Το 2021 η International Art Academy διεξήγε τον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Ποίησης «Κ. Π. Καβάφης 2021». Το βραβείο «Σοφοκλής» απονεμήθηκε στην Γκέλη Ντηλιά για τη συλλογή «Το στίγμα των Βάλτων» με ποιήματα που αφορούν αποκλειστικά φυλακισμένους.
Όπως αναφέρει η συγγραφέας και ποιήτρια: “Το περιβάλλον μιας φυλακής, ταυτόσημο του ιδρυματισμού και του κοινωνικού στιγματισμού, προκαλεί πολλά αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα. Η τέχνη έχει προσπαθήσει πλειστάκις να το αποτυπώσει ποικιλοτρόπως, με τραγούδια, ταινίες, installation art, φωτογραφίες κλπ.
Μπαίνοντας εθελοντικά είτε να διδάξω την αγγλική γλώσσα είτε να διεξάγω σεμινάρια-εργαστήρια ποίησης είναι αναπόφευκτο να μην υπάρξει αλληλεπίδραση. Οι έγκλειστοι μαθητές αφήνουν παράθυρα που όποιος τα ανοίξει βρίσκει υλικό όχι μόνο για σκέψη, αλλά στην δική μου περίπτωση για ποίηση. Κάπως έτσι ξεκίνησα να γράφω τα «Ποιήματα της Φυλακής» που ακόμα συνεχίζονται με νέες εμπνεύσεις από αυτή της Τρίπολης, όπου υλοποιώ το πρόγραμμα «Τα Αγγλικά ως εργαλείο επανένταξης και επανεφεύρεσης του εαυτού» με εξαιρετικά αποτελέσματα”.
ΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ
Γράφω για τους απέναντι τους αθέατους
τους παράνομους
τους μαθητές του τελευταίου θρανίου,
αυτούς που δεν τους απευθύνονται
οι καθωσπρέπει
οι νομοταγείς
οι απέναντι
οι συνηθισμένοι.
Γράφω για όσους έχει μαυρίσει η ψύχη τους
από πόρτες που κλείνουν
πληγές που δεν κλείνουν
και για αυτό δεν έχουν διεύθυνση και αριθμό
αλλά πτέρυγα αριθμός τάδε, κελί αριθμός δείνα.
Γράφω για εκείνους που η ζωή διακόπτεται
ενώ για κάποιους δεν ξανασυνεχίζεται.
Είναι γεγονός ότι η δυναμική των κρατουμένων μπορεί να είναι ψυχοφθόρα για τον συναισθηματικό κόσμο μιας εθελόντριας (δεν γνωρίζω αν το ίδιο ισχύει και για έναν εθελοντή), αν ευθύς εξ αρχής δεν βάλει όρια στο πώς διαχειρίζεται την εμπλοκή της μαζί τους. Παρόλα αυτά, αρκεί μια σιωπή να τα τινάξει όλα στον αέρα και τότε γεννιέται το ποίημα.
ΑΠΟΜΟΝΟΣ
Μοναχός
σε κελί.
Μονάχος
σε κελί.
Μοναστήρι.
Φυλακή.
Προσευχή.
Σιωπή.
Η ρουτίνα τους βρίθει μονοτονίας, Ακόμη και τα ταξίδια στο ταβάνι τελειώνουν. Τότε, το μόνο που τους μένει είναι να βουτήξουν στα έγκατα της ύπαρξης για αυτοκριτική. Υπάρχει άπλετος χρόνος για οτιδήποτε μέσα στο μαγγανοπήγαδο της ματαίωσης του εαυτού που ξεθωριάζει, με τον χρόνο να αποδομεί ανήλεα την αυτοεικόνα και να προσγειώνει ανώμαλα.
FADE OUT
Ο καθένας τη ζωή του
και εκείνος τη ποινή του.
Αραιά και πού
επισκέψεις
τηλεφωνήματα,
τα τυπικά,
μια φτηνή φόρμα
έμβασμα για καφέ, καπνό, τηλεκάρτες
μια στο τόσο
έτσι για να βγει η υποχρέωση.
Δεν ξανάρχονται.
Δεν περιμένει.
Ακόμη και τώρα όταν μου τηλεφωνούν από ένα Κατάστημα Κράτησης οι μαθητές μου, η συνομιλία θα διακοπεί οπωσδήποτε από τη βαβούρα των διαδρόμων, τις αναγγελίες των σωφρονιστικών υπαλλήλων από τα μεγάφωνα, από ένα μελίσσι χωρίς σταματημό που πηγαινοέρχεται και το κουδούνι που ανάλογα με την ώρα σημαίνει λήξη των δραστηριοτήτων. Όλα αυτά δίνουν ένα ηχητικό χρωματισμό στο πρόγραμμα μιας φυλακής.
ΤΟ ΚΟΥΔΟΥΝΙ
Το κουδούνι στη Β΄ πτέρυγα
χτυπά στην ώρα του
τέσσερις φορές την ημέρα.
Ο ήχος καρφώνεται σαν στιλέτο στα τύμπανα
και διασκορπίζεται στα οκτώ κελιά της ακτίνας.
Τελευταία καταμέτρηση από τον φύλακα.
Σφαλίζουν πόρτες.
Βραδινό φαγητό- ντους- τηλεόραση.
Απ’ έξω η άνοιξη κρυώνει.
Δύσκολα μυρίζει Άνοιξη σε ένα τέτοιο χώρο. Ο χειμώνας έχει την τιμητική του, βαθιά ριζωμένος στη ψυχολογία τους. Αν τύχει και πέσει επάνω τους η ανθισμένη εποχή θα είναι σε κάποια άδεια που δικαιούνται. Τότε η ζωή μεταβάλλεται για λίγες μέρες σε πίστα ταχύτητας να προλάβουν να ζήσουν όσο γίνεται περισσότερα μέχρι να επιστρέψουν.
ΠΡΩΤΗ ΑΔΕΙΑ
Στο στομάχι σου έχουν φωλιάσει
χιλιάδες πεταλούδες
σαν περπατάς σε αναμμένα κάρβουνα
μέχρι η γραφειοκρατία
να χορτάσει υπογραφές και σφραγίδες.
Μισός μέσα, μισός έξω.
Η Κόρινθος εξήντα χιλιόμετρα μακριά
ή ένα εκατοστό από τη πύλη
το ίδιο κάνει , ίσως.
Εδώ και δυόμιση χρόνια
απέχεις στερούμενος πολλών
πλην του χαμόγελου…
Δεν είναι λίγο
να αφήσεις άστεγες τις ανασφάλειες
για έξι ημέρες
και μέχρι να γυρίσεις να σε ψάχνουν…
Πάντα ο χρόνος εκεί μέσα λαμβάνει διαφορετικές διαστάσεις. Κάποιες από αυτές γεύτηκε και οι κοινωνία στη διάρκεια του εγκλεισμού κατά την πανδημία και τι τίμημα είναι βαρύ. Γιατί δεν είναι εύκολο να στερείσαι την ελευθερία, το μέγιστο αγαθό.
