Τι είναι ο θυμός
Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, είναι εύκολο. Αλλά να θυμώσεις με τον σωστό άνθρωπο, στο σωστό βαθμό, για τον σωστό λόγο, τη σωστή στιγμή και με τον σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. (Αριστοτέλης, 384-322 π.Χ. ).
Η δυσκολία ορισμού του κάθε συναισθήματος οφείλεται στην πολυπλοκότητα και την συνθετότητα της ίδιας του της φύσης. Ως συναίσθημα ορίζεται κατά βάση το υποκειμενικό βίωμα που αισθάνεται το άτομο σε συνδυασμό με τις συγκεκριμένες σκέψεις που προηγήθηκαν αυτού του συναισθήματος ή τις σκέψεις που δημιουργήθηκαν από αυτό, τις βιο – ψυχοκοινωνικές παραμέτρους που το χαρακτηρίζουν, καθώς και το σύνολο της προτροπής για δράση.
Τα συναισθήματα επηρεάζουν οτιδήποτε κάνει ο άνθρωπος. Εκτός από λίγα κοινά σε όλους συναισθήματα, όπως θυμός, αγάπη, ζήλια, άγχος και θλίψη, είναι πολύ δύσκολο να περιγραφούν τα συναισθήματα που νιώθει κανείς με ακριβείς λέξεις οπότε καταλαβαίνουμε πόσο ακόμα πιο δύσκολο είναι να δοθεί ένας ακριβής ορισμός γι αυτά.
Ο θυμός είναι ένα σημάδι άξιο προσοχής. Μπορεί να στέλνει το μήνυμα ότι είμαστε πληγωμένες. Ότι δεν ασχολούμαστε όσο πρέπει μ’ ένα σημαντικό συναισθηματικό ζήτημα στη ζωή μας ή ότι ένα μεγάλο μέρος του εαυτού μας, τα πιστεύω, οι αξίες, οι επιθυμίες ή οι στόχοι μας θυσιάζεται στον βωμό μιάς σχέσης όποια και να είναι αυτή.
Επίγνωση του θυμού των γυναικών
Επειδή υπάρχει η πιθανότητα να καταδικαστούμε από τους άλλους ακριβώς γιατί εκφράζουμε τον θυμό μας, δύσκολα συνειδητοποιούμε ή παραδεχόμαστε ότι είμαστε θυμωμένες.
Ο θυμός είναι κάτι που αισθανόμαστε. Έχει λόγο ύπαρξης και αξίζει πάντα τον σεβασμό και την προσοχή μας. Έχουμε όλοι δικαίωμα σε όλα όσα αισθανόμαστε και σίγουρα ο θυμός μας δεν εξαιρείται. Καλό είναι όμως να διερωτηθούμε «Τι είναι στ’ αλήθεια αυτό που με θυμώνει;», «Ποιο είναι το πρόβλημα και τίνος είναι;» «Πώς μπορώ να ξεκαθαρίσω ποιος ευθύνεται και για τι» «Πώς μπορώ να μάθω να εκφράζω τον θυμό μου έτσι ώστε να μην νιώθω μετά απελπισμένη και ανίσχυρη;», « Όταν είμαι θυμωμένη, πώς μπορώ να κάνω τους άλλους να το καταλάβουν χωρίς να γίνω επιθετική;», «Τι θα χάσω αν γίνω ξεκάθαρη ως προς τη θέση μου και τα πιστεύω μου», «Κι αν ο θυμός δεν με ωφελεί, τι άλλο θα μπορούσα να κάνω;»
Αυτές οι διερωτήσεις επιτρέπουν να ξεκαθαρίσουμε τις πηγές του θυμού μας και μετά να γίνουμε ευέλικτες στην αντιμετώπισή του. Γιατί αλλιώς το να ξεσπάμε τον θυμό μας απλώς, μπορεί να χρησιμεύει στην διατήρηση των στεγανών και τελικά και στην διατήρηση παλιών προτύπων. Σε στιγμές θυμού προσπαθούμε να αλλάξει ο άλλος. Έτσι η κατάσταση συνεχίζεται να είναι συγκεχυμένη και δεν αλλάζει κανείς… ούτε ο άλλος , ούτε εμείς.
Όταν παλεύουμε με τις καταστάσεις και εξωτερικεύουμε τον θυμό μας απλώς εκτονόνωντάς τον, τα συναισθήματα που τον συνοδεύουν είναι κατάθλιψη ή έλλειψη αυτοεκτίμησης ή και μίσος ενάντια στον εαυτό μας γιατί αυτά πάνε μαζί με τα παράπονα, την αίσθηση αδικίας, και την διάψευση ελπίδων.
Πότε ο θυμός είναι αναποτελεσματικός;
Το σύνδρομο της «καλής κοπέλας» όπου προσπαθούμε ν’ αποφεύγουμετον θυμό και τις συγκρούσεις με κάθε θυσία ή της «στρίγκλας» όπου θυμώνουμε με ευκολία, αλλά παίρνουμε μέρος σε αναποτελεσματικούς καυγάδες και λεκτικές επιθέσεις δεν οδηγούν πουθενά. Στην ουσία προστατεύουμε τον άλλον και δεν αλλάζει τίποτε στην σχέση.
Αν παρατηρήσουμε κάποιο δείγμα κακομεταχείρισης από έναν άντρα και του μιλήσουμε αμέσως γι’ αυτό, πολύ πιθανόν να αντιμετωπίσουμε την άρνησή του. Είναι πολύπειροι σε αυτή την τακτική! «Ποιος, εγώ; Εγώ ποτέ δεν θα έκανα κάτι τέτοιο! Δεν το έχω κάνει ποτέ στην ζωή μου!»
Όταν δεχόμαστε όμως τις δικαιολογίες τους, τότε παίζουμε κι οι δυό μαζί το παιχνίδι εναντίον μας. Κάθε φορά που μένουμε σιωπηλές παίζουμε ένα παιχνίδι που διαιωνίζεται.
Πατούσαν οι γυναίκες στις μύτες των ποδιών τους διευκολύνοντας τους άλλους . Τώρα πρέπει να μάθουν οι γυναίκες να τιμούν και να σέβονται τον εαυτό τους.
Πως όμως θα σέβονται τον εαυτό τους οι Γυναίκες;
Υπάρχει μια παροιμία που λέει: «Οι γυναίκες κρατούν στα χέρια τους τον μισό ουρανό».
Δεν θα καταφέρουμε να την επαληθεύσουμε εάν συνεχίσουμε να ζούμε με τον θυμό, με τα παράπονα, με το να νιώθουμε πως είμαστε θύματα ή με το να παραδίνουμε τη δύναμή μας στους άντρες, στα εργασιακά περιβάλλοντα ή στο σύστημα γενικά.
Οι άνδρες που υπάρχουν στη ζωή μας καθρεφτίζουν όσα πιστεύουμε για τον εαυτό μας. Πολύ συχνά προσδοκούμε από τους άλλους να μας δώσουν αγάπη και φροντίδα, ενώ το μόνο που μπορούν να κάνουν όλοι οι άλλοι είναι να καθρεφτίσουν τη σχέση που εμείς έχουμε με τον εαυτό μας. Χρειάζεται πραγματικά να αναπτύξουμε αυτήν τη σχέση, αν θέλουμε να προχωρήσουμε προς την ευτυχία.
Ύστερα από συζητήσεις με ψυχοθεραπευτές και ψυχιάτρους, κουβεντιάζοντας με πολλές γυναίκες γύρω μας και παρατηρώντας τη ζωή τους, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να αντιμετωπίσει μια γυναίκα είναι οι φόβοι που κυβερνούν τη ζωή της. Ο φόβος μπροστά στην ανεξαρτησία (που σημαίνει ότι μπορεί να καταλήξουμε μόνες και απροστάτευτες). Ο φόβος μπροστά στην εξάρτηση ( πράγμα που σημαίνει ότι κινδυνεύουμε να καταβροχθιστούμε από κάποιον κυριαρχικότερο “άλλο”). . Ο φόβος μήπως είμαστε ικανές και καλές σ’ αυτό που κάνουμε ( πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι θα πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε καλές σ’ αυτό που κάνουμε). Ο φόβος πως είμαστε ανίκανες (πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι θα νιώθουμε πάντα κατάθλιψη, και άγχος, σαν άτομα αδέξια και κατώτερα).
Οι γυναίκες που θέλουν να νιώσουν πιο αρμονικά με τον εαυτό τους, πρέπει να αρχίσουν με την αντιμετώπιση των εσωτερικών προβλημάτων τους .
Μήπως με την Αυτογνωσία;
Μαθαίνοντας να παραδίδουμε την ευθύνη του εαυτού μας στους άλλους, αναπτύσσουμε την τάση να κατηγορούμε αυτούς τους άλλους για την ανικανότητά τους ν’ αναπληρώσουν το κενό μέσα μας και να μας κάνουν ευτυχισμένες – πράγμα που βέβαια δεν είναι η δουλειά τους.
Αν εμείς είμαστε θυμωμένες, κάποιος άλλος φταίει γι’ αυτό. ‘Η αν είμαστε ο στόχος του θυμού κάποιου άλλου, θα φταίμε εμείς, αντίστοιχα. Όσο πιο συγχωνευμένες είναι οι σχέσεις μας στην πρώτη μας οικογένεια (όσο δηλαδή, η δύναμη της ενότητας είναι τόσο ισχυρή που να χάνεται το ξεχωριστό «εγώ» μέσα στο «εμείς»), τόσο περισσότερο μαθαίνουμε να αναλαμβάνουμε ευθύνες για τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις των άλλων και αντίστοιχα να τους κατηγορούμε για τις δικές μας θυμωμένες αντιδράσεις. Πόσο συχνά ακούγονται στο περιβάλλον μας εκφράσεις του τύπου: « Πάντα δημιουργείς πονοκέφαλο στη μαμά», «Έκανε τον άντρα της αλκοολικό». Αυτά είναι τα «Τρίγωνα στην οικογένεια». Θα ασχοληθούμε όμως αναλυτικότερα σε άλλο σημείωμα με αυτά.
Μια Διανοητική άσκηση σε πρώτη φάση.
Ασκηθείτε στην εκπομπή εκείνων των κυμάτων σκέψης που θα θέλατε να λάβετε. Αν συναντήσετε έναν άνθρωπο ιδιαίτερα δύσκολο στην συναναστροφή, δώστε ένα αίσθημα φιλίας και συμπάθειας, αγάπης αν μπορείτε, και θα δείτε ότι, αν επιμένετε, η έχθρα και η ένταση θα εξαφανιστούν και τη θέση τους θα πάρει η αρμονία και η φιλία λέει ο James McCartney στο βιβλίο του “Γιόγκα: Το Κλειδί της Ζωής”.
Δύσκολο αλλά μπορετό! Απλά θέλει εξάσκηση όπως όλα.
Αρχίζουμε να χρησιμοποιούμε τον θυμό μας ως καταλύτη αλλαγής, όταν γίνουμε ικανές να λέμε στον άλλο πως νιώθουμε, χωρίς να τον θεωρούμε υπεύθυνο για τα συναισθήματά μας και χωρίς να κατηγορούμε τον εαυτό μας για τις αντιδράσεις των άλλων στις δικές μας επιλογές και τις πράξεις μας. Είμαστε υπεύθυνες για τη δική μας συμπεριφορά. Αλλά δεν είμαστε υπεύθυνοι για τις αντιδράσεις των άλλων, ούτε εκείνοι για τις δικές μας.
Από την στιγμή που μαθαίνουμε να το παρατηρούμε αυτό και να αλλάζουμε τη συμπεριφορά μας είναι μια πράξη αγάπης προς τον εαυτό μας και κατ’ επέκταση προς τους άλλους.
