Ο χρόνος και η εγκατάλειψη έχουν μετατρέψει το Ξενία Ναυπλίου, σε κουφάρι, σε μια άθλια κατάσταση, που είναι δύσκολο να την περιγράψει κανείς με λόγια. Ένα θλιβερό ερείπιο σε ένα συγκλονιστικό μέρος.
Σκουπιδαριό, μπάζα, γκράφιτι, σπασμένα τζάμια και παράθυρα, ξηλωμένα φωτιστικά, ακόμα και τοίχοι που πέφτουν και είναι πλέον δύσκολο να αποκατασταθούν. Σε καθημερινή βάση αποκολλώνται σοφάδες και τσιμεντένια κομμάτια, που καταλήγουν στον δρόμο. Χρόνια κρατάει αυτή η κολόνια…
Ο Κώστας Καράπαυλος* αναφέρεται στην πονεμένη ιστορία του παλαιού Ξενία, στο Ναύπλιο, αποκαλύπτοντας κάποιες άγνωστες στην τοπική κοινωνία πτυχές.
Το μισθωτήριο συμβόλαιο
Η Αθήνα έμοιαζε απαστράπτουσα την εποχή εκείνη. Στην οδό Καραγεώργη Σερβίας όλοι προετοιμάζονταν για την νέα εποχή του ευρώ. Πιο βόρεια στην Λεωφόρο Μεσογείων γινόντουσαν οι συζητήσεις για τα εξοπλιστικά προγράμματα και για τις λεπτομέρειες των συμβάσεων. Ήταν ένα βροχερό πρωινό αυτό της 21ης Ιανουαρίου του έτους 2000. Είχαμε μόλις εισέλθει στην νέα θριαμβευτική για την Ελλάδα χιλιετία. Οι εκσυγχρονιστές είχαν το πάνω χέρι. Ένα ταξί σταματάει στις 12 το μεσημέρι στην οδό Αμερικής αριθ. 2. Η συμβολαιογράφος Περιστερίου Αττικής κυρία Μαρία Πιπιλή- Δακτυλίδου βγαίνει από το ταξί και εισέρχεται στο κτήριο που στεγάζει τα γραφεία του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού. Η Γραμματεία της εισόδου των πολυτελέστατων γραφείων οδηγούν την Συμβολαιογράφο κατευθείαν στο γραφείο του Ευγενίου Γιαννακοπούλου Προέδρου του ΕΟΤ και συνάμα Προέδρου της Ανώνυμης Εταιρίας Αξιοποίησης Περιουσίας του ΕΟΤ. Εκεί ανέμεναν την αξιότιμη Συμβολαιογράφο τόσον ο Πρόεδρος, όσον και η επιχειρηματίας εκπρόσωπος της εταιρίας “Αργολικός Ήλιος”
Μετά από μισή ώρα είχαν υπογραφεί τα πάντα. Κάτι που σήμαινε το οριστικό τέλος της μακρόχρονης δραστηριότητας του Κράτους ως ξενοδόχου – ρουσφετολόγου στο Ναύπλιο και της ανάληψης των τριών μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων του Ναυπλίου, εμβληματικών κτηρίων που το ένα ήταν στην παραλία και τα άλλα δύο στην κορυφή του διαχρονικού κάστρου της Ακροναυπλίας, από ιδιώτη.
Νέα εποχή ξεκινάει στον τουρισμό της πόλης, ήταν ο ψίθυρος και η ευχή στα καφενεία και τα σοκάκια της συντηρητικής πρώτης πρωτεύουσας. Για τριάντα χρόνια ο “Αργολικός Ήλιος” θα είχε την χρήση και των τριών εμβληματικών αυτών ξενοδοχείων. Θα είχε το κουμάντο και το γενικό πρόσταγμα. Και μαζί με τα ξενοδοχεία, του είχαν ανεξηγήτως παραχωρηθεί και το μεγαλύτερο μέρος του Κάστρου της Ακροναυπλίας (του αρχαιολογικού χώρου δηλαδή) και ο Κήπος και η Πισίνα του Αμφιτρύωνα. Του είχε δοθεί και ο χώρος αμέσως μετά την, επί δεκαετίες τότε και τώρα, θεόκλειστη Πύλη του Σαγρέδου του Προβλεπτή των Βενετών, που τόσα έργα έκανε την εποχή εκείνη της δεύτερης Βενετοκρατίας.
Μάλλον δεν το γνωρίζουν οι Ναυπλιείς, αλλά τα δύο ξενοδοχεία πάνω στην Ακροναυπλία, που είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος ήσαν αυθαίρετα. Και προκειμένου να προχωρήσει η εκμίσθωση νομιμοποιήθηκαν αυτά με δύο “διαπιστωτικές πράξεις νομιμοποίησης” που υπογράφηκαν στις 20 Ιανουαρίου του έτους 2000, προτεραία δηλαδή της υπογραφής του μισθωτηρίου συμβολαίου!
Οι όροι του μισθωτηρίου συμβολαίου
Παρήλθαν ήδη τα 22 και μισό χρόνια από την υπογραφή του μισθωτηρίου συμβολαίου και μένουν μόνον επτάμισι ακόμα. Και αντί το παλαιό Ξενία με την φανταστική θέα, προς της Αρβανιτιά και τον Αργολικό Κόλπο από την μία και προς την παλαιά πόλη και το Αργολικό Κάμπο από την άλλη, να λειτουργεί προς όφελος της πόλης έχει καταστεί το αίσχος, η ντροπή του Ναυπλίου. Στέκει εκεί πάνω στον λόφο σαν σκιάχτρο. Σαν έμβλημα του γεγονότος ότι η ανεξέλεγκτη ιδιωτική επιχειρηματικότητα δεν μπορεί να είναι η λύση και η πανάκεια. Τα ίδια και με τον Κήπο του Αμφιτρύωνα, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα για συγγραφή άρθρου από μόνο του.
Αλλά ας δούμε τους όρους του μισθωτηρίου συμβολαίου της 21ης Ιανουαρίου του έτους δύο χιλιάδες όσον αφορά το παλαιό Ξενία.
Άρθρο 3 παράγραφο 2 του μισθωτηρίου συμβολαίου: Περιγράφονται λίαν αναλυτικά οι εργασίες που έχει δικαίωμα και συνάμα υποχρέωση να κάνει ο ιδιώτης στο παλαιό Ξενία. Και αυτές είναι κατά κύριο λόγο εργασίες συντηρήσεων, βελτιώσεων, ανακαινίσεων και αγορά νέου ξενοδοχειακού εξοπλισμού. Όχι ριζικές αλλαγές του κτηρίου Είναι σαφέστατο αυτό. Και ο όρος αυτός αναφέρει την φράση “υποχρεωτικές εργασίες ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού”.
Άρθρο 3 παράγραφος 5: Εδώ και πάλι γίνεται μνεία για την υποχρέωση του μισθωτή να προχωρήσει στις περιγραφόμενες εργασίες, αλλά επεξηγείται περαιτέρω ότι οι αναφερόμενες εργασίες ήσαν όρος στον διαγωνισμό στον οποίο πλειοδότησε ο “Αργολικός Ήλιος”. Είναι προφανέστατη η διαστρέβλωση του υγιούς ανταγωνισμού όταν κάποιος πλειοδοτεί, και κάποιος ηττάται σε έναν διαγωνισμό, αλλά ο πλειοδότης δεν συμμορφώνεται εν τέλει με τους όρους του διαγωνισμού και επιθυμεί πλήρη αλλαγή του ξενοδοχείου που μίσθωσε.
Άρθρο 4: Σαφέστατη η αναφορά στο μισθωτήριο συμβόλαιο ότι ο μισθωτής παραλαμβάνει το Ξενία στην κατάσταση που βρισκόταν τότε την οποία και γνώριζε. Και ότι είχε εξετάσει την πραγματική κατάσταση του ξενοδοχείου με τεχνικούς συμβούλους και το βρήκε κατάλληλο να το νοικιάσει και κατά συνέπεια να το λειτουργήσει.
Άρθρο 5: Σαφέστατος όρος ότι η μισθώτρια εταιρία με “δική της ευθύνη, μέριμνα και δαπάνες” πρέπει να προβεί σε ανακαίνιση ύψους πεντακοσίων δέκα πέντε εκατομμυρίων δραχμών. Αναφέρεται ρητά και το ακριβές ύψος της επένδυσης στην οποία υποχρεούτο η εταιρεία να προβεί. Είκοσι δύο χρόνια ήδη πέρασαν…
Άρθρο 9 του μισθωτηρίου συμβολαίου: Οι προθεσμίες που τίθενται για την υλοποίηση της ανακαίνισης του Ξενία είναι πολύ, μα πολύ συγκεκριμένες.
Επεξηγώ:
Μέχρι 21 Απριλίου 2000 η εταιρία έπρεπε να είχε υποβάλει στον ΕΟΤ πλήρη φάκελο για την έγκριση της αρχιτεκτονικής μελέτης όλων των εργασιών που έχουν περιγραφεί στο συμβόλαιο.
Μέσα σε 15 μέρες από την υποβολή του φακέλου ο ΕΟΤ έπρεπε να είχε εγκρίνει ή απορρίψει τον φάκελο. Εάν ο ΕΟΤ δεν απαντούσε μέσα σε 15 μέρες ο φάκελος θα εθεωρείτο ότι έχει εγκριθεί.
Μέσα σε τρεις μήνες από την έγκριση του φακέλου η εταιρία υποχρεούτο να λάβει την οικοδομική άδεια.
Και μέσα σε 18 μήνες από την έκδοση της οικοδομικής άδειας υπήρχε η υποχρέωση να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες και το Ξενία να “έχει τεθεί σε λειτουργία”.
Αυτό λοιπόν που όριζε το συμβόλαιο ήταν ότι το αργότερο την 5η Φεβρουαρίου 2002 το Ξενία έπρεπε να λειτουργεί. Αλλά φτάσαμε στον Ιούνιο του 2022 και το Ξενία είναι ερείπιο και αίσχος και ντροπή.
Οι ενέργειες που έχουν γίνει
(Άγνωστα έγγραφα και πτυχές του θέματος στην δημοσιότητα)
18 Ιανουαρίου 2005. Πέντε χρόνια μετά την υπογραφή του μισθωτηρίου συμβολαίου, ο τότε Υφυπουργός Πολιτισμού της Νέας Δημοκρατίας κ. Πέτρος Τατούλης, μετέπειτα Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, υπογράφει απόφαση περί “έγκρισης της μελέτης ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού της ξενοδοχειακής μονάδας “Ξενία”. Εγκρίνονται εργασίες που δεν υπήρχαν στους όρους του διαγωνισμού και του μισθωτήριου συμβολαίου. Εγκρίνεται η κατασκευή “υδαταδοξαμενών” (πισίνων) στο υπόγειο και στο ισόγειο. Απορρίπτεται η κατασκευή πισίνας στην ταράτσα. Επιβάλλεται η φύτευση των όψεων του ξενοδοχείου προς με ν την πόλη του Ναυπλίου με “χαμηλού ύψους φυτά” και η πλευρά προς Ακροναυπλία και Αρβανιτιά με “μεσαίου ύψους θαμνοειδή φυτά”. Ορίζεται ότι η μελέτη θα υποβληθεί για έγκριση και προς την “Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων”.
Και ενώ θα έλεγε κάποιος ότι, έστω και παραβιάζοντας τις προθεσμίες και τα συμφωνημένα, έστω και έτσι κάτι εν τέλει θα κινηθεί, το Κράτος ξεκίνησε τα επόμενα βήματά του. Στις 21 Ιουνίου 2007 διαβιβάζεται στο ΚΑΣ η θετική εισήγηση της αρμόδιας Υπηρεσίας για το χαρακτηρισμό του Ξενία ως μνημείου. Οικοδομική άδεια πλέον δεν μπορεί να εκδοθεί μέχρι να αποφανθεί το ΚΑΣ. Σε από κοινού συνεδρίαση του ΚΑΣ με το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων στις 11 Σεπτεμβρίου συζητήθηκε το θέμα του χαρακτηρισμού. Απόφαση δεν λαμβάνεται. Αποδεδειγμένα την 1η Ιουλίου 2011, τέσσερα χρόνια μετά, απόφαση δεν είχε ληφθεί. Σήμερα, έντεκα χρόνια μετά το θέμα είναι ακόμα στον αέρα.
Στις 30 Μαρτίου 2009 υπογράφεται “τροποποιητική σύμβαση μισθώσεως” και δίδεται παράταση στην εταιρεία μέχρι το τέλος 2016 να ολοκληρώσει τις εργασίες και να λειτουργήσει το ξενοδοχείο.
Προσωπικά πίεσα στις αρχές του 2017 να ληφθούν αποφάσεις. Ήσαν οι “καινούργιοι” τότε στα πράγματα Τίποτα. Και το αίσχος καλά κρατεί.
Ένα κτήριο επικίνδυνο για όλους
Δεν αποτελεί ζήτημα που μπορεί να αμφισβητηθεί. Ότι το Παλαιό Ξενία πέραν του ότι προσδίδει στην πόλη μια εικόνα τεράστιας ντροπής πάνω εκεί στον αρχαιολογικό χώρο που συνάμα έχει χαρακτηρισθεί περιοχή Natura, αποτελεί και ένα κτήριο κίνδυνο για μικρούς και μεγάλους. Οι πάντες γνωρίζουν ότι παιδιά και νέοι εισέρχονται σε έναν χώρο γεμάτο παγίδες και κινδύνους. Είναι ανεκτή η αδιαφορία από τα αρμόδια όργανα; Είναι δυνατόν να συνεχίζεται η κατάσταση αυτή και η τοπική κοινωνία να σφυρίζει αδιάφορα;
Ιδού όμως κάποιες ενέργειες που έγιναν πριν δώδεκα ολόκληρα χρόνια, στις αρχές του 2010. Ναι τότε, το 2010 είχαν κινηθεί διαδικασίες. Η Εισαγγελία Πρωτοδικών στις 9 Δεκεμβρίου 2009 με κατεπείγουσα Εισαγγελική εντολή παραγγέλνει να κινηθούν διαδικασίες σε σχέση με την επικινδυνότητα του χώρου.
Στις 13 Ιανουαρίου 2010 η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αργολίδας διενεργεί αυτοψία, διαπιστώνει σπασμένα τζάμια, άχρηστα οικοδομικά υλικά και απορρίμματα και “παρακαλεί” την εταιρία Αργολικός Ήλιος στον άμεσο καθαρισμό των χώρων του ξενοδοχείου. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ο Νομάρχης Αργολίδας στις 20 Ιανουαρίου 2010, μετά την Εισαγγελική εντολή, καθόρισε τριμελή επιτροπή για να εξετάσει δομικά και στατικά το ξενοδοχείο σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου περί “επικινδύνων οικοδομών”. Η επιτροπή αυτή διενήργησε δύο αυτοψίες, στις 22 Ιανουαρίου 2010 και στις 18 Φεβρουαρίου 2010, και αφού διαπίστωσε το χάος μέσα στο ξενοδοχείο εξέδωσε το πόρισμά της που καλούσε την εταιρεία να λάβει μέτρα για την αποτροπή των κινδύνων “στο συντομότερο δυνατό χρόνο”.
Ένα χρόνο μετά τις δύο αυτοψίες στις 31 Μαρτίου 2011 η Πολεοδομία που υπάγεται στον Δήμο Ναυπλιέων πλέον, διενεργεί νέα αυτοψία και αποφαίνεται ότι “έχει αποκλεισθεί η είσοδος στο ξενοδοχείο. Έχει αποκλειστεί η πρόσβαση στα κλιμακοστάσια και στο φρεάτιο του ανελκυστήρα και έχουν καθαριστεί όλοι οι υαλοπίνακες.”
Όλοι βεβαίως γνωρίζουμε την σημερινή κατάσταση έντεκα ολόκληρα χρόνια μετά. Η Εισαγγελία πρέπει εκ νέου να επιληφθεί.
Το ενδιαφέρον βεβαίως είναι ότι μέλος της τότε Τριμελούς Επιτροπής των μηχανικών που κήρυξαν το κτήριο του Ξενία ως επικίνδυνο ήταν ο σημερινός Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού κ. Διδασκάλου, που έχει έμπρακτα δείξει το ενδιαφέρον του για τους χώρους Πολιτισμού στο Ναύπλιο. Γνωρίζει επομένως από πρώτο χέρι την κατάσταση στο ΞΕΝΙΑ και προφανώς έχει σήμερα ως και εκ της θέσης του υποχρέωση να κινήσει διαδικασίες ώστε να αρθούν οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν μιας και ο χώρος ευρίσκεται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου.
Ως εδώ η αδιαφορία
Είναι δυνατόν οι τοπικοί βουλευτές, η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και ο τοπικός Δήμος Ναυπλιέων να μην έχουν βγει στα κάγκελα; Είναι δυνατόν η κοινωνία να μουρμουρίζει μέσα από τα δόντια της;
Είναι διαχρονικές οι ευθύνες. Και διακομματικές. Στο τελευταίο έχω κι εγώ μέρος της ευθύνης που την αποδέχομαι. Αν και προσωπικά και μέσα από τις παρατάξεις στις οποίες ανήκα πάντοτε είχαμε κυρίαρχο το θέμα του Παλαιού Ξενία. Επί χρόνια συγκεντρώνω τα είκοσι χιλιάδες μουρμουρητά όλων των πολιτών σε μια κραυγή αγωνίας και απόγνωσης. Αλλά πρέπει να πω ένα τελευταίο ως μια μεγάλη δικαιολογία για εμένα και για άλλους φίλους που δεν σιωπούμε, που όμως είναι η πραγματικότητα.
Οι βουλευτές που έφεραν τρεις φορές το θέμα στην Βουλή ήσαν ο ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης και ο Νίκος Τσούκαλης. Μετά τον θάνατο του Μιχάλη, μόνος του πλέον ο Νίκος. Είχα υποχρέωση να το πω…. Εμείς βοηθούσαμε από πίσω (και ας μην ψάχνονται μερικοί για το που βρήκα τα έγγραφα. Από τον Νίκο τα έχω όλα τα έγγραφα που κατατέθηκαν στην Βουλή μετά την τρίτη ερώτηση).
Συμπέρασμα – επιμύθιον
“Μετά την επικράτησι της νοτιοαμερικανικής επαναστάσεως στήθηκε στ’ Ανάπλι και τη Μονεμβασιά, επί ερημικού λόφου δεσπόζοντος της πόλεως, χάλκινος ανδριάς του Μπολιβάρ. Όμως, καθώς τις νύχτες ο σφοδρός άνεμος που φυσούσε ανατάραζε με βία την ρεντικότα του ήρωος, ο προκαλούμενος θόρυβος είτανε τόσο μεγάλος, εκκωφαντικός, που στέκονταν αδύνατο να κλείση κανείς μάτι, δεν μπορούσε να γενή πλέον λόγος για ύπνο. Έτσι οι κάτοικοι εζήτησαν και, δια καταλλήλων ενεργειών, επέτυχαν την κατεδάφιση του μνημείου.” (Νίκος Εγγονόπουλος)-“Μπολιβάρ”)
Εγώ θα έλεγα ότι το Ξενία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάτι το μεγαλειώδες που θα απογειώσει το Ναύπλιο.
* Ο Κώστας Καράπαυλος είναι δικηγόρος, επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Ανάπλι εμπρός».
