Την εκκίνηση νέου προγράμματος στο πλαίσιο του προγράμματος Reposidonia, στον Αργολικό κόλπο, ανακοίνωσε η iSea. Κύριος στόχος του προγράμματος είναι να συμβάλει στη διαχείριση και προστασία των βυθών με λιβάδια Ποσειδωνίας στην Ελλάδα.
Το Reposidonia λειτουργεί ως πρόγραμμα ομπρέλα που περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες και τα έργα που υλοποιεί η iSea σχετικά με την Ποσειδωνία και τους λειμώνες που σχηματίζει σε συγκεκριμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της χαρτογράφησης των λιβαδιών, της εκτίμησης της τοπικής βιοποικιλότητας, του αποθηκευμένου οργανικού άνθρακα, της υγείας των λιβαδιών καθώς επίσης και την ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων ευαισθητοποίησης του κοινού.
Όπως ανακοίνωσε η iSea θα επισκεφθεί αρχικά το Δήμο Σπετσών, όπου με την υποστήριξη του Argolic Environment Foundation θα χαρτογραφήσει λειμώνες Ποσειδωνίας, Posidonia oceanica, με τη χρήση δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης. Η χαρτογράφηση θα βοηθήσει τις μελλοντικές προσπάθειες διατήρησης και διαχείρισης αυτών των πολύτιμων οικοτόπων με την εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας.
Τα νησιά του Αργολικού κόλπου είχαν υψηλή τουριστική ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς αποτελούν εύκολα προσβάσιμους προορισμούς από μεγάλα αστικά κέντρα (π.χ. Αθήνα και Πειραιάς), καθώς και αυξημένη αλιευτική δραστηριότητα. Τα παραπάνω έχουν άμεσο αντίκτυπο στα τοπικά λιβάδια που δεν έχουν χαρτογραφηθεί σωστά και δεν έχουν αξιολογηθεί.
Στόχος του έργου είναι η ακριβής χαρτογράφηση της έκτασης των λιβαδιών στις παράκτιες ζώνες των Σπετσών και της Βελοπούλας. Η χαρτογράφησης θα ανοίξει το δρόμο για περαιτέρω δράσεις διαχείρισης και θα βοηθήσει στον εντοπισμό λιβαδιών προτεραιότητας σε μια περιοχή με αυξημένες διαταραχές από ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Posidonia oceanica
Τα λιβάδια Ποσειδωνίας θεωρούνται ένας από τους σημαντικότερους τύπους θαλάσσιων οικοτόπων της Μεσογείου Θάλασσας, παρέχοντας πλήθος οικοσυστημικών υπηρεσιών. Λειτουργούν ως νηπιοτροφία για νεαρά άτομα και χώροι διαβίωσης για μεγάλο αριθμό ειδών, αφού παρέχουν τροφή και κυνηγετικά πεδία στα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο νερά τους.
Η P.oceanica αποτελεί «μηχανικό του οικοσυστήματος» καθώς σταθεροποιεί το ίζημα με τις ρίζες της και αλλάζει την υδροδυναμική κατάσταση της υποπαλιρροιακής ζώνης, περιορίζοντας τη δύναμη των κυμάτων και των ρευμάτων. Τόσο τα φύλλα όσο και το ίζημα κάτω από τα λιβάδια μπορούν να συσσωρεύσουν μεγάλες ποσότητες άνθρακα, καθιστώντας τα λιβάδια έναν από τους σημαντικότερους οικοτόπους που αποτελούν αποθήκες μπλε άνθρακα.
Απειλές και προστασία
Η κύρια απειλή για αυτά τα λιβάδια είναι η υποβάθμιση των οικοτόπων από ανθρώπινες δραστηριότητες. Η υποβάθμιση των λιβαδιών αποδίδεται σε μια σειρά πιέσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια, την παράκτια ανάπτυξη και την ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση. Λόγω της σημασίας του, το είδος προστατεύεται από τη σύμβαση της Βαρκελώνης, τη σύμβαση της Βέρνης, την οδηγία για τους οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ) και τον κανονισμό της ΕΕ (1967/2006/ΕΚ) που απαγορεύει την αλιεία με δυναμικά εργαλεία πάνω από τα λιβάδια.
Παρά την εθνική και διεθνή νομοθεσία, η Ποσειδωνία περιλαμβάνεται στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της IUCN από τον Νοέμβριο του 2010, με το καθεστώς της να αναφέρεται ως “Ελάχιστης Ανησυχίας”, κυρίως λόγω της ευρείας κατανομής της σε όλες τις ακτές της Μεσογείου. Παρότι πρόκειται για ένα μακρόβιο φυτό, ο εξαιρετικά αργός ρυθμός ανάπτυξής του το καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτο σε εξωτερικές διαταραχές, εμποδίζοντας έτσι τη φυσική ανάκτηση των λιβαδιών εάν υποβαθμιστoύν. Στη λεκάνη της Μεσογείου, έχει παρατηρηθεί μείωση της P.oceanica, με τις εκτιμήσεις να κυμαίνονται μεταξύ 11% και 50% ελάττωση της έκτασης των λιβαδιών τα τελευταία 50 χρόνια. Παρά το γεγονός ότι έχει διεξαχθεί αρκετή επιστημονική έρευνα για την Ποσειδωνία, απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την κατανομή της και τις απειλές της στις λεκάνες της Ανατολικής και Νότιας Μεσογείου.
