Το 2021 αποτελεί μια χρονιά ιδιαίτερης σημασίας για το έθνος μας καθώς συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Εθνική Παλιγγενεσία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία προσέφερε πολλά και πρωταγωνίστησε στην εθνεγερσία του 1821. Η συμβολή δε των Νεομαρτύρων και των Εθνομαρτύρων ήταν καθοριστική και αποφασιστική με κορύφωση της έναρξης της Ελληνικής Επανάσταση. Στα μέσα του 17ο αιώνα το τουρκοκρατούμενο Ανάπλι αναστατώνετε με την θυσία ενός νέου παλικαριού που έδωσε την ζωή του για τον Χριστό ταρακουνώντας τα ήσυχα έως τότε νερά του Αργολικού και συθέμελα τη γη του Μοριά ήταν ο Νεομάρτυρας Αναστάσιος που έμελε να γίνει ο φάρος και ο φρουρός του ένδοξου Ναυπλίου και πολλοί να μιμηθούν το θάρρος και την ανδρεία του.
Για ιστορικούς και επιστημονικούς λόγους θα πρέπει να τονίσουμε ότι στο χώρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας Νεομάρτυρες είναι όλοι οι χριστιανοί που στα υστεροβυζαντινά και μεταβυζαντινά χρόνια βασανίστηκαν και υπέστησαν τα πάνδεινα και ομολόγησαν την ορθόδοξη πίστη τους. Οι Εθνομάρτυρες μαρτύρησαν για την Ελλάδα και την ελευθερία, ενώ οι Νεομάρτυρες μαρτύρησαν για το Χριστό και την ορθόδοξη πίστη τους. Οι Εθνομάρτυρες αγωνίζονταν για την πατρίδα αλλά και για την Ορθόδοξη πίστη τους, η αγάπη για την πατρίδα όμως ήταν εκείνη που πρωταρχικά τους οδηγούσε στο μαρτύριο και στη θυσία τους. Από τους δεκάδες Εθνομάρτυρες θα υπογραμμίσουμε τους Ρήγα Βελεστινλή, Αθανάσιο Διάκο, Παπαφλέσσα, Ιωάννη Εμμανουήλ, Διονύσιο τον Φιλόσοφο, Γερμανό Ζαφειρόπουλο, Ιερεμία επίσκοπο Βρεσθένης κ.α.
Έχουμε όμως Νεομάρτυρες και Εθνομάρτυρες που μαρτύρησαν για τον Χριστό και την Ελλάδα ταυτόχρονα όπως ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ , ο άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης αργότερα κ.α. Από το Νέον Μαρτυρολόγιον του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, πληροφορούμαστε ότι οι Νεομάρτυρες ήταν τα συνήθη θύματα των Τούρκων όπου προσπαθούσαν να τους εξισλαμίσουν με διαφόρους τρόπους.
Μερικοί από τους Νεομάρτυρες είναι ο άγιος Αγγελής ο Αργείος, οι άγιοι Δημήτριος και Παύλος Πολιούχοι της Τρίπολης, άγιος Σταμάτιος εκ Σπετσών, άγιος Θεόδωρος εκ Μυτιλήνης, ο άγιος Γεώργιος εξ Ιωαννίνων, ο άγιος Μιχαήλ Πακνανάς ο άγιος Αχμέτ, η αγία Κυράννα της Θεσσαλονίκης, αγία Χρυσή κ.α.
Οι αφορμές που δημιουργούσαν οι Μουσουλμάνοι για να εξισλαμίσουν και στην συνέχεια να οδηγήσουν τους Χριστιανούς στο θάνατό ήταν η ύβρης προς τον προφήτη Μωάμεθ (αλήθεια ή ψέματα δεν έχει σημασία γιατί οι ψευδομάρτυρες ήταν πολλοί) η χρήση έστω και για αστείο του κεφαλόδεσμου -σαρίκι- που για τους Τούρκους σήμαινε προσχώρηση στη θρησκεία τους, το ίδιο ίσχυε το να φορέσει ο χριστιανός τουρκικά φορέματα η υποδήματα, το να συνάψεις φιλίες η σχέση με μουσουλμάνα γυναίκα και πολλές άλλες αφορμές. Επίσης όταν κάποιος χριστιανός είχε ασπαστεί το Ισλάμ και στη συνέχεια επέστρεψε στην ορθόδοξη πίστη, την οποίαν και ομολόγησε δημόσια ήταν ένας ισχυρός και σοβαρός λόγος θανάτωση.
Μια τέτοια περίπτωση ήταν και ο νέος σε ηλικία καλλιτέχνης από το Ναύπλιο, ζωγράφος άγιος Αναστάσιος ο Νεομάρτυρας που αρραβωνιάστηκε την κόρη ενός χριστιανού και σε λίγες μέρες άκουσε κάποια σφάλματα για την αρραβωνιαστικιά του και την άφησε. Οι συγγενείς της κόρης, του έκαναν μάγια για να την αγαπήσει και να την πάρει. Σε λίγο χρονικό διάστημα μέσω της μαγείας έχασε τα λογικά του και γυρνούσε στη πόλη ως αλλόφρον. Όταν τον είδαν οι Τούρκοι, έτσι τον έκαναν να αλλαξοπιστήσει. Ο Θεός όμως τον λυπήθηκε και σε λίγες μέρες του έδωσε την υγεία του. Και ερχόμενος στα λογικά του, κατανοεί ότι είναι Τούρκος και ότι φορούσε στο κεφάλι άσπρο σαρίκι. Αμέσως το πετάει και αρχίζει να φωνάζει με δυνατή φωνή και με τόλμη μέσα στο πλήθος των Τούρκων ότι ήταν, είναι και θα είναι για πάντα χριστιανός.
Οι Τούρκοι μόλις είδαν ότι μετάνιωσε, έτρεξαν καταπάνω του και δέρνοντας και σπρώχνοντας τον έφεραν στον κριτή. Ο κριτής επιχειρούσε με διάφορες πλεκτάνες, πότε κολακεύοντας και πότε φοβερίζοντας, να τον κάνει να αρνηθεί την Χριστιανική πίστη. Αλλά ο Αναστάσιος δεν τα λογάριαζε όλα αυτά και ακλόνητος έλεγε με τόλμη ότι δεν αρνείται τον Κύριο Ιησού Χριστό, τον αληθινό Θεό, αλλά πιστεύει και Τον προσκυνά ως δημιουργό και σωτήρα του ενώ την πίστη στον Αλλάχ δεν την χρειάζεται και την αποστρέφεται. Όταν άκουσε αυτά ο κριτής έδωσε εντολή να τον αποκεφαλίσουν. Αλλά οι Τούρκοι δεν τον άκουσαν και με το που τον έβγαλαν από το κριτήριο όρμισαν πάνω με ξύλα, με σπαθιά, με μαχαίρια κατατρυπούσαν το κορμί του Μάρτυρα μέχρι που το κατέκοψαν σε μικρά κομμάτια.
Αυτό το πολυποίκιλο μαρτύριο που οι διώκτες του Νέρωνα , Δεκίου και Διοκλητιανού (εποχή Μεγαλομαρτύρων) ωχριούν μπροστά στους μουσουλμάνους δήμιους και βασανιστές αφού σε έναν μόνο μάρτυρα χρησιμοποίησαν ταυτόχρονα ξυλοδαρμό, κρέμασμα, φωτιά, σφαγή, αποκεφαλισμό και τεμαχισμό. Μάλιστα οι φιλάργυροι Τούρκοι γνώριζαν την αγάπη και τον σεβασμό των Χριστιανών προς τα λείψανα των Νεομαρτύρων και έβρισκαν τρόπους να εκβιάζουν η να παζαρεύουν, για να αποσπάσουν όσο μπορούσαν μεγαλύτερα χρηματικά ποσά και μετά να δώσουν πληροφορίες για την θέση των λειψάνων. Στην περίπτωση όμως του αγίου Αναστασίου θέλησαν να εξαφανίσουν παντελώς κάθε τι από τον ίδιο και για αυτό πέταξαν το τίμιο λείψανο του στον Αργολικό Κόλπο. Έτσι τελείωσε την επίγεια ζωή του στην πόλη που αγάπησε την 1η Φεβρουαρίου 1655 μ.Χ. ο Νεομάρτυρας Αναστάσιος και έλαβε του μαρτυρίου το στεφάνι.
Να γιατί λοιπόν ο προστάτης μας άγιος είναι ένας Νεομεγαλομάρτυρας, γιατί υπέφερε με καρτερία και ηρωισμό φρικτά βασανιστήρια για την δόξα του Χριστού. Αψήφησε τα πάντα, που του πρόσφεραν οι Τούρκοι χάριν της πίστεως του στον Ιησού Χριστό και πρόσφερε τη ζωή του θυσία στο βωμό της αγάπης προς τον Κύριο. Με Βασιλικό διάταγμα της 14ης Νοεμβρίου 1935 μ.Χ. καθιερώθηκε η 1η Φεβρουαρίου ως ημέρα ολοκληρωτικής αργίας των καταστημάτων και Υπηρεσιών του Ναυπλίου.
* Βασίλης Τσιαμάκης είναι τελειόφοιτος θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ
