Το εμβόλιο της γρίπης δεν προστατεύει από την COVID-19 και το εμβόλιο έναντι του SARS-CoV-2 δεν προστατεύει από τη γρίπη. Χρειάζονται και τα δύο, τονίζουν οι ειδικοί επιστήμονες. Λίγο πριν από την έναρξη της περιόδου έξαρσης της εποχικής γρίπης και εν μέσω μιας πανδημίας που δεν έχει κοπάσει, επιστήμονες και υγειονομικές αρχές καλούν τους πολίτες και κυρίως όσους ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού να μην αμελήσουν το φετινό τους ραντεβού με το αντιγριπικό εμβόλιο, επισημαίνοντας ότι η γρίπη είναι απρόβλεπτη και ότι το γεγονός πως πέρυσι δεν «κυκλοφόρησε» λόγω της τήρησης των μέτρων προστασίας από την COVID-19, δεν σημαίνει ότι δεν θα μας επισκεφθεί φέτος.
Μάλιστα, εκφράζουν ανησυχία ότι ενδεχομένως φέτος η γρίπη να πλήξει περισσότερους πολίτες και πιο σοβαρά, ακριβώς επειδή το ανοσιακό σύστημα «ξέχασε» τον ιό έπειτα από έναν χρόνο απουσίας του. Αγνωστος Χ παραμένει για τους ειδικούς η παράλληλη κυκλοφορία δύο ιών που πλήττουν το αναπνευστικό σύστημα, δηλαδή γρίπης και COVID-19 και οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτό σε όποιον νοσήσει και από τους δύο.
Η ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, απαντά μέσω της «Κ» για την ανάγκη του αντιγριπικού εμβολιασμού και τον φετινό χειμώνα.
1. Πέρυσι δεν εκδηλώθηκε επιδημία γρίπης. Γιατί πρέπει να εμβολιαστούμε φέτος;
Δεν σημαίνει ότι επειδή δεν κυκλοφόρησε πέρυσι δεν θα κυκλοφορήσει ούτε φέτος. H γρίπη είναι απρόβλεπτη. Οποιαδήποτε εκδοχή της σε ό,τι αφορά τη σοβαρότητά της ή τον χρόνο εμφάνισής της μπορεί να υπάρξει. Μπορεί να μη μας «ενοχλήσει» και να έχουμε έναν ήσυχο χειμώνα και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ή και πρώιμη επιδημία.
2. Οι ειδικοί επιστήμονες εκφράζετε ιδιαίτερη ανησυχία για την κυκλοφορία της γρίπης φέτος. Για ποιον λόγο;
Πέρυσι ο πληθυσμός δεν δέχθηκε το ερέθισμα της γρίπης που οδηγεί στην παραγωγή αντισωμάτων και έτσι έχει χαμηλότερο επίπεδο ανοσίας. Με λίγα λόγια, το ανοσιακό μας σύστημα είναι περισσότερο ανέτοιμο σε σχέση με προηγούμενα έτη για να αντιμετωπίσει τον ιό, που σημαίνει ότι πιθανόν μεγαλύτερος αριθμός ατόμων θα νοσήσει και ενδεχομένως πιο σοβαρά. Επίσης δεν γνωρίζουμε τι σημαίνει μια παράλληλη κυκλοφορία του ιού της γρίπης και του SARS-CoV-2 και με ποιον τρόπο αυτές οι δύο σοβαρές λοιμώξεις θα επιδράσουν στον πληθυσμό. Με την κοινή λογική, πρόκειται για δύο ιούς που επιδρούν στο αναπνευστικό σύστημα και επομένως οι επιπτώσεις τους θα μπορούσαν να έχουν σοβαρότερης βαρύτητας αποτέλεσμα για αυτόν που θα νοσήσει.
3. Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος συνλοίμωξης από COVID-19 και γρίπη;
Είναι ένα ενδεχόμενο. Δεν ξέρουμε σε ποιο ποσοστό μπορεί να συμβεί. Παλιότερα πιστεύαμε ότι όταν ο οργανισμός είναι απασχολημένος με έναν ιό και προσπαθεί να τον αντιμετωπίσει, δεν μπορεί να προσβληθεί από κάποιον άλλο, διότι παράγει ορισμένες ουσίες, όπως είναι η ιντερφερόνη, που είναι η άμυνά του απέναντι στις λοιμώξεις από ιούς. Αυτό δεν ισχύει. Πρόκειται για αρχική εκτίμηση η οποία δεν έχει επαληθευθεί επιστημονικά.
4. Εάν ένα άτομο εμβολιαστεί έναντι της γρίπης, πόσο προστατευμένο είναι από την COVID-19; Αντίστοιχα, εάν εμβολιαστεί για τον κορωνοϊό, έχει προστασία έναντι της γρίπης;
Οταν είσαι εμβολιασμένος για τη γρίπη, προστατεύεσαι από τη γρίπη και όταν είσαι εμβολιασμένος έναντι της COVID-19, προστατεύεσαι από την COVID-19. Χρειάζονται και τα δύο. Είναι δύο διαφορετικά εμβόλια για δύο διαφορετικές κλινικές οντότητες.
5. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του φετινού αντιγριπικού εμβολίου; Πόσο αποτελεσματικό εκτιμάτε ότι είναι, με δεδομένο ότι δεν υπήρξε πρόσφατη κυκλοφορία του ιού που να προϊδεάζει για το τι θα δούμε φέτος;
Φέτος όλα τα εμβόλια έναντι της γρίπης είναι τετραδύναμα και παρέχουν προστασία από δύο στελέχη του ιού γρίπης τύπου Α και συγκεκριμένα τα Α/Η1Ν1 και A/H3N2 και δύο στελέχη του ιού τύπου Β. Παρά την πολύ περιορισμένη κυκλοφορία του ιού της γρίπης πέρυσι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατάφερε να συλλέξει έναν αριθμό δειγμάτων βάσει του οποίου μπόρεσε να εξετάσει τους ορότυπους του ιού της γρίπης και να δώσει τις ανάλογες συστάσεις για τη σύνθεση των φετινών εμβολίων.
6. Ποιοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης;
Οι συστάσεις μας για τις ομάδες πληθυσμού που θα πρέπει να εμβολιαστούν έναντι της γρίπης δεν έχουν αλλάξει. Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται συστηματικά και κατά προτεραιότητα, σε όλα τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, σε παιδιά άνω των έξι μηνών και ενήλικες με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, καρδιακή νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφροπάθεια και παθήσεις ήπατος, νευρολογικά και νευρομυϊκά νοσήματα, αιμοσφαιρινοπάθειες και σύνδρομο down, καθώς και παιδιά που λαμβάνουν ασπιρίνη μακροπρόθεσμα. Επίσης ο εμβολιασμός συστήνεται στις εγκύους, λεχωίδες και θηλάζουσες, άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, άτομα που έρχονται σε στενή επαφή με βρέφη ή ζουν με άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, άστεγους και σε κλειστούς πληθυσμούς, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές σχολών, σωφρονιστικά καταστήματα κ.ά. Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και γενικά τους εργαζομένους σε μονάδες Υγείας.
7. Ποια είναι η καλύτερη στιγμή για να εμβολιαστεί κάποιος ώστε να έχει προστασία καθόλη τη διάρκεια της περιόδου έξαρσης της γρίπης;
Η ανοσοποίηση χρειάζεται 15 ημέρες για να γίνει. Με δεδομένο ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης συνήθως στη χώρα μας ξεκινάει τον Δεκέμβριο, καλό είναι ο αντιγριπικός εμβολιασμός να έχει γίνει έως τα μέσα με τέλη Νοεμβρίου. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάποιος που δεν έχει εμβολιαστεί εγκαίρως δεν μπορεί να το κάνει και αργότερα.
8. Κάποιος που έχει προγραμματίσει να κάνει την τρίτη δόση εμβολίου έναντι της COVID-19, πότε μπορεί να εμβολιαστεί και για τη γρίπη;
Θεωρητικά ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει παράλληλα. Ωστόσο, καλό είναι αυτός που εμβολιάζεται έναντι της COVID-19 να αφήσει 2-3 ημέρες να μεσολαβήσουν, για την περίπτωση που εκδηλώσει κάποια αντίδραση. Και το αντίστροφο. Μπορεί να κάνει κάποιος πρώτα το εμβόλιο της γρίπης και εφόσον δεν έχει καμία ενόχληση να εμβολιαστεί και έναντι της COVID-19.
9. Κάποιος που έχει συμπτώματα λοίμωξης μπορεί να εμβολιαστεί;
Η γενική αρχή είναι ότι κάθε άνθρωπος που αισθάνεται καλά και δεν έχει πυρετό μπορεί να εμβολιαστεί. Οσοι είναι θετικοί στην COVID-19 μπορούν να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο μόλις υποχωρήσουν τα συμπτώματα –εφόσον έχουν– και αφού τελειώσει το διάστημα της καραντίνας. Ατομα που έχουν έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19 αλλά έχουν αρνητικό τεστ για τον SARS-CoV-2 μπορούν να εμβολιαστούν κανονικά έναντι της γρίπης.
10. Υπάρχουν περιπτώσεις που θα πρέπει να γίνει και δεύτερη δόση του εμβολίου της γρίπης;
Θεωρείται ότι η μία δόση του εμβολίου τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο καλύπτει ικανοποιητικά το διάστημα αιχμής της γρίπης, που είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος για όλες τις ηλικίες. Στο παρελθόν υπήρχε σύσταση για δεύτερη δόση στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και τα οποία φαίνεται να έχουν χαμηλότερη ανοσοποιητική αντίδραση από το εμβόλιο. Αυτή η σύσταση πλέον δεν υφίσταται.
Η τρίτη δόση και ο καιρός
Αύξηση των εμβολιασμών αναμένεται τις επόμενες ημέρες όσο πέφτει η θερμοκρασία και πλησιάζουμε πιο κοντά στην περίοδο έναρξης της γρίπης. Εως και την Πέμπτη 14 Οκτωβρίου είχαν συνταγογραφηθεί 840.444 αντιγριπικά εμβόλια στη χώρα μας και είχαν εκτελεσθεί 524.845 συνταγές. Πέρυσι, περίπου 4 εκατ. πολίτες εμβολιάσθηκαν έναντι της γρίπης. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Απόστολος Βαλτάς, σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο καταγράφεται μια κάμψη στον αριθμό των συνταγογραφήσεων εμβολίων, γεγονός που όπως υπογραμμίζει οφείλεται στις καλές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν πριν από τον «Μπάλλο», αλλά και στο ότι κάποιοι προγραμματίζουν πρώτα την τρίτη δόση έναντι της COVID-19 και αφήνουν τον εμβολιασμό της γρίπης για αργότερα.
Ο ΠΦΣ έχει ήδη έτοιμο τηλεοπτικό σποτ που θα προβληθεί ως κοινωνικό μήνυμα για τον αντιγριπικό εμβολιασμό. «Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες υπέρ του εμβολιασμού. Εφέτος θα είναι διαφορετική περίοδος για τη γρίπη, και πιστεύουμε ότι θα έχουμε επιδημία. Γι’ αυτό πρέπει να θωρακιστούμε», τονίζει ο κ. Βαλτάς.
