Σύσσωμος ο πολιτικός και καλλιτεχνικός χώρος αποχαιρετά με θλίψη τη διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα που έφυγε χθες, Δευτέρα 13 Ιουνίου, σε ηλικία 83 χρονών, αφήνοντας πίσω της ισχυρή παρακαταθήκη στον πολιτισμό της χώρας.
Στο συλληπητήριο μήνυμά της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου αναφέρει:
«Με βαθιά θλίψη και συγκίνηση αποχαιρετώ την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, την αρχαιολόγο, την ιστορικό τέχνης, την καθηγήτρια, την ακάματη εργάτρια για τη συντήρηση και ανάδειξη της ελληνικής ζωγραφικής, εκείνη που ποτέ δεν έπαψε “να ονειρεύεται ρεαλιστικά”. Τριάντα χρόνια στο τιμόνι του πιο σημαντικού μουσείου της χώρας, της Εθνικής Πινακοθήκης, επιτυγχάνοντας, μέσα από μεγάλα εκθεσιακά γεγονότα να ενισχύσει τη δημοτικότητά της και να δημιουργήσει έναν σταθερό πυρήνα επισκεπτών, ευτύχησε, μετά από συνεχείς προσπάθειες, να την δει να αναγεννάται, να εκσυγχρονίζεται μουσειολογικά και αισθητικά, να ανοίγεται στο κοινό όπως το επιδίωξε σε όλη τη μακρά της θητεία: σαν ένας τόπος γνώσης, πνευματικής ανάτασης, αισθητικής καλλιέργειας, εμβάθυνσης στο καλλιτεχνικό συμβάν.
Έχοντας αφιερώσει τη ζωή της στην προώθηση της ελληνικής τέχνης και την ανάδειξη των δεσμών και των παραλληλιών της με τα διεθνή ρεύματα, τόσο ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης όσο και με το πλούσιο επιστημονικό, συγγραφικό και διδακτικό της έργο, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αφήνει πλούσια παρακαταθήκη, αλλά και μεγάλο κενό. Έλεγε συχνά ότι είναι συμφιλιωμένη με την ιδέα της λήθης, ωστόσο η γόνιμη παρουσία της, το πάθος της, η ενέργειά της, δεν θα επιτρέψουν στη σκόνη του χρόνου να θαμπώσει την ανεξίτηλη σφραγίδα της. Καλό ταξίδι, Μαρίνα».
Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, στο δικό του συλλυπητήριο μήνυμα, σημειώνει:
«Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αναδείχθηκε, λόγω και έργω, αυθεντική και εμβληματική εκπρόσωπος του ελληνικού αλλά και του ευρωπαϊκού Πολιτισμού εν γένει. Και μόνον η ολοκλήρωση της Εθνικής Πινακοθήκης, έργο ζωής για την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, της εξασφαλίζει το μερίδιο αιωνιότητας, το οποίο δικαιωματικώς της ανήκει».
Σε ανάλογο τόνο ήταν και το συλληπητήριο μήνυμα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη:
«Αποχαιρετούμε με θλίψη τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. Μία κυρία του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, που υπηρέτησε τις τέχνες και για 30 χρόνια κράτησε το τιμόνι της Εθνικής Πινακοθήκης. Διατήρησε, έτσι, ολοζώντανο ένα κύτταρο αισθητικής και προσιτό σε όλους έναν πνεύμονα μνήμης και καλλιέργειας. Για να οδηγήσει, πριν φύγει, το αγαπημένο της «Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου» στη νέα εποχή, μετά την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό του. Έργο στο οποίο αφιερώθηκε με πάθος», συνέχισε ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας: «Όλοι χάνουμε σήμερα μία μορφή δραστήρια, δημιουργική όσο και οικεία. Και, προσωπικά, μία ξεχωριστή φίλη. Συλλυπητήρια στους δικούς της ανθρώπους».
Τα συλληπητήρια του, με ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξέφρασε και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, γράφοντας:
«Η Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα υπηρέτησε με αφοσίωση τον ελληνικό Πολιτισμό»
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, εξέφρασε τη θλίψη του για την απώλεια της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, δηλώνοντας:
«Αποχαιρετούμε με θλίψη τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. Μεγάλη η απώλεια για τον πολιτισμό, το εμβληματικό της έργο και η συνεισφορά της ωστόσο θα μείνουν πάντα να τη θυμίζουν. Συλλυπητήρια στους οικείους της».
Ανακοίνωση για το θάνατο της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης εξέδωσε και το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ:
«Μια επιφανής και δυναμική γυναίκα η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα δεν είναι πια μαζί μας.
Ιστορικός τέχνης, Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αρχαιολόγος, αλλά και η μακροβιότερη Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης με το πλούσιο συγγραφικό έργο, αποτελούν κάποιους μόνο από τους τίτλους στο πολύπλευρο και σύνθετο βιογραφικό της.
Η διοργάνωση και η επιμέλεια σημαντικών εκθέσεων ξένων, όσο και Ελλήνων καλλιτεχνών έχουν συνδεθεί διαχρονικά με το όνομα της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα που φεύγει αφήνοντας σημαντικό έργο στο πεδίο του πολιτισμού. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια της, στους οικείους της και στους συνεργάτες της».
Από τον καλλιτεχνικό χώρο, συγκλονισμένος ο χορογράφος Γιάννης Μετζικώφ δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
«Ήταν μια γυναίκα πολύτιμη όχι μόνο για μένα. Ήταν πολύτιμη για όλο τον κόσμο. Εν καιρώ θα το καταλάβουν ακόμα κι αυτοί που δεν συμφωνούσαν μαζί της. Ήταν η δασκάλα μου, πριν από μισό αιώνα ήμουν φοιτητής της. Ό,τι ξέρω το οφείλω σ’ εκείνην. Ένας άνθρωπος που ήξερε πάρα πολύ καλά να δίνει -κι ανάφερομαι σε θέματα αγάπης και πνεύματος. Δεν χρειάζονται πολλά λόγια, είμαι βαθιά στενοχωρημένος. Έχω τόσα να θυμηθώ… βιβλία ολόκληρα. Γνώσεις και μόνο καλό είδα σε όλη μου τη ζωή από την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. Μια γυναίκα που ξεκίνησε από το μηδέν και πρέπει να γίνει παράδειγμα προς όλους, ότι αν θέλουμε όλα θα τα καταφέρουμε».
Ο διευθυντής εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, ιστορικός τέχνης Τάκης Μαυρωτάς, ανέφερε:
«Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα είναι η γενναία γυναίκα που αγωνίστηκε με όλες τις δυνάμεις της για να ολοκληρώσει το όραμα της: την ανακαίνιση και την επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης, μιας Πινακοθήκης ισάξιας των άλλων μεγάλων κρατών. Σε όλη της τη ζωή υπηρέτησε με ανιδιοτέλεια την τέχνη, προβάλοντας και προωθώντας όλους τους μεγάλους και άξιους δημιουργούς. Εύχομαι το παράδειγμα της, το ήθος της, το πολύμοχθο έργο της, να αποτελέσουν πυξίδα για τις νεότερες γενιές».
Συλληπητήρια μηνύματα και από την Αργολίδα
Με τον τρόπο της αποχαιρετά τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα και η Αργολίδα, καθώς η σπουδαία για τον πολιτισμό γυναίκα συνέδεσε άρρηκτα το όνομά της με την περιοχή, με τη δημιουργία του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στο Ναύπλιο
Ο βουλευτής Αργολίδας Γιάννης Ανδριανός σε δηλώσεις του ανέφερε:
«Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αφιέρωσε τη ζωή και το έργο της στην Ελλάδα και τον πολιτισμό της.
Η συμβολή της στις τέχνες και τα γράμματα, τον μεγαλύτερο πλούτο που διαθέτει διαχρονικά η πατρίδα μας, υπήρξε ανεκτίμητη, με εμβληματικό σημείο αναφοράς την επέκταση και την ανακαίνιση του κεντρικού κτηρίου της Εθνικής Πινακοθήκης έργο που αποτέλεσε προσωπικό της όραμα.
Είχα την τιμή να συνεργαστώ στενά και παραγωγικά μαζί της για θέματα πολιτισμού, τόσο στο πλαίσιο της θητείας μου στο ΥΠΠΟ, όσο και με αφορμή τις πολλές και αξιόλογες δράσεις του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στο Ναύπλιο το οποίο η ίδια ίδρυσε. Στους οικείους αυτής της μεγάλης Ελληνίδας εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια.».
Τη θλίψη του για την απώλεια της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα εξέφρασε και ο δήμαρχος Ναυπλιέων Δημήτρης Κωστούρος:
«Με βαθύτατη θλίψη και οδύνη πληροφορήθηκα την απώλεια της Διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα.
Μιας αγωνίστριας του Πολιτισμού των Τεχνών και των Γραμμάτων.
Συνέδεσε το όνομα της με την πόλη του Ναυπλίου γιατί ήταν εκείνη που πρωτοστάτησε στο να δημιουργηθεί Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στην πόλη μας.
Αγάπησε το Ναύπλιο και ο Δήμος μας την τίμησε με το ανώτατο αξίωμα του Επίτιμου Δημότη.
Ανήσυχο πνεύμα, διορατική και αυθεντική πρόσφερε μεγάλο έργο στην προαγωγή του Ελληνικού Πολιτισμού αφήνοντας μια τεράστια παρακαταθήκη για το μέλλον.
Τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους της».
Με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είπε το αντίο στην εξέχουσα αυτή προσωπικότητα ο δήμαρχος Ερμιονίδας Γιάννης Γεωργόπουλος, αφού η εκλειπούσα είχε τιμηθεί με το βραβείο Πολιτισμού Μαριάννα Βαρδινογιάννη:
«1939 – 2022! Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα, μια λαμπρή προσωπικότητα, μια ξεχωριστή Ακαδημαϊκός και μια σπουδαία γυναίκα για τον Πολιτισμό.
Για το σπουδαίο έργο της βραβεύτηκε το Σεπτέμβριο του 2021 στην Ερμιόνη με το βραβείο πολιτισμού Μαριάννα Βαρδινογιάννη.
Αποχαιρετούμε συγκινημένοι την μεγάλη αυτή επιστήμονα και ευχόμαστε η πορεία και το έργο της να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές.
Καλό ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ».
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε η Δημοτική Παράταξη «Ανάπλι εμπρός» εκφράζει τη θλίψη της για το θάνατο της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, επισημαίνοντας πως η πόλη του Ναυπλίου οφείλει να ανταποδώσει το έργο της καθιστάμενη μία πόλη των εικαστικών Τεχνών:
«Μία απόλυτη σιγή σεβασμού σήμερα στο υπέροχο κτήριο της οδού Σιδηρας Μεραρχίας, που στεγάζει το Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης
Η προσφορά στο Ναύπλιο της σπουδαίας Ελληνίδας Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα, που έφυγε σήμερα σε ένα ταξίδι προς τους επουρανιους ζωγραφικους πίνακες, κολοσσιαία.
Η πόλη μας οφείλει να ανταποδώσει. Πρέπει να καταστησουμε το Ναύπλιο την πόλη των εικαστικών Τεχνών
Έχουμε υποχρέωση να σώσουμε τα έργα ζωγραφικής από τις υγρές αποθήκες και να ξαναστησουμε σε νέο χώρο την Δημοτική Πινακοθήκη
Η καρδιά της πόλης πρέπει να κτυπά στο κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης.
Μία πόλη με Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο και Λύκειο, με εργαστήρια για μικρούς και μεγάλους, με γκαλερί που να ξεφυτρώνουν στους δρόμους. Με μεγάλες εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής
Να σώσουμε τις υπέροχες τοιχογραφίες της Πύλης της Ειρήνης στην Ακροναυπλια και της Παλαιάς Μονής Ταλαντιου στο Αραχναιο.
Η πόλη θα τιμήσει με ονοματοδοσια την μεγάλη Κυρία της Τέχνης που χάσαμε σήμερα. Δεσμευομαστε για αυτό
Πρώτη συνάντηση της νέας διοίκησης του ΔΟΠΠΑΤ, δεσμευομαστε ότι θα είναι με τους ανθρώπους της Εθνικής Πινακοθήκης».
Με ιδιαίτερα συγκινητικό τρόπο αποχαιρέτησε τη Δασκάλα της στη Σχολή Καλών Τεχνών η εικαστικός αλλά και παλιά συνεργάτιδα της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα στο Παράρτημα Ναυπλίου της Εθνικής Πινακοθήκης, Μάγδα Μάρα.
«Σήμερα, ανήμερα του Αγίου Πνεύματος έφυγες από κοντά μας.
Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα δεν μπορώ να πιστέψω πως δεν είσαι πλέον εδώ, μαζί μας. Έλεγες πως απ’ όλους τους τίτλους, (που με την αξία σου κέρδισες μέσα στη ζωή σου), αυτός που σε τιμά περισσότερο απ’ όλους είναι ο τίτλος τιμής να είσαι Δασκάλα.
Ήσουν η Δασκάλα μου όλα τα χρόνια στη Σχολή Καλών Τεχνών και αυτό για μένα είναι μεγάλη μου τιμή.
Αργότερα στην Εθνική Πινακοθήκη είχα την τεράστια τύχη να εργαστώ κοντά σου και να εμπνευστώ από την δυναμική, λαμπρή και συγχρόνως ζεστή προσωπικότητά σου.
Εργάστηκες σκληρά για να υλοποιήσεις τα όνειρά σου, με τεράστιες δυσκολίες που όλοι εμείς που ήμασταν κοντά σου τις διαπιστώναμε.
Δεν τα παράτησες ποτέ! ΠΟΤΕ! Είδες την Εθνική Πινακοθήκη έτσι ακριβώς όπως την είχες φανταστεί να μεταμορφώνεται σε ένα τεράστιο, σύγχρονο και λαμπρό Εθνικό Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης.
Ήσουν ένα παράδειγμα θάρρους και αντοχής για όλους μας. Ποτέ όμως δεν έχασες το γλυκό σου χαμόγελο και τη ζεστασιά του βλέμματός σου. Δίπλα σε όλους μας, σύμβουλός μας με κατανόηση και τεράστια αγάπη.
Άνθρωπος πάνω απ’ όλα, με αγάπη και καλοσύνη με πάθος και ορμή αγάπησες την Τέχνη, πάνω απ’ όλα όμως αγάπησες τους Καλλιτέχνες και πήγαινες να τους συναντήσεις στα εργαστήριά τους και να τους υποστηρίξεις με την παρουσία σου στις εκθέσεις τους. Έφυγες όρθια όπως αξίζει στους γενναίους, έφυγες όμως με πολλά όνειρα που δεν πρόλαβες ακόμη να τα πραγματοποιήσεις.
Σε ευχαριστώ για όλες τις φορές που στάθηκες δίπλα μου, στα θέματα που αφορούσαν τη ζωή μου. Σε αισθάνθηκα μέλος της οικογένειάς μου, δικό μου άνθρωπο και το κενό που νοιώθω είναι τεράστιο. Φώτιζες τη ζωή μου και την ενέπνεες.
Αντίο Δασκάλα μου, σε αγαπώ πολύ, καλό σου ταξίδι».
Ο θάνατος της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα της αεικίνητης Διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης, της Καθηγήτριας, της Ιστορικού Τέχνης, αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό στο χώρο του πολιτισμού στη χώρα μας.
