Χάος και ανασφάλεια επικρατεί το τελευταίο διάστημα στον Περιφερειακό Τύπο, που έχει να αντιμετωπίσει την οικονομική λαίλαπα λόγω των Διεθνών συγκυριών, αλλά και στις επαγγελματικές δημοσιογραφικές ιστοσελίδες που συνεχίζουν να κινούνται στο πλαίσιο αθέμιτου ανταγωνισμού διαφόρων ερασιτεχνικών blogs που φέρουν το μανδύα «επαγγελματικών ιστοσελίδων».
Τα θέματα αυτά επιχειρεί η κυβέρνηση σε μια δύσκολη για τον τόπο χρονική περίοδο να διαχειριστεί, με τις Ενώσεις Τύπου να προσπαθούν να προλάβουν το σχέδιο νόμου για τη συγκρότηση (νέου) Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου (ΜΗΤ) και Μητρώου Έντυπου Τύπου (ΜΕΤ) και να καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις.
Ο Οικονόμου, η Κομισιόν και τα αξιόπιστα Τοπικά Μέσα Ενημέρωσης
Σύμφωνα με όσα διαρρέουν ήδη είναι έτοιμο το σχέδιο νόμου για τη συγκρότηση (νέου) Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου (ΜΗΤ) και Μητρώου Έντυπου Τύπου (ΜΕΤ), με βασικό στόχο τη σύνδεση της ένταξης στα μητρώα με τη λήψη κρατικής διαφήμισης και κρατικών ενισχύσεων. Στόχος της κυβέρνησης είναι η υποχρεωτική αναγραφή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, της ταυτότητας των επιχειρήσεων του έντυπου και του ηλεκτρονικού Τύπου και της σύστασης επιτροπής δεοντολογίας. Θα υπάρχει εισαγωγή κριτηρίων εγγραφής και προϋποθέσεων παραμονής στα μητρώα, όπως η ιστορικότητα, ο ελάχιστος αριθμός δημοσιογράφων και λοιπών εργαζομένων. Και ακόμη συλλογή καίριων πληροφοριών, όπως η απήχηση, η κυκλοφορία και η στόχευση ως προϋποθέσεις για την κρατική διαφήμιση.
Εντωμεταξύ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου και ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Δημήτρης Γαλαμάτης, το τελευταίο διάστημα έχει κάνει διάφορες συναντήσεις, με αποκορύφωμα αυτή στα Χανιά την προηγούμενη Πέμπτη, όπου παραβρέθηκε σε διημερίδα που πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Ημερήσιων Περιφερειακών Εφημερίδων (ΣΗΠΕ), την ώρα που παράλληλα η Κομισιόν επεξεργάζεται μέτρα για να βοηθήσουν τον μικρό και ανεξάρτητο Τύπο, για να μπορέσει να επιβιώσει και να μην επιβιώνουν μόνο τα πολύ μεγάλα ολιγοπώλια, που ελέγχονται από ανθρώπους που έχουν διαφορετική πολιτική και κοινωνική ατζέντα.
Ένα σημαντικό δεδομένο επίσης είναι τα αποτελέσματα της ετήσιας έκθεσης Digital News Report 2022 Reuters, που αναγνωρίζει ως πιο αξιόπιστη επωνυμία ειδήσεων ένα γενικό τοπικό ή περιφερειακό μέσο. Πρόκειται για ένα θέμα, το οποίο ανακαλύπτουν οι πολιτικοί και το σχολιάζουν τον τελευταίο καιρό.
Από τα Χανιά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, ανακοίνωσε μέτρα στήριξης του περιφερειακού τύπου, κάτι που έχει ήδη να συζητείται από τον Απρίλη. Σε σχετικές δηλώσεις του ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ μίλησε για την σημασία του περιφερειακού τύπου και αναφέρθηκε στις δράσεις στήριξης του με ενισχύσεις που αφορούν το κόστος του χαρτιού, αλλά και το μεταφορικό κόστος. Παράλληλα όπως είπε άμεσα θα δοθεί προς διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τη δημιουργία του Μητρώου των μέσων ενημέρωσης, ενώ προανήγγειλε μια πρωτοβουλία – πρόγραμμα για τον εκσυγχρονισμό του ψηφιακού εξοπλισμού των μέσων ενημέρωσης.
Αναλυτικά, σε δηλώσεις του ο κ Οικονόμου, τόνισε: «Ο περιφερειακός τύπος είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός κρίκος της πολυφωνίας, του πλουραλισμού, της ελευθεροτυπίας που χαρακτηρίζει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στον τόπο μας. Αναδεικνύει ειδήσεις, προβάλλει ζητήματα των τοπικών κοινωνιών, αποτελεί μέσο έκφρασης των ανθρώπων στην περιφερειακή Ελλάδα και αυτό ακριβώς είναι που έχει χτίσει την πιο ακριβή σχέση, τη σχέση δηλαδή μεταξύ των πολιτών και των έντυπων μέσων, είναι αυτό που έχει οδηγήσει τον περιφερειακό τύπο να μείνουν μακριά από τον πειρασμό των fake news,τον κιτρινισμό και να υπηρετούν μια δημοσιογραφία αρχών που είναι προς όφελος και του κλάδου και των τοπικών κοινωνιών.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλά από τα έργα και τις παρεμβάσεις της κεντρικής εξουσίας είτε αυτό αφορά κατασκευαστικά έργα είτε αφορά υπηρεσίες που βελτιώνουν την ζωή των ανθρώπων στην περιφερειακή Ελλάδα ξεκίνησαν από ένα δημοσίευμα, από την ανάδειξη ενός προβλήματος από το αίτημα μιας ομάδας πολιτών. Αυτό ακριβώς οφείλουμε να το ενισχύσουμε και να το θωρακίσουμε για να αντέξει την αλλαγή του τοπίου και τις πιέσεις της συγκυρίας.
Ένας πυλώνας είναι οι ενισχύσεις που πρέπει να δώσουμε για να αντέξουμε τις πιέσεις της συγκυρίας. Έχουμε μεγάλες ανατιμήσεις στην πρώτη ύλη όπως είναι το χαρτί που περιορίζει την ανταπόκριση των πολιτών και των συνδρομητών του έντυπου τύπου της επαρχίας. Εδώ η κυβέρνηση θα έρθει να επαναλάβει και να ξαναδώσει στήριξη όπως έκανε και τα προηγούμενα χρόνια.
Θα ενισχύσουμε το μεταφορικό κόστος, θα ενισχύσομε μέρος της ανατίμησης του χαρτιού, ενισχύσαμε τις ασφαλιστικές εισφορές σε ότι αφορά το ταμείο του ΕΔΟΕΑΠ, συζητούμε ένα εργαλείο το οποίο θα μπορέσει να βοηθήσει τον έντυπο τύπο της επαρχίας να εκσυγχρονίσει τον ψηφιακό του εξοπλισμό μαζί με το υπουργείο ψηφιακής πολιτικής και βεβαίως μια σειρά από δράσεις και παρεμβάσεις και νομοθετικές, το επόμενο διάστημα θα αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της διαφάνειας στον τύπο, τα μητρώα, τις προδιαγραφές που έχουμε για την είσοδο στο μητρώο που τις συνδέουμε με την κρατική χρηματοδότηση, αλλά και άλλες παρεμβάσεις που θα έχουν ως σκοπό και άστοχο να διαμορφώσουν τις συνθήκες για να μπορεί ο περιφερειακός τύπος να απαντά με επάρκεια στις αλλαγές, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει όχι μόνο σε ότι αφορά την οικονομική δυσπραγία αλλά και τον τρόπο με τον όποιο θα εξακολουθεί να βρίσκεται στην πρωτοπορία της έκφρασης, του παλμού, των αγωνιών των προτάσεων των τοπικών κοινωνιών.
Η κυβέρνηση μας θεωρεί ότι η στήριξη του τύπου και η εύρυθμη του λειτουργία του είναι βασικός πυλώνας της Δημοκρατίας – δυο φορές αυτό σε ότι αφορά τον τύπο της περιφέρειας και προς την κατεύθυνση αυτή θα συνεργαστούμε με τους ανθρώπους του κλάδου για να προσφέρουμε κάθε ωφέλιμη βοήθεια και δράση που υπάρχει και στις δυο κατευθύνσεις και στην στήριξη για να ξεπεράσουν την οικονομική δυσπραγία αλλά και σε θεσμικά πράγματα που θα τους βοηθήσουν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις γενικότερα».
Για θεσμικό έλλειμμα θωράκισης του Τύπου, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έκανε λόγο ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Δημήτρης Γαλαμάτης, ο οποίος – στον απόηχο των ανακοινώσεων για τη στήριξη του περιφερειακού Τύπου, που έκανε νωρίτερα ο κ. Οικονόμου, περιέγραψε τον σχεδιασμό της κυβέρνησης για «ένα μεγάλο, ανοιχτό, αέναο φόρουμ», στο οποίο “θα συμμετέχουν οι άνθρωποι του περιφερειακού Τύπου και άλλοι θεσμικοί φορείς στοχεύοντας, όπως υπογράμμισε, στην «αυτορρύθμιση» του χώρου“, ενώ τόνισε ότι η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τις Ενώσεις, έτσι ώστε τα μέτρα στήριξης να είναι ουσιαστικά και να δώσουν ανάσα στις επιχειρήσεις τύπου.
Η Ένωση Επαρχιακού Τύπου και οι προτάσεις της
Στην διημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου στα Χανιά, παρευρέθηκε ο πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου Αντώνης Μουντάκης, ο οποίος κατέθεσε τις προτάσεις της Ε.Ι.Ε.Τ. τόσο στον Γιάννη Οικονόμου όσο και στον Δημήτρη Γαλαμάτη για το νέο σχέδιο Νόμου που αφορά το νέο Μητρώο Τύπου, αλλά και τα μέτρα στήριξης προς τις περιφερειακές εφημερίδες που σχεδιάζει η κυβέρνηση.
Όπως επισήμανε ο πρόεδρος της Ε.Ι.Ε.Τ., “είμαστε κάθετα αντίθετοι στις οποιεσδήποτε αλλαγές γίνουν στον Ν. 3548/2007 καθώς θεωρούμε πως η παραμικρή αλλαγή θα επιφέρει σωρεία λουκέτων στον εβδομαδιαίο Περιφερειακό Τύπο. Κι αυτό γιατί, από το 20027 μέχρι σήμερα δεχτήκαμε πολλά και μεγάλα πλήγματα, όπως: η κατάργηση δημοσίευσης ισολογισμών, σημαντικό «ψαλίδισμα» στις δημοσιεύσεις διακηρύξεων, προκηρύξεων κ.α., μείωση των διακινούμενων φύλλων μας μέσω των ΕΛΤΑ (σε 400, τα οποία μάλιστα είτε δεν φτάνουν ποτέ στον παραλήπτη τους είτε με μεγάλη καθυστέρηση), επιβολή 2% επί του τζίρου μας υπέρ ΕΔΟΕΑΠ και εσχάτως: αύξηση κατά 30-40% στην εκτύπωση (τυπογραφείο, χαρτί, υλικά κ.α.), καθώς και στην διανομή των εφημερίδων μας (καύσιμα). Στα παραπάνω πρέπει να προσθέσουμε την γενική κρίση στον έντυπο τύπο, την γενικότερη οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα τα 12 τελευταία χρόνια, καθώς και τη γιγάντωση του αθέμιτου ανταγωνισμού που καλλιεργείται κυρίως από ιστοσελίδες, πολλές εκ των οποίων δεν έχουν καν φορολογική υπόσταση. Δεν δύναται να σηκώσουμε επιπλέον βάρη κι αυτό που ζητάμε είναι άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα στήριξης”.
Ο κ. Μουντάκης κατέθεσε τις προτάσεις της Ε.Ι.Ε.Τ., ενώ μέσα στην εβδομάδα θα αποσταλεί επικαιροποιημένο το σχετικό υπόμνημα στον κ. Οικονόμου και τον κ. Γαλαμάτη με τις προτάσεις της Ένωσης σχετικά με το νέο Μητρώο, ενώ όσον αφορά τα μέτρα στήριξης, πρότεινε -μεταξύ άλλων- τα παρακάτω:
1. Τροποποίηση της ΚΥΑ 12-11-2008 για τον καθορισμός της τιμής καταχωρούμενων στον τύπο δημοσιεύσεων του Δημοσίου, Ο.Τ.Α. και των Ν.Π.Δ.Δ.: Η πρόταση μας είναι να πληρώνονται όλες οι διακηρύξεις – προκηρύξεις με 0,50 ευρώ κατά χιλιοστόμετρο και το τιμολόγιο να εξοφλείται από τον φορέα εντός ενός (1) μήνα από τη δημοσίευση. Στη συνέχεια ο φορέας θα πληρώνεται από τον ιδιώτη που εκτέλεσε το έργο. Μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί η πολυπόθητη -διαχρονική- ρευστότητα στις εφημερίδες – επιχειρήσεις μας, η οποία λείπει τα τελευταία χρόνια.
2. Αναδρομική ενίσχυση στα έξοδα εκτύπωσης, καθώς κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας οι εφημερίδες υπέστησαν μεγάλα οικονομικά πλήγματα, τόσο από όσα προκάλεσε η πανδημία στην λειτουργία τους (διανομή, εκτύπωση κ.α.), όσο και από την ραγδαία αύξηση του χαρτιού, των υλικών εκτύπωσης και της ενέργειας.
3. Ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων έντυπου Τύπου – Ψηφιοποίηση αρχείων, σε συνεργασία με τον Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης (νέα προγράμματα σελιδοποίησης, προμήθεια ψηφιακών εργαλείων κλπ., αλλά και η ένταξη μας σε επιδοτούμενο πρόγραμμα ψηφιοποίησης των αρχείων κάθε εφημερίδας).
4. Κρατική Διαφήμιση: Ενδελεχής έλεγχος και αυστηρή εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 2328/1995 και του ΠΔ 261/1997 για την κατανομή του 30% τουλάχιστον στα περιφερειακά ΜΜΕ, μια ποσόστωση που δεν τηρήθηκε ποτέ, με ότι αυτό επέφερε στις περιφερειακές εφημερίδες. Ένταξη των εβδομαδιαίων περιφερειακών εφημερίδων σε όλα τα διαφημιστικά προγράμματα που αφορούν κρατική διαφήμιση, συμπεριλαμβανομένων και των προγραμμάτων επικοινωνιακής προβολής Περιφερειών, Δήμων κ.α.
5. Μηδενικός Φ.Π.Α. στις πωλήσεις φύλλων και συνδρομών.
Ακόμη ο πρόεδρος της Ε.Ι.Ε.Τ. αναφέρθηκε στα ασφαλιστικά θέματα που πρέπει να δρομολογηθούν και να λυθούν άμεσα, καθώς αποτελούν βρόγχο για τις περιφερειακές εφημερίδες.
Κατ’ αρχήν, ζητείται άμεση εξεύρεση οριστικής λύσης για τη διευθέτηση των ασφαλιστικών εισφορών που οι ιδιοκτήτες εφημερίδων είχαν καταβάλλει στον ΕΦΚΑ την περίοδο 11/2017 – 12/2020 και κλήθηκαν να τις καταβάλουν εκ νέου στον ΕΔΟΕΑΠ. Είναι επιτακτική ανάγκη να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την οριστική λύση διευθέτησης των ασφαλιστικών εισφορών που οι ιδιοκτήτες εφημερίδων είχαν καταβάλλει στον ΕΦΚΑ την περίοδο 11/2017 – 12/2020 είτε με άμεση επιστροφή των χρημάτων είτε με συμψηφισμό σε μελλοντικές υποχρεώσεις μας προς τον ΕΦΚΑ.
Ακόμη, ζητείται η εξαίρεση των επιχειρήσεων περιφερειακού Τύπου από την υποχρέωση καταβολής επιπλέον εργοδοτικής εισφοράς 2% επί του ετήσιου τζίρου υπέρ ΕΔΟΕΑΠ.
“Ζητάμε να τεθούν άμεσα προς συζήτηση τα παραπάνω θέματα σε συνάντηση μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων ΕΦΚΑ, Υπουργείο Εργασίας, Ενώσεις Τύπου, Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας – Ενημέρωσης”, κατέληξε ο κ. Μουντάκης.
Έχουν δρομολογηθεί τα νέα Μητρώα
Στο νομοθέτημα για τη δημιουργία ενός νέου μητρώου που θα διαδεχθεί το υπάρχον για τον καθορισμό της λειτουργίας των ιστοσελίδων, αναμένεται να μπουν συγκεκριμένοι επιπρόσθετοι κανόνες και προϋποθέσεις. Μεταξύ άλλων, θα προβλέπονται οι ακριβείς όροι της κατεύθυνσης των διαφημιστικών κονδυλίων για τις διαδικτυακές καμπάνιες.
Αντίστοιχο μητρώο με πολλές αντίστοιχες προβλέψεις δρομολογείται μέσω του Νόμου Οικονόμου και για τα περιφερειακά MME. Τα δύο μητρώα που περιλαμβάνονται στο πακέτο στήριξης των MME θα παρουσιαστούν με νέα ηλεκτρονική ταυτότητα και πλατφόρμα ως μητρώα «online media» και «e-efimeris». Ανάδοχος του έργου – σύμφωνα με δημοσιεύματα – είναι η εταιρεία Indigital Α. Ε. για το έργο της συντήρησης, της τεχνικής υποστήριξης καθώς νκαι της ανάπτυξης και επέκτασης των δύο μητρώων ηλεκτρονικών ιστοσελίδων («online media») και του τοπικού-περιφερειακού Τύπου («e-efimeris»), με δαπάνη 19.840.000 ευρώ.
