Σε κλίμα πανικού και απόγνωσης, την ώρα που αρκετά νοικοκυριά και επαγγελματίες στην Αργολίδα και την Πελοπόννησο βρίσκονται αντιμέτωπα με διακοπές ρεύματος, οι αιτήσεις για διακανονισμούς των φουσκωμένων λογαριασμών ρεύματος το τελευταίο διάστημα ολοένα και αυξάνονται.
Παρά τις κρατικές επιδοτήσεις και καθώς το πραγματικό εισόδημα βαίνει συνεχώς μειούμενο, ελέω της γενικευμένης ακρίβειας, η δυσκολία αποπληρωμής αγγίζει πλέον όλους τους καταναλωτές και καθώς η περίοδος χάριτος για τις διακοπές ηλεκτροδότησης που είχε δοθεί για την πασχαλινή περίοδο εκπνέει, ο αριθμός των νοικοκυριών που προχωρά σε διακανονισμούς έχει εκτοξευθεί, με τα δεδομένα να αλλάζουν δραματικά από μέρα σε μέρα.
Ένας στους τέσσερις δεν έχει να πληρώσει
Η ΔΕΗ προ ημερών ανακοίνωσε άλμα 65% του αριθμού των διακανονισμών, πολιτών και επαγγελματιών, συγκριτικά με τον περασμένο Αύγουστο, όταν και ξεκίνησε η ενεργειακή κρίση, ενώ υπερδιπλασιασμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε σχέση με πέρυσι καταγράφουν και οι περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες. Οι διακανονισμοί, όπως λένε, έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι, ενώ από τις αρχές του έτους αυξάνονται σε ποσοστό 10% από μήνα σε μήνα και με εκθετικό ρυθμό από μέρα σε μέρα.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι ίδιες οι εταιρείες προτείνουν διακανονισμό σε πελάτες τους που βλέπουν ότι καθυστερούν πληρωμές, προκειμένου να διευκολύνουν και να εισπράξουν έστω με καθυστέρηση. Μάλιστα, πολύ σύντομα στην αγορά θα βγουν προϊόντα που θα πληρώνονται με διακανονισμούς, ενώ ήδη παρέχουν τη δυνατότητα πληρωμής των λογαριασμών ρεύματος με δόσεις.
Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί με τους αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος είναι τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας των Επαγγελματοβιοτεχνών της χώρας, όπου ένας στους τέσσερις καταναλωτές δεν είναι σε θέση να πληρώσει τα φουσκωμένα τιμολόγια, ενώ πάνω από έξι στους δέκα δηλώνουν πως τους δυσκολεύει η αποπληρωμή τους.
Διακοπές ρεύματος
Στο μεταξύ, σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ που αφορούν σε πελάτες της σχετικά με τις διακοπές ηλεκτροδότησης για ανεξόφλητους λογαριασμούς, το 2016 υπήρξαν 313.604 αιτήματα διακοπής ηλεκτροδότησης στον ΔΕΔΔΗΕ και τελικά κόπηκαν 145.053 συνδέσεις. Το 2017 524.269 αιτήματα διακοπής και τελικά κόπηκαν 223.854 συνδέσεις. Το 2018 487.075 αιτήματα διακοπής και τελικά κόπηκαν 194.881 συνδέσεις. Το 2019 312.640 αιτήματα διακοπής και τελικά κόπηκαν 133.678 συνδέσεις. Το 2020 374.153 αιτήματα διακοπής και τελικά κόπηκαν 137.260 συνδέσεις. Το 2021 274.222 αιτήματα διακοπής και τελικά κόπηκαν 108.075 συνδέσεις, ενώ το 2022 οι διακοπές μετά από αίτημα της ΔΕΗ και των λοιπών παρόχων είναι μέχρι στιγμής 56.755. Σε κάθε περίπτωση τα αιτήματα διακοπής ηλεκτροδότησης δεν συμπίπτουν ποτέ με τις διακοπές ρεύματος που γίνονται τελικά, καθώς μεσολαβούν διευθετήσεις-διακανονισμοί.
Προγράμματα διακανονισμών
Πάντως οι πάροχοι, τόσο η δημόσια εταιρεία όσο και οι ιδιώτες, έχουν έτοιμα προγράμματα διακανονισμών ώστε να προσφέρουν ευκολίες πληρωμής στους πελάτες τους και κυρίως να αποφύγουν περαιτέρω επιβάρυνση της ρευστότητάς τους. Πρόκειται για προγράμματα που απευθύνονται σε πελάτες που δυσκολεύονται να πληρώσουν εμπρόθεσμα ή καθυστερούν την καταβολή της οφειλής για το ρεύμα που κατανάλωσαν. Να σημειώσουμε πως η ΔΕΗ έχει καθορισμένο πρόγραμμα διακανονισμών, το οποίο συνδυάζει το ύψος της οφειλής με ποσό προκαταβολής για την αποπληρωμή της με δόσεις που φτάνουν ακόμη και τις 24. Έτσι, για οφειλή μέχρι 500 ευρώ το ποσοστό προκαταβολής που απαιτείται είναι 10% της οφειλής και η πληρωμή της διακανονίζεται σε πέντε δόσεις.
Το ίδιο ποσοστό ζητείται και για οφειλές 500 έως 1.000 ευρώ και οι δόσεις καθορίζονται σε οκτώ. Για χρέη 1.000 έως 2.000 ευρώ η προκαταβολή ανεβαίνει στο 15% της οφειλής και οι δόσεις σε δώδεκα. Για 2.000 έως 3.000 ευρώ προκαταβάλλεται το 20% της οφειλής και οι δόσεις αυξάνονται σε δεκαοκτώ. Για οφειλές άνω των 3.000 ευρώ υπάρχει η επιλογή της προπληρωμής του 20% ή του 30% και οι δόσεις καθορίζονται σε 18 και 24, αντίστοιχα.
Από την πλευρά τους οι ιδιώτες προμηθευτές ρεύματος, εξαιτίας της κρισιμότητας της κατάστασης στην αγορά, στις ιστοσελίδες τους αφενός πληροφορούν τους καταναλωτές για τις διεθνείς τιμές ενέργειας, αφετέρου τους ενημερώνουν για τη δυνατότητα που παρέχουν για ρύθμιση των οφειλών τους, αν αυτό χρειαστεί. Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν τα νοικοκυριά ή οι επιχειρήσεις είναι να ενημερώσουν μέσω της ιστοσελίδας ή της εφαρμογής του παρόχου τους για τη δυσκολία πληρωμής των λογαριασμών τους. Οι εταιρείες επικοινωνούν άμεσα μαζί τους και τους απευθύνουν εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες συνοψίζονται στο «σπάσιμο» της οφειλής σε τμηματική καταβολή.
Αν πρόκειται για ληξιπρόθεσμη οφειλή, τότε οι καταναλωτές καλούνται να καταβάλουν και προκαταβολή. Επίσης ορισμένοι πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος σε συνεργασία με τράπεζες ενημερώνουν τους καταναλωτές για τη δυνατότητα πληρωμής των οφειλών μέσω πιστωτικής κάρτας. Οι πελάτες μπορούν να αξιοποιήσουν τις άτοκες δόσεις και να καταβάλουν με μεγαλύτερη άνεση τις οφειλές τους. Εξαρτάται, βέβαια, από το αν διαθέτουν την πιστωτική κάρτα της τράπεζας με την οποία συνεργάζεται ο πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας.
Επιδότηση και τον Μάιο
Στο μεταξύ, βέβαιο θεωρείται πως η Κυβέρνηση θα προχωρήσει στην επιδότηση των καταναλωτών και τον Μάιο. Η φόρμουλα θα είναι παρόμοια με αυτή του Απριλίου και των περασμένων μηνών, όπου το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας έχει εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα επίπεδα, δηλαδή με απευθείας έκπτωση στους λογαριασμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Παράλληλα το κυβερνητικό επιτελείο εξετάζει να επιδοτήσει τους παραγωγούς από τον Ιούνιο, αν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή παρέμβαση. Αυτό το σενάριο προβλέπει πλαφόν στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και επιδότηση των ηλεκτροπαραγωγών, ώστε να πέσει η χονδρική τιμή του ρεύματος.
Τι θα γίνει με λογαριασμούς και ρήτρα αναπροσαρμογής
Για τα σενάρια που εξετάζει η κυβέρνηση προκειμένου να καταπολεμήσει την ακρίβεια στην ενέργεια που «χτυπάει» την τσέπη στα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις μίλησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου. Ο ίδιος είπε ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει παρέμβαση όπου ο κόσμος θα δει πολύ μικρότερους λογαριασμούς ρεύματος.
«Η πραγματικότητα είναι ότι όλο το προηγούμενο διάστημα υπήρξε στήριξη της κυβέρνησης, που κυρίως απέδωσε σε όσους καταναλωτές είχαν κατανάλωση μέχρι 300 κιλοβατώρες, αυτοί είδαν πολύ μικρές αυξήσεις. Από εκεί και πάνω οι αυξήσεις ήταν πολύ μεγαλύτερες. Υπήρξε και στήριξη για τις επιχειρήσεις, όμως το πρόβλημα εξακολουθεί να παραμένει», ανέφερε ο κ. Οικονόμου.
«Με το σχέδιο που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός θα υπάρξει ουσιαστική παρέμβαση και στήριξη και σε εκείνους που είχαν υψηλότερες καταναλώσεις, ανεξαρτήτως εισοδηματικών κριτηρίων, με αποτέλεσμα να δουν δραστικά μειωμένους λογαριασμούς και για έναν μεγάλο χρονικό ορίζοντα», τόνισε.
Για την ρήτρα αναπροσαρμογής
«Ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται η τιμή του ρεύματος είναι αρκετά πολύπλοκος. Η παρέμβαση που θα κάνουμε θα έχει αντανάκλαση και στη ρήτρα αναπροσαρμογής και θα έχει ως αποτέλεσμα όλοι να πληρώνουμε το ρεύμα πολύ φθηνότερα από ό,τι από τη στιγμή που άρχισαν οι αυξήσεις και μετά», σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
«Η τιμή της χονδρικής είναι ένα θέμα, αλλά τον κόσμο τον ενδιαφέρει η τιμή της λιανικής. Παρά τις υπερβολικές αυξήσεις, που καταδεικνύουν ότι το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, η Ελλάδα στην τιμή της λιανικής είναι κάτω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο», πρόσθεσε.
«Ο κόσμος θα δει πολύ μικρότερους λογαριασμούς ρεύματος»
«Με την παρέμβαση που θα κάνουμε ο κόσμος θα δει πολύ μικρότερους λογαριασμούς από αυτούς που βλέπει το τελευταίο διάστημα. Γίνονται συνεχείς συσκέψεις ώστε να αποφασιστεί το ύψος της παρέμβασης. Θα είναι χρήματα που αγγίζουν τα όρια των δημοσιονομικών μας δυνατοτήτων.
Καταλαβαίνουμε ότι η κοινωνία δεν αντέχει. Η παρέμβαση αυτή που περιλαμβάνει όλους, απαιτεί πόρους και μηχανισμό. Θα κινηθούμε ανεξάρτητα από την ΕΕ, μέσα στο πλαίσιο των κινήσεων που μπορούν να κάνουν τα κράτη – μέλη.
Συνεχίζονται και οι παρεμβάσεις του πρωθυπουργού και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το σχέδιό μας θα τεθεί σε εφαρμογή κάπου μέσα στον Ιούνιο, και όσα περιμένουμε από την ΕΕ είναι μια παράλληλη διαδικασία», είπε ακόμα ο κ. Οικονόμου.
Αναφερόμενος στις διακοπές ρεύματος που έχουν γίνει το τελευταίο χρονικό διάστημα λόγω της αδυναμίας των πολιτών να ανταποκριθούν στους υπέρογκους λογαριασμούς που λαμβάνουν, ο κ. Οικονόμου είπε ότι:
«Η δική μας πρόθεση είναι να εξαντλούνται όλες οι δυνατότητες και να μη μένει κανένας χωρίς ρεύμα. Η κυβέρνηση έκανε και θα εξακολουθεί να κάνει ό,τι μπορεί για να μην κόβεται το ρεύμα. Αλλά η ιστορία με τις διακοπές ρεύματος δεν είναι καινούργια. Το 2017 είχαμε 200.000 διακοπές.
Ο αριθμός των διακοπών για τον οποίο μιλάμε τώρα, νομίζω ότι απέχει από τα νούμερα του 2017 – 2018. Η ρήτρα είναι μέρος του λογαριασμού. Όποιος πληρώνει σε δόσεις δεν του κόβεται το ρεύμα. Οι πάροχοι όλοι, και η ΔΕΗ, έχουν προγράμματα δόσεων».
Σχετικά με όσους έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη, ο ίδιος σημείωσε ότι:
«Για τις αγωγές, θα ήμουν πολύ προσεχτικός επειδή έχουμε τραυματικές εμπειρίες ως χώρα από κινήματα τύπου “Δεν πληρώνω”. Θα πρότεινα στους ανθρώπους να είναι πολύ προσεχτικοί και να μην εμπιστεύονται εύκολα. Και σε άλλες περιπτώσεις που η κοινωνία είχε δυσκολευτεί, υπήρξαν άνθρωποι που μιλούσαν για σεισάχθεια και μηδενισμό των χρεών».
«Η ουσιαστική απάντηση για το ζήτημα του ηλεκτρικού ρεύματος θα έρθει μέσα από την ανακοίνωση της πολύ ουσιαστικής παρέμβασης της κυβέρνησης, η οποία είναι εφικτή λόγω της απόδοσης της οικονομίας», τόνισε κλείνοντας ο κ. Οικονόμου.
