παρακολούθηση των εντομολογικών – επιδημιολογικών δεδομένων, καθώς και αξιολόγηση των απαραίτητων παρεμβάσεων
- Ενημέρωση – ευαισθητοποίηση του πληθυσμού των τοπικών κοινωνιών σχετικά με τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια και στην υιοθέτηση ατομικών μέτρων προστασίας.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δράσεις / εργασίες πεδίου σε κατά προσέγγιση:
- Υγροτοπικά συστήματα συνολικού εμβαδού 25.000 περίπου στρεμμάτων
- Ρέματα και αποστραγγιστικά κανάλια στο αγροτικό / περιαστικό σύστημα συνολικού μήκους 1.100 χλμ. περίπου
- Διάσπαρτες εστίες περιορισμένης έκτασης στο αγροτικό και περιαστικό σύστημα
- Φρεάτια ομβρίων και σημειακές εστίες, σε πόλεις και σε οικισμούς της Περιφέρειας.
Μέχρι τα μέσα του τρέχοντος Ιουλίου έχουν διενεργηθεί περισσότερες από 2.500 δειγματοληψίες προνυμφών κάθε εβδομάδα σε εν δυνάμει εστίες 25.000 στρεμμάτων υγροτόπων, 10.000 στρεμμάτων πλημμυρισμένων εκτάσεων και 1.600 χλμ. καναλιών και ρεμάτων, φρεάτια και σημειακές εστίες σε άνω των 680 οικισμών και πόλεων της Περιφέρειας.
Παράλληλα, πέραν των ανωτέρω δράσεων, έχουν εγκατασταθεί δίκτυα παρακολούθησης κυκλοφορίας του ιού του Δυτικού Νείλου ( επιδημιολογική επιτήρηση) και ειδικότερα:
- Λειτουργία δικτύου παγίδων ακμαίων κουνουπιών
- Λειτουργία δικτύου κλωβών με ορνίθια
- Λειτουργία δικτύου σύλληψης και συλλογή δειγμάτων άγριων πτηνών
- Λειτουργία δικτύου και συλλογή δειγμάτων σε ιπποειδή
- Λειτουργία δικτύου παρακολούθησης και καταγραφής της παρουσίας νεκρών άγριων πτηνών.
Επίσης, επιμέρους ενδεικτικές επιδιώξεις των στοχευμένων δράσεων για την αντιμετώπιση της ελονοσίας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι:
- Ενημέρωση για τον τρόπο μετάδοσης της ελονοσίας, τα συμπτώματα, την θεραπεία με πραγματοποίηση επισκέψεων σε οικίες/καταλύματα των μεταναστών
- Ενεργητική αναζήτηση κρουσμάτων ελονοσίας σε μετανάστες και θερμομέτρηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα
- Χορήγηση προληπτικού σχήματος ανθελονοσιακής αγωγής, εφόσον κριθεί σκόπιμο, στους μετανάστες από ενδημικές για την ελονοσία χώρες που διαβιούν ή/και εργάζονται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου
- Τοποθέτηση κουνουπιέρων εμποτισμένων με εντομοκτόνο σε οικίες/καταλύματα των μεταναστών, εφόσον κριθεί σκόπιμο
- Σε ενδεχόμενο επιβεβαιωμένου κρούσματος ελονοσίας, διερεύνηση της εστίας αυτού όσο το δυνατόν ταχύτερα, με την ενεργητική αναζήτηση άλλων κρουσμάτων ελονοσίας στο περιβάλλον του κρούσματος
- Δημιουργία δικτύου καταγραφής και αποτύπωση σε χάρτες των καταλυμάτων υψηλής επικινδυνότητας (κατοικίες μεταναστών)
- Υλοποίηση των στοχευμένων δράσεων για την αντιμετώπιση και πρόληψη μετάδοσης της φυματίωσης στον πληθυσμό – στόχο
- Η υλοποίηση των στοχευμένων δράσεων για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού στον πληθυσμό – στόχο.
Στο πλαίσιο του έργου αξιοποιούνται όλα τα σύγχρονα εργαλεία υψηλής τεχνολογίας και καινοτόμες μέθοδοι. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται εξειδικευμένος εξοπλισμός που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων 17 ψεκαστικά οχήματα, 3 ψεκαστικά drones και ελικόπτερο και οι εργασίες υλοποιούνται από 14 επιστήμονες και 40 τεχνικούς, που υποστηρίζονται και κατευθύνονται από επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης από πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς της χώρας, υπό τον έλεγχο και την εποπτεία της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας.
Η παραπάνω προσέγγιση βασίζεται σε αναγνωρισμένες μεθοδολογίες και πρότυπα τα οποία έχουν προταθεί και υιοθετηθεί από τους παρακάτω αρμόδιους και αναγνωρισμένους φορείς:
- Διεθνείς δημόσιοι φορείς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC)
- Εθνικοί δημόσιοι φορείς, όπως το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), το αντίστοιχο Κέντρο της Πολιτείας της Καλιφόρνιας (CDC California), ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ)
- Επιστημονικοί – επαγγελματικοί φορείς, εξειδικευμένοι στο αντικείμενο της καταπολέμησης κουνουπιών και λοιπών παρασίτων, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Καταπολέμησης Κουνουπιών (EMCA), ο Αμερικανικός Οργανισμός Καταπολέμησης Κουνουπιών (ΑMCA), ο Βρετανικός Οργανισμός Ελέγχου Παρασίτων (BPCA), η Εταιρεία για την Οικολογία των Διαβιβαστών Ασθενειών (SOVE).
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου βρίσκεται σε στενή συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς και συνεχίζει υπεύθυνα και εντατικά το πρόγραμμα πρόληψης και αντιμετώπισης των νοσημάτων που μεταδίδονται με διαβιβαστές, με κυρίαρχο στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας.
